پس از حادثه آتشسوزی در خیابان جمهوری در سال 92 دولت وزارت کشور را مکلف کرد که ظرف 6ماه قانون مدیریت یکپارچه آتشنشانی و خدمات ایمنی کشور را تهیه و ابلاغ کند که این امر محقق شد، اما متاسفانه به دلیل اختلاف نظر و سلیقه و همچنین طولانی شدن روند بروکراسی اداری این قانون از پنج سال پیش تاکنون در کمیسیون خاص امور کلانشهرهای هیات دولت معطل مانده است و تصور میکنم با این روند تا 50 سال دیگر هم به تصویب نمیرسد.
به گزارش فرهیختگان آنلاین، هنوز داغ مردم تهران از ریختن ساختمان 17 طبقه 54 ساله پلاسکو سرد نشده بود که یکشب آتش به جان کلاهفرهنگیهای میدان حسنآباد افتاد و چنان شعلهور شد که دو گنبد از هشت گنبد این بنای تاریخی را نابود کرد. تهرانیهای قدیم از قلب این شهر خاطراتی دارند که آنشب در آتش سوخت و دود شد. دودی که باگذشت چند روز از وقوع حادثه و اطفای حریق هنوز هم وقتی از مقابل این ساختمان عبور میکنی بوی آن به مشام میرسد و بوی دود و چوب سوخته اشک از دیدگانت جاری میکند.
میدان حسنآباد تهران بیش از یک قرن قدمت دارد و در بهار سال 1377 بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده بود. حوالی ساعت 21 چهارشنبه 26 تیرماه بود که خبر رسید حسنآباد سوخت و در حال حاضر دو گنبد ضلع شمالغربی این میدان تاریخی در قلب تهران در آستانه نابودی و ریزش قرار دارد. هرچند این عمارت دیوار به دیوار بزرگترین و قدیمیترین ایستگاه آتشنشانی پایتخت بود، اما در آن لحظه ایستگاه خالی بود و تا رسیدن آتشنشانان از هفت ایستگاه نزدیک به محل مدتی گذشت.
با رسیدن ماموران آتشنشانی هم عملیات اطفای حریق به دلیل وسعت حادثه بیش از یک ساعت زمان برد. شدت و وسعت حریق بهحدی بود که یکی از گنبدها بهطور کامل از بین رفت و گنبد دیگر هم خسارت زیادی دید و آتش کلاه از سر این عمارت برداشت. قدیمیترین و زیباترین میدان شهر در آتش بیتوجهی و غفلت مدیران شهری ویران شد. بنایی که بخشی از هویت تاریخی و میراث ملی کشور به شمار میآمد، حالا یک گوشه این میدان منحنی و قرینه بدون دو گنبد و با دیوارها و پنجرههای سوخته، نمای سیاه و ناقصی از میدان هشتگنبد نشان میدهد که شاید مرمت آن سالها طول بکشد و شاید بازسازی همان تصویر سابق میدان زیبای حسنآباد با گنبدهای نقرهای امکانپذیر نباشد. هرچند 48 سال پیش هم در اوایل دهه 1350 در ضلع جنوبشرقی میدان بخشی از این بنای تاریخی تخریب شد تا ساختمان شیشهای بانک ملی را به جای آن بسازند.
بهمنماه سال گذشته بود که در یکی از جلسات شورای شهر به مناسبت سالگرد فروریختن ساختمان پلاسکو خبرهایی مبنیبر شناسایی ساختمانهای ناایمن در شهر تهران مطرح شد که یکی از اعضای شورا اعلام کرد: «سازمان آتشنشانی در عمل به وظایف خود علیرغم محدودیت منابع مالی تاکنون حدود ۲۲ هزار ساختمان ناایمن را شناسایی کرده، اما با توجه به خلأهای موجود در قوانین، سرعت ایمنیسازی آنها بسیار کند بوده و با هماهنگیهای بهعملآمده با مراجع قضایی تنها ۳۰ ساختمان ملزم به ایمنیسازی شدهاند.»
