تهدید مواد مخدر آنقدر جدیست که سازمان ملل متحد حدود ۳۰ سال پیش، روزی را برای مبارزه با این پدیده در تقویم جهانی نامگذاری کرد، روزی که به کشورهای جهان یادآوری میکند تا همه باید در کنار هم برای مبارزه با موادمخدر اقدام کنند. در آستانه این روز، دبیرکل ستادمبارزه با موادمخدر کشورمان که به اذعان اکثر کشورهای جهان در پیشانی مبارزه با موادمخدر قرار دارد، به تشریح سیاست‌های ستاد در مبارزه با موادمخدر، چالش‌ها و مشکلات پیش‌روی این مهم و میزان حمایت های نهادهای بین‌المللی در این باره و ... پرداخته است.
به گزارش «تابناک»، اسکندر مؤمنی با گفت‌وگو با ایسنا درباره نتایج تأثیر تحریم‌ها و همچنین برجام در حوزه مبارزه با مواد مخدر با توجه به هشدار اخیر رئیس جمهور به کشورهای منطقه در این باره، گفت: ۴۰ سال است جمهوری اسلامی ایران در همه ابعاد با مواد مخدر مبارزه میکند. آنها خیال‌شان راحت است که جمهوری اسلامی ایران از طرف خودش و آنها با مواد مخدر مبارزه میکند.
مؤمنی با بیان اینکه در اعتقادات ما تفاوتی بین جوان ایرانی و غیر ایرانی وجود ندارد و بر همین اساس هم ایران در این خصوص تلاش میکند، افزود: ولی هرچه جلوتر آمدیم آنها از این بابت خیال‌شان راحت‌تر شد و نقش مسئولیت خودشان را در این خصوص ایفا نکردند.
افزایش ۵۰ برابری تولید مواد مخدر در افغانستان از سال ۲۰۰۰ تا کنون
وی با اشاره به اینکه بر اساس آمارهای اعلام شده از سوی سازمان ملل در سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۱ حدود ۲ هزار تن مواد مخدر در افغانستان تولید می‌شد، تصریح کرد: این عدد الان به حدود ۹۰۰۰ تن رسیده و معتقدیم تا ۱۰ هزار تن هم هست؛ این یعنی تولید مواد مخدر در افغانستان تا ۵۰ برابر افزایش یافته است. این پرسش را در سازمان ملل مطرح کردم که چه طور می‌شود در جایی که مبدا است، کشورهای فرامنطقه‌ای هم حضور دارند، مواد هم همانجا تولید می‌شود و ۷- ۸ ماه هم روی زمین است، میزان کشفیات باید کمتر از ۳۰۰ تن باشد، اما کشفیات ایران باید بالای ۸۰۰ تن باشد؟.
دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر ادامه داد: ایران با این وسعت زیاد و مرزهای گسترده، این میزان مواد مخدر را در حال حرکت با بسیاری از پوشش‌ها را کشف میکند، اما در غرب این طور نیست. بنابراین جز این است که اراده‌ای برای این کار وجود ندارد؟ اگر ایران از آن میزان بیش از ۸۰۰ تن را کشف میکند، آنها باید حداقل ۵۰۰۰ تن را کشف کنند. آنها می‌توانند این کار را انجام دهند؛ چراکه مواد مخدر در آنجا ثابت روی زمین است، اما اینجا در حال حرکت است. ما در مبدا نیستیم؛ مقصد اصلی هم نیستیم. از سوی دیگر حدود ۵۰ کشور اروپایی وجود دارد و وسعت ایران هم اندازه حدود ۳۰ تا از این کشورهاست. جغرافیای ایران با بیش از ۸ هزار کیلومتر مرز است، اما بسیاری از این کشورها با مرزهای مشخص و حتی دریایی، جلوی ورود مواد مخدر را حتی به کشور خودشان که مقصد مواد مخدر است، نمی‌گیرند.
