اقدام ایران در توقیف یک نفتکش انگلیسی در منطقه تنگه هرمز، با واکنش‌های متعدد بین‌المللی مواجه شده است. در این میان، اگرچه بسیاری از ناظران به این نکته اشاره دارند که توقیف این نفتکش نتیجه طبیعی اقدام انگلیس در توقیف غیرقانونی یک نفتکش ایرانی در جبل‌الطارق است، ایالات متحده تلاش دارد ضمن دامن زدن به تنش‌های موجود در فضا، از وضعیت کنونی برای رسیدن به هدف خود مبنی بر اعمال فشار حداکثری بر ایران استفاده کند.
به گزارش
«آزادی»، به فاصله اندکی پس از توقیف یک نفتکش انگلیسی توسط نیرو‌های سپاه پاسداران اعلام شد که دلیل اصلی این اقدام، نقض مقررات دریانوردی از سوی نفتکش مذکور بوده و این اقدام نه ماهیت سیاسی، بلکه اساساً ماهیتی فنی دارد. از سوی دیگر، برخی گمانه‌زنی‌ها درباره اینکه اقدام ایران واکنشی به توقیف نفتکشی ایران در جبل‌الطارق بوده نیز در دل خود به طور ضمنی به حق ایران برای توسل به اصل اقدام متقابل جهت تأمین منافع خود اذعان دارند.
با این وجود و طی کمتر از دو روزی که از توقیف نفتکش «استنا ایمپرو» می‌گذرد، متحدان غربی انگلیس، به ویژه کشور‌های عضو اتحادیه اروپا و همچنین سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) از در حمایت از متحد خود درآمده و ضمن محکوم کردن اقدام ایران، خواستار رفع توقیف فوری نفتکش مذکور شده‌اند.
به عنوان مثال، ناتو در واکنش به توقیف نفتکش انگلیسی در خلیج فارس توسط ایران، مدعی شد اعضای این سازمان نگران «فعالیت‌های ثبات‌زدای ایران» هستند. اوآنا لونگسکو سخنگوی ناتو بامداد یکشنبه با صدور بیانیه‌ای ضمن طرح ادعا‌های درباره توقیف دو کشتی توسط ایران، گفت: «ما توقیف دو کشتی تجاری در تنگه هرمز را محکوم می‌کنیم. این چالشی واقعی برای آزادی ناوبری بین‌المللی است». گفتنی است توقیف دومین نفتکش انگلیسی از همان ابتدا از سوی ایران تکذیب شد و اکنون تنها یک نفتکش در توقیف به سر می‌برد.
اما در این میان به نظر می‌رسد دولت آمریکا که اخیراً و در چارچوب سیاست فشار حداکثری خود علیه ایران در تلاش برای تنگ کردن عرصه بر ایران در منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز بوده، سعی دارد از فضای موجود به نفع برنامه‌های خود استفاده نماید. در واقع، از حدود دو ماه پیش و در پی وقوع حادثه برای چند نفتکش در سواحل امارات بود که ایالات متحده درخواست‌های خود برای تشکیل ائتلافی جهت آنچه واشنگتن «محافظت از آزادی دریانوردی» در منطقه خلیج فارس می‌خواند شد. اکنون و در سایه تنش‌های ایران و انگلیس، واشنگتن امیدوار است دستکم انگلیس – و شاید شماری دیگر از متحدان غربی خود – را به پذیرش این طرح راضی کند.
در همین راستا، جان رود، معاون سیاسی وزیر دفاع آمریکا در «نشست امنیتی اسپن» که روز شنبه برگزار شد، گفت: «ما در حال آغاز یک مفهوم تحت عنوان "محافظ" هستیم که در آن ما مجموعه‌ای از کشور‌های متعهد را برای حفاظت از عبور آزاد و باز تجاری در تنگه هرمز و در خلیج فارس در اختیار داریم».
وی افزود: «آمریکا مذاکراتی با متحدان خود در ناتو و برخی شرکا و دیگر کشور‌ها در خلیج [فارس]داشته است تا به این فرایند که برای باز بودن حیاتی آبراه‌ها حیاتی است، بپیوندند». این مقام آمریکایی همچنین اضافه کرد که عملیات جدید طی روز‌ها و هفته‌های آتی اجرایی خواهد شد.
رود در ادامه بدون اشاره به تحرکات نیرو‌های آمریکایی و غربی در منطقه مدعی شد که «پتانسیل اشتباه محاسباتی در سمت ایران بالاست. آن‌ها این را با توقیف نفتکش بریتانیایی نشان دادند. این نوع اصطکاک‌ها در یک منطقه آبی کوچک باعث افزایش امکان برخورد‌های ناخواسته خواهد شد».
گفتنی است طرح آمریکا برای تشکیل ائتلاف دریایی مذکور در منطقه خلیج فارس، تاکنون با اقبال دیگر کشور‌ها مواجه نشده، به گونه‌ای که شماری از متحدان این کشور از جمله کره جنوبی، ژاپن و هند نیز اعلام کرده‌اند که تمایلی به پیوستن به چنین ائتلافی ندارند. با این حال، ایالات متحده امیدوار است تا با دستاویز قرار دادن موضوع نفتکش انگلیسی، این بار بتواند حمایت لازم برای اجرای طرح خود به دست بیاورد.
با این حال، شماری از تحلیلگران و همچنین رسانه‌های انگلیسی از هم‌اکنون هشدار می‌دهند که همراه شدن لندن با واشنگتن در اعمال فشار بر ایران، پیامد‌های زیانبار و خطرناکی برای انگلیس به همراه خواهد داشت. به عنوان مثال، روزنامه گاردین در مطلبی ضمن اشاره به اقدام انگلیس در توقیف نفتکش ایرانی در جبل الطارق نوشت: «این اقدام می‌تواند تبعات خطرناکی برای انگلیس به همراه داشته باشد. جان بولتون مشاور امنیت ملی آمریکا که نفوذ زیادی بر سیاست‌های اتخاذ شده از سوی دولت ترامپ دارد، قصد دارد آمریکا را در مسیر تقابل با ایران قرار دهد و در این رویکرد خود هیچ اهمیتی برای این مساله قائل نیست که چه کسی آسیب خواهد دید؛ حتی اگر خسارات شدید و جبران‌ناپذیری به متحد اصلی و نزدیک ایالات متحده، یعنی بریتانیا وارد شود».
گاردین در ادامه نوشته است: «توقیف نفتکش انگلیسی از سوی شناور‌های سپاه پاسداران که به نوعی واکنش تلافی‌جویانه ایران به شمار می‌رود، نشان می‌دهد که بریتانیا داخل یک بحران بین‌المللی گرفتار شده است که اکنون باید با آن کنار بیاید».