شهرداری تهران درحالی بر موضوع عدمایمنی و مقاومسازی ساختمانهای پایتخت ارزیابی و نظارت میکند که سال گذشته مشخص شد هشت هزار ساختمان ناایمن در تهران شناسایی شده که از این تعداد ۱۱۵۲ ساختمان متعلق به شهرداری است، درحالی که انتظار میرفت شهرداری حداقل اقدامات لازم برای ایمنسازی ساختمانهای خود را انجام دهد. علاوهبر آن براساس آمار سال 96 حدود 180 ساختمان ناایمن در شهر تهران مربوط به بخش دولتی است و حتی در گزارش ساختمانهای ناایمن شهر تهران، اسامی 265 مدرسه پرخطر و میانخطر نیز وجود دارد.
اخطارهای بیاثر
محمود قدیری، معاون ایمنی و پیشگیری آتشنشانی شهر تهران در گفتوگو با «فرهیختگان» آخرین آمار شناسایی ساختمانهای ناایمن تهران را اعلام کرد و گفت: «از سال 1392 شناسایی ایمنی و ثبت اطلاعات ساختمانهای تهران در دستور کار سازمان آتشنشانی قرار گرفت که در طول این مدت حدود 30 هزار ساختمان را بازدید و ساختمانهای ناایمن را شناسایی و ثبت کردهایم. پس از این مرحله دستورالعملهای ایمنسازی و مقاومسازی برای مالکان و ذینفعان این ساختمانها ارسال شد اما متاسفانه تعداد اندکی از مالکان این ساختمانها برای ایمنسازی و پیگیری پرونده تمایل و رغبت نشان دادند و فقط 40 تا 50 نفر از مالکان پیگیر ایمنسازی و مقاومسازی املاک خود شدند. همچنین علاوهبر بازدید 30 هزار ساختمان بلندمرتبه و تجاری و دولتی، از آبان سال گذشته تاکنون نیز حدود 17 هزار ساختمان را مجددا بازدید کردیم، زیرا ایمنی یک مساله پویا و متغیر است. احتمال دارد ساختمان ایمن و مقاومی که همه استانداردهای آتشنشانی را دارد بر اثر ورود یا استفاده از یک عامل خطرساز مانند نفت و بنزین یا تغییر کاربری مسکونی به صنعتی ناایمن شود. به همین دلیل سازمان آتشنشانی به صورت دورهای ساختمانهای تهران را بازدید و پایش میکند. کارشناسان فنی سازمان آتشنشانی ساختمانهای پرخطر را سالانه یک بار، ساختمانهای میانخطر را هر سه سال یک بار و ساختمانهای کمخطر را نیز 10 سال یکبار بازدید میکنند.
بیتوجهی و کمتوجهی مردم نسبت به ایمنسازی ساختمانها ناشی از عدم فرهنگسازی عمومی و بار مالی آن است، در حالی که در زمان وقوع حریق خسارتهای مالی و جانی بسیاری به افراد وارد میشود و آتشنشانی فقط میتواند از توسعه حریق و حادثه به سایر اماکن و واحدهای مجاور جلوگیری کند. متاسفانه عدم رعایت موارد ایمنی از سوی یک فرد در یک ساختمان بلندمرتبه به سایر ساکنان نیز آسیب میزند و سلامت آنان را به خطر میاندازد؛ بهعنوان مثال چندی پیش در زیرزمین یک ساختمان مسکونی در سعادتآباد یک خودروی سواری آتش گرفت که این حادثه موجب جان باختن سه نفر در طبقات بالایی شد.
ساختمانهای ناایمن در کدام مناطق تهران است؟
متاسفانه در بافت تاریخی و مرکزی شهر تهران شامل مناطق 11 و 12 شاهد بیشترین بافت فرسوده و ساختمانهای ناایمن هستیم. ساختمانها و کارگاههای واقع در مرکز شهر تهران از نظر ایمنی وضعیت مناسبی ندارند که هماکنون تعداد بسیاری از این ساختمانها در محدوده خیابان جمهوری و خیابان 15 خرداد قرار دارند. علاوهبراین در برخی مناطق صنعتی نیز میزان ریسک بالاست بهطوری که در منطقه 4 و 18 تهران محدوده یافتآباد و دلاوران- که اکثر کارگاهها و فروشگاههای عرضه مبلمان و سرویس چوب در آن قرار دارد- ساختمانهای قدیمی و کوچک به صورت غیرقانونی و بدون مجوز شهرداری تغییر کاربری داده و به کارگاه تولیدی مبلمان تبدیل شدهاند. در حالی که در این ساختمانها مقادیر بسیاری چوب و مشتقات نفتی مانند چسب و نفت نگهداری میشود و در یک کارگاه کوچک چندین کارگر در کنار هم مشغول کار هستند که این مساله خطرآفرین است. همچنین در منطقه پامنار واقع در بازار تهران بسیاری از خانههای کوچک به انبار و کارگاه تولیدی پوشاک تبدیل شده است و تعداد بسیاری از بانوان در این مراکز مشغول به کارند.