دود تحریم به چشم خود اروپاییان می‌رود
مؤمنی افزود: آنها خیال‌شان راحت است که ایران در این مسیر ایستاده است. در سال ۲۰۱۷ هم کشفیات هروئین ما بیش از ۲۰ تن در مقابل چند تن اروپایی‌ها بود. الان این تحریم‌ها به ویژه افزایش تحریم‌ها بعد از خروج از برجام، شرایط را به گونه‌ای رقم زده است که دیگر امکان مبارزه از ما سلب می‌شود. این‌طور نیست که نخواهیم مقابله کنیم یا نخواهیم جلوی ترانزیت را بگیریم. در واقع آنها نه تنها کمکی نمی‌کنند، بلکه این تحریم‌ها مانعی برای مبارزه ما شده است.
وی با اشاره به اینکه قاچاقچیان بین المللی با لایه بندی‌های متعدد اقدام به قاچاق می‌کنند، افزود: ما باید این موضوع را چه طور رصد کنیم؟ جز اینکه به تجهیزات جدید نیاز داریم؟ جز اینکه نیاز به دوربین‌های دید در شب جدید داریم تا در کویر، نیمه شب یا گذرگاه‌ها بتوانیم آنها را کنترل کنیم؟ یا در گذرگاه‌های خروجی نیاز به دستگاه‌های ایکس- ری داریم و نیاز به پرنده‌هایی داریم که بتوانیم رد قاچاقچیان را بزنیم و این اقدامات جز این است که نیاز به تجهیزات پیشرفته الکترونیکی، بادی اسکنرها و… داریم؟.دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر با تاکید بر اینکه وقتی تحریم باشیم این مساله بر روی اقدامات ما هم اثر می‌گذارد، توضیح داد: در واقع آنها خودشان تبدیل به مانعی برای مبارزه شده‌اند، نه اینکه ما نخواهیم جلوی ترانزیت را بگیریم. طبیعی است در توزیع داخل، آنها روی چرخه مصرف وارد می‌شوند، اما کسی که بخواهد مواد مخدر را وارد کند، شبکه‌ها و باندهای بین المللی دارد که بسیار پیچیده عمل می‌کنند و دیگر نمی‌شود با اقدام انتظامی صرف با آنها مقابله کرد. شاید ۳ دهه قبل این امکان وجود داشت که با بستن یک جاده امکان عبور مواد را محدود کنیم، اما الان با توجه به توسعه کشور آنقدر جاده و خیابان در مجاورت هم وجود دارد که دیگر این کار مفهومی ندارد.
مؤمنی با بیان اینکه نیاز بیشتری به تجهیزات پیشرفته داریم چراکه تمام تلاش قاچاقچیان هم این است که از خاک کشور ما با سرعت هرچه تمام‌تر عبور کنند، افزود: این طور نیست که مانند توزیع داخل، ما فرصت کشف داشته باشیم. تحریم‌ها امکان مبارزه را از ما می‌گیرد. این تحریم‌ها به ویژه بعد از خروج از برجام تشدید شده و طبیعتاً یکی از جاهایی که اثر می‌گذارد حوزه مواد مخدر است. پس دود تحریم به چشم خود اروپاییان می‌رود. اگر دلشان به حال جوانان‌شان بسوزد خودشان باید بیایند و تجهیزات جدید تهیه کنند و بگویند آنها را بدون هیچ هزینه‌ای برای شما مستقر می‌کنیم.
واکنش اروپایی‌ها بعد از هشدار رئیس جمهور
به گفته دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر، کمک‌های مجامع بین‌المللی در این حوزه به ایران به ویژه در یکی دو سال اخیر در حد صفر بوده است. اگرچه تقدیر و تشکر از ایران زیاد است، اما در جهت کمک می‌گویند ما برای مثال ۹۰۰ هزار دلار کمک می‌کنیم اما نمی‌توانیم پول را انتقال دهیم چون شما تحریم هستید. بنابراین بود و نبود این پول فرقی ندارد. هرچند مبلغی که می‌گویند در برابر هزینه‌های کشور ما صفر است، اما حتی آن مبلغ را هم به بهانه تحریم انتقال نمی‌دهند.
