با کاهش تولید نفت ایران، کدام یک از اعضای اوپک تولید خود را افزایش دادند؟

در 2 اردیبهشت ماه سال جاری کاخ سفید طی بیانیه ای رسماً از عدم تمدید معافیت های هشت کشور از تحریم های نفتی ایران را اعلام کرد. در این بیانیه اعلام شد که عربستان، امارات و آمریکا نفت خود را جایگزین نفت ایران در بازارهای جهانی خواهند کرد. گزارش اخیر بلومبرگ نشان می دهد که در ماه گذشته میلادی میزان تولید نفت ایران روزانه 230 هزار بشکه کاهش یافته است اما میزان تولید نفت اعضای اوپک در مقایسه با ماه های گذشته تغییر چندانی نداشته است.

به گزارش تابناک اقتصادی، دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در هجدهم اردیبهشت ماه سال گذشته، خروج آمریکا از برجام را اعلام کرد. وی در سخنرانی خود بعد از خروج آمریکا از برجام وعده داد که تحریم های ایران در مدت 90 روزه و 180روزه باز خواهند گشت. تحریم نفتی ایران در مدت 180 روزه گنجانده شده بود. یعنی از تاریخ 14 آبان 1397 هر گونه معامله با شرکت نفت ایران، شرکت ملی نفت کش ایران، شرکت بازرگانی نفت ایران (نیکو) و خریداری نفت، محصولات نفتی و محصولات پتروشیمی از ایران ممنوع شد. دونالد ترامپ با وضع این تحریم های نفتی به دنبال آن بود که فروش و صادرات نفت ایران را به منظور کاهش درآمدهای دولت ایران، به صفر برساند.

آمریکا علیرغم تمام تلاش های خود هرگز نتوانست فروش نفت ایران را در مهلت 180 روزه به صفر برساند و به همین دلیل در آبان ماه سال گذشته اعلام کرد که هشت کشور چین، هند، کره جنوبی، ژاپن، ترکیه، اسپانیا، یونان و ایتالیا از تحریم های نفتی ایران به مدت شش ماه معاف هستند.

زمان پایان معافیت های نفتی این هشت کشور، اول ماه می 2019 مصادف با 11 اردیبهشت ماه 1398 بود. در مورخه 2 اردیبهشت 1398 کاخ سفید با انتشار بیانیه ای از تصمیم دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا برای عدم تمدید معافیت خرید نفت از ایران برای دیگر کشورها خبر داد. در این بیانیه آمده بود: "ترامپ تصمیم گرفته که دیگر معافیت ها بابت خرید نفت از ایران را که ماه مه تمام می‌ شود، تمدید نکند. این موضوع برای این است که صادرات نفت ایران به صفر رسانده شود و اصلی ‌ترین درآمد دولت ایران از آن گرفته شود". در ادامه بیانیه ذکر شده بود: "ایالات متحده آمریکا، عربستان سعودی و امارات متحده عربی، سه عضو اصلی تولید انرژی جهان به همراه دوستان و متحدان متعهد هستیم که تقاضای کافی در بازار جهانی نفت ادامه پیدا کند. ما توافق کردیم که تصمیمی زمان ‌بندی شده بگیریم تا اطمینان دهیم تقاضای جهانی در پی کنار گذاشتن نفت ایران از بازار فراهم خواهد شد".

با پایان معافیت های نفتی کارشناسان پیش بینی می کردند که کشورهای عربستان و امارات متحده عربی طبق وعده ای که داده بودند نتوانند تقاضای بازار نفت را پاسخ دهند و همین موضوع باعث افزایش قیمت نفت خواهد شد. اما عملاً این اتفاق رخ نداد و نه تنها قیمت نفت افزایش نیافت بلکه در دو هفته اخیر قیمت هر بشکه نفت با اُفتی 13 درصدی به حدود 60 دلار رسیده است. هرچند نباید از کاهش تقاضای نفت به دلیل جنگ تجاری چین و آمریکا و تاثیر آن بر رشد اقتصادی و همچنین کاهش تقاضای نفت به دلیل ورود به فصل تابستان به سادگی عبور کرد اما نباید بر روی این واقعیت نیز چشم پوشاند که برخی کشورها در حال جایگزین کردن نفت خود به جای نفت ایران در بازارهای جهانی هستند. اینکه انتظار داشته باشیم کشورهای خارج از اوپک یا کشورهایی مانند عربستان و امارات که عضو اوپک هستند در حمایت از ایران به همان روند تولید نفت سابق خود ادامه بدهند، انتظاری بیهوده است اما شاید از برخی کشورها از جمله عراق انتظار نداشتیم که بخواهند با خروج نفت ایران از بازار جهانی، تولید و عرضه نفت خود را افزایش دهند. البته سید حمید حسینی  دبیر اتاق مشترک ایران و عراق و کارشناس حوزه نفت در گفتگو با خبرنگار تابناک اقتصادی گفت: هر چند که ما در خیلی از مسائل اقتصادی با عراقی ها تفاهم داریم اما آن ها احساس می کنند که در زمینه های نفتی با ما رقیب هستند.

گزارش 3 ژوئن 2019 مصادف با 13 خرداد 1398 بلومبرگ نشان می دهد که با کاهش تولید و عرضه نفت ایران سه کشور عربستان، لیبی و عراق که عضو اوپک می باشند، میزان تولید نفت خود را افزایش داده اند. این گزارش بر اساس نظرسنجی هایی که از کارشناسان، تحلیل گران و داده های ردیابی کشتی ها به دست آمده است نشان می دهد که تولید و صادرات نفت ایران از سال 1990 تاکنون، در ماه گذشته میلادی به کمترین حد خود رسیده است. نمودار زیر نشان می دهد که در ماه می میزان تولید نفت ایران با کاهشی 23 هزار بشکه ای به روزانه دو میلیون و 320 هزار بشکه رسیده است و این در حالی است که عربستان در این ماه میزان تولید نفت خود را با افزایشی 170 هزار بشکه ای در روز به 9 میلیون و 960 هزار بشکه رسانده است. همچنین میزان تولید نفت روزانه لیبی و عراق در ماه گذشته میلادی به ترتیب 60 هزار بشکه و 50 هزار بشکه افزایش یافته است. به این ترتیب میزان تولید نفت اوپک در ماه می در مقایسه با ماه های گذشته تغییر چندانی نداشته است و اعضای این کارتل نفتی روزانه 30 میلیون و 260 هزار بشکه نفت تولید کرده اند.