در منطقه یک شهرداری تهران نیز ساختمانها و برجهای بلندمرتبه بسیاری داریم که کاربری اکثر آنها مسکونی است، اما خوشبختانه از سال 1370 که از سوی آتشنشانی هشدارهای لازم اعلام شده است این ساختمانها بر اساس اصول استاندارد ساخته شدهاند و از زیرساختهای خوبی برخوردارند. بهطوری که پلکان این ساختمانها خوب و ایمن است و بسیاری از این سازهها در برابر حریق ایمنسازی و مقاومسازی شده است، اما متاسفانه در مرکز شهر تهران تراکم جمعیت در سازهها بالاست و از سوی دیگر بار اشتعال و شدت گرما در این مناطق بیشتر است بهعنوان مثال در میدان حسنآباد مقادیر بسیاری کاموا و نخ نگهداری میشود.
البته باید توجه داشته باشیم که در مناطق شمال شهر تهران برخی همسایهها نسبت به هم بیگانه هستند و از امور یکدیگر خبر ندارند، بنابراین زمانی که واحد مجاور آنها واحد مسکونی را به صنعتی تغییر کاربری داده و در یک واحد مسکونی کارگاه جواهرسازی ایجاد کرده است، نگهداری مواد قابلاشتعال و صنعتی در این واحد احتمال بروز حریق را افزایش میدهد و حتی ممکن است دود ناشی از فعالیت در این کارگاه موجب مسمومیت سایر ساکنان این ساختمان شود. در مناطق 22 و 5 تهران نیز شاهد ساختمانهای بلندمرتبه و برجهای زیادی هستیم که البته به دلیل ایمنسازی و رعایت اصول استاندارد جای نگرانی ندارند.
ساختمانهای خطرناک تهران در چه حال است؟
سازمان آتشنشانی بهعنوان یک سازمان کارشناسی نسبت به ارزیابی و بررسی ساختمانهای شهر تهران اقدام و طی مکاتباتی ساختمانهای پرخطر و در معرض آسیب را به شهرداری منطقه معرفی میکند که مطابق بند 14 ماده 55 قانون شهرداریها با آن برخورد شود اما بر اساس این مصوبه قانونی شهرداری باید از ساختمانها رفع خطر کند، در حالی که کمبود بودجه، ضعف قانون و کمبود نیروی اجرایی مانع اجرای این کار است.
در هیچ کجای دنیا چنین نیست که شهرداری نسبت به مقاومسازی و ایمنسازی یک ساختمان اقدام کند و این امر بر عهده مالک ساختمان است. بهعنوان مثال در خارج از کشور در صورت نبود سیستم کشف و اعلام حریق در یک ساختمان برای مالک حدود 150 دلار جریمه در نظر میگیرند در حالی که ما در ایران اصلا چنین قوانینی نداریم که در صورت نبود سیستم اعلام حریق مالک یا مالکان توبیخ و جریمه شوند.
بعد از حادثه پلاسکو به بسیاری از ساختمانهای ناایمن تهران هشدار و اخطار دادیم، بهطوری که ساختمان آلومینیوم اجرای بخشی از دستورالعمل را آغاز کرد و اصلاحاتی انجام داد، اما هنوز به صورت کامل تکمیل نشده است. از سوی دیگر ساختمان علاءالدین واقع در خیابان جمهوری نیز بخشی از اقدامات لازم و ایمنسازی را انجام داد، ولی هنوز این اقدامات ناقص است، البته به صورت کلی از وضعیت مناسبتری به نسبت گذشته برخوردار شده است. ساختمان دراکولا واقع در خیابان نوفللوشاتو در تقاطع جمهوری و ولیعصر(عج) نیز یکی از ساختمانهای تجاری ناایمن بود که سال گذشته پلمب شد تا اقدامات ایمنی را در این ساختمان رعایت کند.