مؤمنی در پاسخ به این سوال که واکنش اروپایی‌ها بعد از هشدار رئیس جمهور چه بوده است؟ گفت: در حقیقت تلاش‌های گسترده‌ای در قالب جلسات مختلف صورت می‌گیرد، اما همانطور که گفتم تا این لحظه آنها تنها کمک "زبانی" کرده‌اند. با این وجود در مورد همه حوزه‌های ستاد مبارزه با مواد مخدر، رئیس جمهور تاکید خاص و ویژه‌ای دارند و رهنمودهایی که نیاز داریم را به رغم مشغله‌های زیاد ایشان طی مدت زمان کمی دریافت می‌کنیم، اما چون بخش عمده مواد تولید شده به سمت کشورهای اروپایی است، اگر آنها هم اهتمام ما را داشته باشند، این میزان مواد به صفر می‌رسد. امنیت باید برای همه انسان‌ها باشد. اگر انسانی دچار درد و ناامنی شود، همه مردم دچار این مشکل می‌شوند.
وی با بیان اینکه ایران به نمایندگی از دنیا در حال مبارزه است و هرسال هزاران شهید و جانباز در این حوزه داریم، افزود: فکر می‌کنم چون چرخه تجارت مواد مخدر سود بسیار بالایی برای آنها دارد، آنها یا نمی‌خواهند یا مقاماتشان در این خصوص دست دارند، یا آنقدر شبکه‌های توزیع در آنجا قوی هستند که اجازه مبارزه را نمی‌دهند.
قوانین باید برای مبارزه کنندگان تسهیل‌کننده و برای قاچاقچیان بازدارنده باشد
سردار مؤمنی درباره مخالفت ستاد مبارزه با مواد مخدر در خصوص تعدیل حکم اعدام قاچاقچیان و تاکید ستاد مبنی بر اینکه به جای تعدیل حکم اعدام بهتر است از «مجازات‌های جایگزین» از جمله مصادره اموال به عنوان عامل بازدارندگی استفاده شود، نیز گفت: ما می‌گوئیم قوانین باید برای مبارزه کنندگان تسهیل شود و برای قاچاقچیان و مجرمان بازدارنده باشد. نمی‌گوییم حتماً همه آنها اعدام شوند، بلکه قانون بازدارنده باشد؛ به طوری که جرم آنها تکرار نشود. معتقدیم اگر کسی قاچاقچی عمده است و برای مدت طولانی مانند ۳۰ الی ۴۰ سال به زندان محکوم شد، بلافاصله بعد از پنج سال بیرون نیاید. ضربه زدن به بنیادهای اقتصادی قاچاقچیان از دیگر خواسته‌های ماست. اگر به بنیاد اقتصادی قاچاقچی ضربه نخورد، به زندان برود و بعد از چند سال بیرون بیاید، باز هم او شبکه‌ها و اموالش را دارد و دوباره این کار را شروع میکند.
دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر افزود: یک نمونه، مصادره اموال قاچاقچیان است. کسی که قاچاقچی عمده است، اصل بر این است که اموالش را از راه قاچاق به دست آورده است. به همین دلیل او باید ثابت کند که بخشی از اموالش قاچاق نیست، نه اینکه ضابط یا کسی که پرونده را دنبال میکند مجبور باشد ثابت کند که قاچاقچی اموالش ناشی از این جرم است یا نه. اینجاست که می‌گوئیم قوانین باید بازدارنده باشد. حتی زندان هم باید مجازاتش بازدارنده و مناسب با میزان جرم و تخلف باشد.
مؤمنی ادامه داد: خوشبختانه این اراده در تمام بخش‌های نظام است تا بازنگری و به روز کردن قانون شروع شود. من معتقدم حتی بهترین قوانین هم با توجه به اینکه پیچیدگی جرایم زیاد است و شاهد جرایم نوظهور هستیم، نیاز به اصلاح و تجدید نظر دارند. مذاکرات در بخش‌های قانونگذاری انجام شده است و پیش بینی می‌کنیم امسال این تغییر صورت گیرد. این تغییرات در حوزه‌های مختلف از جمله حوزه پیشگیری، مواد مخدر جدید، معتادان متجاهر و … با تاکید بر بازدارندگی برای عدم تکرار جرم خواهد بود.