چه ساختمانهایی پلمب میشوند؟
در صورتی که پس از ارزیابی و بازدید کارشناسان فنی سازمان آتشنشانی چندین مرتبه اخطار به مالک ساختمان بدهیم و مورد بیتوجهی مالک قرار گیرد ساختمان مذکور از سوی مراجع قضایی پلمب میشود، البته در تهران پلمب به صورت موقت انجام میشود و پلمب دائمی نداریم. در صورتی که واحدی پلمب شود دستورالعمل موقت برای آن صادر میکنیم که موظف است ظرف مدت یکهفته آن را اجرا کند البته مالک ساختمان با توجه به نوع ساختمان، تعداد طبقات و قدمت و نوع کاربری از سه تا 6 ماه مهلت دارد که نسبت به ایمنسازی و مقاومسازی سازه بر اساس دستورالعمل اقدام کند. متاسفانه سالانه انرژی و هزینه بسیاری برای بازدید کارشناسان سازمان آتشنشانی صرف میکنیم اما به دلیل عدم پیگیری و رعایت مردم این هزینهها سودآور نیست به طور مثال از سال گذشته تاکنون یک میلیارد و 400 میلیون تومان برای بازدید کارشناسان از ساختمانهای تهران هزینه شده است، در حالی که به دلیل عدم تمکین مردم از دستورات و ضعف قانون مردم برای ایمنسازی و مقاومسازی ساختمانهای خود مراجعه نکردهاند. بر همین اساس ما بهعنوان کارشناسان فنی شهرداری هشدارها و اخطارهای لازم را به مالکان ساختمانهای غیرایمن اعلام و چکلیستهای ساختمان را تهیه و دستورالعملهای ایمنی را صادر میکنیم، اما پیگیری و اجرای این موارد برعهده مالک ساختمان است.
قانون مدیریت یکپارچه آتشنشانی و خدمات ایمنی کشور چه شد؟
پس از حادثه آتشسوزی در خیابان جمهوری در سال 92 دولت وزارت کشور را مکلف کرد که ظرف 6ماه قانون مدیریت یکپارچه آتشنشانی و خدمات ایمنی کشور را تهیه و ابلاغ کند که این امر محقق شد، اما متاسفانه به دلیل اختلاف نظر و سلیقه و همچنین طولانی شدن روند بروکراسی اداری این قانون از پنج سال پیش تاکنون در کمیسیون خاص امور کلانشهرهای هیات دولت معطل مانده است و تصور میکنم با این روند تا 50 سال دیگر هم به تصویب نمیرسد.
متاسفانه به دلیل ضعف قانون، ایمنی در کشور رعایت نمیشود، در حالی که در هیچ کجای دنیا کسی با ایمنی شوخی ندارد. اجرای اصول ایمنی در ساختمان بین یک تا سه درصد هزینه ساختمانی را شامل میشود که هزینه ناچیز و اندکی است، اما این موضوع از سوی مالکان ساختمان رعایت نمیشود و تا زمانی که ما در بحث ایمنی قانون نداشته باشیم نمیتوانیم بهدرستی عمل کنیم، زیرا عامل بازدارنده و نهاد نظارتی وجود ندارد.»
حداقل نام ساختمانهای ناایمن و در معرض خطر را منتشر کنید!
بعد از پلاسکو و حالا حادثه سازههای تاریخی حسنآباد، مساله ساختوسازها و ایمن بودن یا نبودن آنها بر سر زبانها افتاد. لابهلای صحبتها گاهی اسامی هم برده میشود؛ از ساختمان آلومینیوم و علاءالدین که میگویند در حال رفع مشکلات هستند یا مشکلاتشان حل شده است. برای تهیه این گزارش و حین مصاحبه و گفتوگوها با مسئولان این امر، بارها از اسامی ساختمانهای ناایمن و در معرض خطر سوال کردیم. پرسیدیم این چند 10هزار ساختمانی که ادعا میکنید ناایمن هستند، نامشان چیست؟ حداقل اطلاعرسانی کنیم. اما پاسخی که از سوی آتشنشانی دریافت کردیم این بود که اعلام نام ساختمانهای ناایمن بار حقوقی دارد و حراست این مجموعه اجازهاش را نمیدهد. جالب است که یکسری اسم و یک تعداد عنوان از ساختمانها در جلسات مسئولان شهری بیان میشود و رسانهای نمیشود، بعد از هر حادثه هم از تعداد ساختمانهای ناایمن کم که نمیشود، هر بار به تعداد آنها اضافه هم میشود. آلومینیوم و علاءالدین دو ساختمانی بودند که بعد از حادثه پلاسکو بارها نامشان برده شد و به خاطر همین حساسیت به قول مسئولان مشکلاتشان در حال رفع است یا رفع شده است. چرا نباید نام بقیه ساختمانها منتشر شود؟ حداقل اتفاقی که میافتد میتواند این باشد که اگر مسئولان و مالکان گامی در جهت بهبود وضعیت این ساختمانها برنداشتند، خود کسبه یا ساکنان آن ساختمانها مطالباتی را ایجاد کنند و مطلع باشند که جان و مالشان در چه سازهای روز و شب میگذراند.
به هر طریق ما پیرو رسالت رسانهایمان پیگیری کردیم و موفق به اطلاع از اسامی این ساختمانهای در معرض خطر نشدیم. دعا میکنیم نه پلاسکویی تکرار شود و نه حسنآبادی، اما همواره گفتهاند؛ حادثه خبر نمیکند.
آماری از ساختمانهای پرخطرو ناایمن تهران نداریم
زهرا صدراعظم نوری در گفتوگو با «فرهیختگان» تغییر کاربری را یکی از دلایل وقوع حریق میدان حسنآباد اعلام کرد و گفت: «باتوجه به اینکه از ساختمانها متناسب با پروانه ساختمانی و بهصورت غیرمجاز بهرهبرداری میشود، شاهد بروز حوادث و مشکلات جبرانناپذیری هستیم؛ بهعنوان مثال، واحد ابزار و یراق از بخشی از ساختمان متروکه حسنآباد بهعنوان انبار غیرمجاز استفاده کرده بود که منجر به وقوع حادثه شد. یکی از مسائل مهم کلانشهر تهران عبارت است از: موضوع ایمنی اعم از ایمنی ساختمانها، معابر، فضاهای عمومی و هر آنچه در شهر تهران است. همه فضاهای عمومی و اختصاصی و دولتی با انواع کاربریها مورد توجه ما قرار دارد، بهطوریکه وقتی هر ذینفعی پروانه ساختمان میگیرد، باید همه مسائل ایمنی را رعایت کرده و از سوی سازمان آتشنشانی نیز همه تاییدیههای لازم را اخذ کند تا پایان کار ساختمان صادر شود.
هماکنون در شهر تهران به دلیل بافت فرسوده برخی مناطق و قدیمی بودن ساختمانها متاسفانه ایمنی ساختمانها بسیار پایین است که باید ایمنسازی و مقاومسازی سازهها مورد توجه قرار گیرد، زیرا تا ایمنی و استاندارد لازم در این ساختمانها تامین نشود، نباید توقع امنیت و ایمنی سازهها را در شهر داشته باشیم.
در سایر فضاها و ساختمانهای نوساز و بهسازیشده مشکلات کمتری وجود دارد، اما به این معنی نیست که این مناطق و بخشها صد درصد ایمن هستند. از این نظر سازمان آتشنشانی شهر تهران برنامه بازدید و مونیتورینگ از ساختمانهای مختلف تهران را در دست اجرا دارد که بهصورت دورهای از ساختمانهای دارای ریسک زیاد و دارای جمعیت متراکم بازدید میکند. طی آماری که اخیرا سازمان آتشنشانی ارائه کرده، تاکنون از 10 هزار واحد ناایمن بازدید کردهاند که از نظر درجه ریسک با یکدیگر متفاوت بودهاند، اما در این برنامه ساختمانهای پرریسک و خطر در اولویت رسیدگی و پیگیری این سازمان قرار دارد. در مناطق مرکزی تهران مانند مناطق 11، 12 و 6 ساختمانهای پرخطر و ناایمن در اولویت برنامه کار است و اخطارها و هشدارهای لازم به ساختمانهای با ضریب پرخطر اعلام شده و مالک این ساختمانها موظفند هرچه سریعتر نسبت به ایمنسازی و استانداردسازی این سازهها اقدام کنند. اگر مالک و ذینفع ساختمانهای پرخطر و ناایمن براساس دستورالعمل صادرشده آتشنشانی نسبت به ایمنسازی محل اقدام کنند، که تاییدیه سازمان آتشنشانی برای آنان صادر میشود، اما در صورت بیتوجهی مالکان ساختمانهای پرخطر، واحد مربوطه از سوی مرجع قضایی و دادسرا پلمب و تعطیل میشود.