وی در ادامه به مطالعات و پیمایش‌های ستاد مبارزه با مواد مخدر در حوزه پولشویی از سوی قاچاقچیان مواد مخدر نیز اشاره کرد و گفت: بر این اساس مجموعه هزینه‌های جمهوری اسلامی ایران در زمینه مبارزه مستقیم و غیر مستقیم در حوزه مواد مخدر بیش از ۱۱ درصد تولید ناخالص ملی برآورد شده است. این عدد بسیار بالایی است که شامل همه بخش‌ها از انسداد مرز، مقابله، هزینه‌های درمان، مقابله و پیشگیری و … می‌شود.
توقف آهنگ رشد مصرف مواد و آمار معتادان
دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره تغییر الگوی مصرف مواد مخدر نیز گفت: با آنکه قاچاقچیان در هر مرحله‌ای موادمخدر را با بسته بندی جدید ارائه می‌دهند اما با این حال آهنگ رشد مصرف کاهش یافته و از نظر کمیت نیز رشد تعداد معتادان متوقف شده است. اما با تغییر الگوی مصرف، میزان مصرف از سنتی به صنعتی این بخش افزایش یافته است که ما تمرکزمان را روی مواد مخدر پرخطر مثل شیشه قرار دادیم.
مؤمنی با بیان اینکه کشفیات ماده مخدر شیشه در آمار دو ماهه اول سال بیش از ۱۰۰۰ درصد یعنی ۱۰ تا ۱۱ برابر افزایش داشته است، افزود: تمرکز ما روی بخش کشفیات و ضربه زدن به باندها در حوزه‌های مواد مخدر پرخطر مثل هروئین، شیشه، کراک و گل است این به معنی رشد نیست، در مقاطع گذشته تغییر الگوی مصرف داشتیم که به همین دلیل تمرکز را روی پیشگیری گذاشتیم. دو اولویت تعیین کردیم که یکی از نظر زمانی، ساماندهی معتادان متجاهر و پاکسازی است و در عین حال نیز اولویت پایدار و سیاست راهبردی ما، پیشگیری است.
وی تصریح کرد: یک نگاه این است که مواد مخدر نباشد؛ یعنی حاکمیت و دولت باید کاری کند که مواد مخدری وجود نداشته باشد تا کسی آن را مصرف نکند، اما یک نگاه هم این تاکید را دارد که باید بازدارندگی درونی ایجاد شود که اگر مواد مخدری هم بود، کسی مصرف نکند. این دو با هم جواب می‌دهد که ما به آن کاهش عرضه و کاهش تقاضا می‌گوئیم؛ وگرنه هرکدام از این دو مورد به تنهایی ما را به جایی نمی‌رساند.
«یاری‌گران» طرح جدید برای مبارزه با مواد مخدر
دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر در ادامه از آغاز طرح «یاری‌گران» خبر داد و گفت: این طرح قصد دارد تا همه بخش‌های جامعه از آموزش و پرورش گرفته تا خانواده، روحانیت، ورزشکاران و هنرمندان درگیر مبارزه با مواد مخدر شوند. اجتماعی کردن مبارزه با مواد مخدر همین است. این طرح طی جلساتی با آموزش و پرورش به جای خوبی رسیده است و با توجه به اینکه در این طرح اولویت با آموزش و پرورش است، امیدواریم همکاری خوبی در این زمینه شکل بگیرد.
مصرف مواد مخدر در دانش‌آموزان افزایش نداشته
بسته‌بندی‌های شیک برای مخدرهای جدید
دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر در خصوص آخرین شیوع شناسی مصرف مواد مخدر نیز اظهار کرد: مرکز تحقیقات ستاد مبارزه با مواد مخدر هر سال این موضوع را بررسی میکند. برای مثال اعلام کردیم که شیوع شناسی مصرف مواد مخدر در بین دانش آموزان ۲.۱ درصد است. این میزان متوقف شده و در یک سال اخیر افزایش نیافته است. از نظر کیفی هم رشد مصرف مواد متوقف شده است. وقتی چیز جدیدی می‌آید چون در بسته بندی‌های شیک و جدید عرضه می‌شود، مردم فکر می‌کنند بی‌خطر است که بعد از آگاه‌سازی این روند متوقف می‌شود.