هماکنون تعداد ساختمانهای پرخطر و ناایمن تهران در دست نیست و نمیتوانیم بهطور کلی آمار آنها را مشخص کنیم، زیرا برخی سازهها نسبت به ایمنسازی ملک اقدام کردهاند و برخی سازهها نیز اخیرا جزء ساختمانهای ناایمن معرفی شدهاند که این موضوع مانع ارائه آمار دقیق است. بر همین اساس با توجه به نوع کاربری، قدمت و فرسودگی ساختمانها مورد بازدید دورهای قرار میگیرند و وضعیت نهایی آنها مشخص میشود. سال گذشته تعدادی از این واحدهای بسیار پرخطر که عمدتا در مناطق 11 و 12 تهران بودند، اخطاریه دریافت کردند تا نسبت به ایمنسازی محل اقدام کنند و تعدادی از آنها واقع در مرکز شهر تهران به دلیل عدم رعایت اصول ایمنی پلمب شدند که هیات امنا و هیاتمدیره آنها با آتشنشانی جلساتی گذاشتند و اقدامات لازم را آغاز کردند که هنوز هم ادامه دارد. لازمه ایمنسازی ساختمانهای شهر تهران مشارکت عمومی مردم و صاحبان مشاغل و کارگاههاست تا با رعایت موارد لازم و استاندارد از بروز حادثه پیشگیری کنند.
هماکنون تعداد ساختمانهای ناایمن شهرداری نیز مشخص نیست و باید توجه داشته باشیم که کاربری ساختمانهای ناایمن فقط تجاری نیست، بلکه ساختمانهای مختلفی با کاربریهای مختلف آموزشی، ورزشی، فرهنگی و اداری نیز در تهران ناایمن هستند که بخشی دولتی و تعدادی هم غیردولتی است.
اخیرا در شورای شهر تهران طرحی را تصویب کردیم که همه املاک شهرداری باید پایان کار و پروانه ساختمانی دریافت کنند و درصورت نداشتن این اسناد هم معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران باید این موضوع را پیگیری کند تا مشخص شود چه ساختمانهایی دارای مشکل و ضریب ریسک بالا هستند.»
مقاومسازی میراث ملی فقط با شهرداری و دولت نیست
علی اعطا، رئیس کمیته معماری شورای شهر تهران درگفتوگو با «فرهیختگان» با اشاره به وضعیت ساختمانهای ناایمن در شهر تهران اظهارکرد: «ساختمانهای ناایمن در تهران در سطوح و درجات مختلفی هستند که با توجه به نوع کاربری، قدمت، حریق و میزان خطرپذیری به انواع مختلفی تقسیمبندی میشوند، به همین دلیل قدمت ساختمانهای ناایمن در تهران متفاوت است. بعد از آتشسوزی در میدان تاریخی حسنآباد بحث نگهداری و حفاظت و بازسازی ساختمانهای باارزش و میراث ملی در تهران برای شورای شهر از اهمیت و حساسیت بسیاری برخوردار شد، زیرا اکثر این ساختمانها و بناهای تاریخی در بافت مرکزی و هسته تاریخی شهر تهران واقع شدهاند. البته در سایر مناطق تهران نیز بناهای تاریخی داریم، اما هسته مرکزی شهر دارای بافت تاریخی و پر از بناهای قدیمی و باارزش ملی است که متاسفانه به دلایل مختلف ازجمله تغییر کاربری، فشردگی بافت و نبود مقاومت سازهای درمعرض آسیب هستند و باید شهرداری و شورای شهر این ساختمانها را مورد توجه ویژه قرار دهند. چندی پیش موضوع مقاومسازی بافت قدیمی و میراث ملی ازجمله بازار تهران در دستور کار قرار گرفت و تاکنون نیز اقداماتی در این زمینه انجام شده و حتی مقاومسازی تکبناها در سایر مناطق تهران نیز در دست اجراست، اما باید توجه داشته باشیم که فقط دو نهاد دولت و شهرداری نمیتوانند بهتنهایی مقاومسازی و بازسازی این بناها را انجام دهند و باید مردم، مالکان و ذینفعان نیز در این امر مشارکت کنند.»