۲۴ سال؛ میانگین سن اعتیاد در کشور
مؤمنی همچنین گفت: میانگین سن اعتیاد در کشور حدود ۲۴ سال است، اما افرادی داریم که از سن پایین‌تر شروع می‌کنند و رقم اعلامی میانگین سن مصرف است. در همه اقشار شیوع شناسی انجام شده است و بر اساس شیوع شناسی‌ها مصرف مواد بین دانشجویان بیشتر از دانش‌آموزان است.
وی تاکید کرد: به دنبال ارائه آموزش‌های پیشگیرانه از طریق واحدهای درسی در قالب کتب درسی در آموزش پرورش و همچنین دانشگاه‌ها، موضوع آموزش‌های لازم را دنبال می‌کنیم.
سرنوشت ردیف گم‌شده بودجه «بیمه درمان اعتیاد»
دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر درباره سرنوشت بودجه بیمه اعتیاد و اظهارات مطرح در مورد انتقال بودجه مذکور ذیل ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: «بیمه اعتیاد» چه در ستاد مبارزه با مواد مخدر و چه وزارت بهداشت و چه در بهزیستی باشد، از این طرح استقبال می‌کنیم، اما ردیف بودجه مذکور برای آمدن به ستاد مبارزه با مواد مخدر تصویب نشد و از سوی نمایندگان مجلس با آن موافقت نشد، لذا این ردیف بودجه کلاً حذف شده است.
وی در ادامه بااشاره به لزوم استفاده از ظرفیت همه نهادها و دستگاه‌ها برای مبارزه با مواد مخدر و درمان معتادان گفت: معتادان در دو گروه تقسیم بندی می‌شوند. یک بخش معتادان معمولی هستند که بر اساس ماده ۱۵ قانون مبارزه با مواد مخدر گفته شده تا زمانی که آنها تحت درمان هستند، از مجازات معاف می‌شوند، اما آنهایی که خودشان را درمان نکرده و تجاهر به اعتیاد داشته باشند از منظر قانون، مجرم هستند؛ البته تعداد این افراد خیلی کمتر از مجموع معتادان کشور است. اما سوال این است کسی که شغل و خانه ندارد و معتاد شده است، برای گذران زندگی‌اش باید چه کار کند؟ جز این است که سرقت و کلاهبرداری میکند و مرتکب چند جرم دیگر می‌شود؟ مردم مناطق تجمع این افراد، چه گناهی کرده‌اند که باید هر روز از بین آنها عبور کنند؟ معتقدیم چون این افراد انسان هستند، نباید در کنار خیابان زندگی کرده و اینگونه گذران زندگی کنند. آنها باید جایی برای زندگی و درمان داشته باشند. با این نگاه انسانی ما نیاز به ایجاد ظرفیت جدید داشتیم.
دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر با اشاره به استفاده از ظرفیت‌های نیروهای مسلح برای حل مشکل مواد مخدر، افزود: در قانون برنامه ششم توسعه اشاره شده که نیروهای مسلح و دستگاه‌های دولتی می‌توانند در این زمینه وارد شوند؛ یعنی ظرفیت‌های خفته آنها می‌تواند به کمک جمع آوری، نگهداری و درمان معتادان بیاید. الان نیروهای مسلح مجهزترین بیمارستان‌ها را دارند که هم خودشان و هم مردم استفاده می‌کنند. این مورد هم مشابه اقدام اخیر این نهادها بوده است. به این ترتیب در مرکز کهریزک (سروش مهر) و شهید زیادیان هم اتاقی را افتتاح کردیم که معتادان در آنجا مهارت آموزی شده و شغلی را یاد بگیرند، ضمن اینکه یکی از دلایلی که معتادان مناطق شوش و هرندی جمع آوری شدند هم کمک این نهادها بوده است در فشافویه هم ۳۰۰۰ ظرفیت جدید ایجاد شده است. به عبارت دیگر هم مردم حق دارند آرامش روانی داشته باشند و هم این معتادان باید سرپناهی داشته باشند و به آنها شغل بدهیم.
ایشان کاملا" دروغ میگوید ........مواد مخدر در کشور بی داد میکند ........در مدارس مصرف مواد زیاد است .