سخنان اخیر حسن روحانی مبنی بر اینکه آمادگی داریم تا از خطاهای گذشته همسایگان بگذریم و ارائه طرح صلح هرمز اولین نشانههای ایجاد تغییرات مثبت در روابط کشورهای خلیج فارس بود و اینطور که به نظر میرسد با پاسخ مثبت طرف مقابل نیز همراه شده است.
به گزارش
«آزادی»، از اظهار نظر تازه بن سلمان مبنی بر اینکه «ما همیشه خواستار راه حل سیاسی بوده ایم، اما تلاش داریم که این مساله در عرصه میدانی نیز تحقق یابد و اعلام آتش بس از سوی حوثیها ابتکار مثبتی و جدیدی در روند مذاکرات سیاسی و پیشرفت آن است.» این طور برمیآید که سعودیها نیز گام به سوی بهبود روابط با ایران و کاهش تنشهای منطقهای برداشتهاند. شاهد آنکه علی ربیعی، سخنگوی دولت در نشست خبری روز دوشنبه دریافت پیامهایی از سوی عربستان را تایید کرد.
تحلیلگران مسائل خاورمیانه نسبت به مشاهده تحولات مثبت خوشبین هستند و امیدوارند که عربستان سر عقل آمده و دیگر برای حل مسائل منطقهای دنبال ناجی خارج از منطقه نباشد. حجتالله جودکی یکی از همین کارشناسان است. او در گفتوگویی با
«آزادی» گفت: «بحث عربستان و بن سلمان با چند مساله پیوند خورده است. یکی از آن مسائل، یمن است، زیرا او شروع کننده این جنگ بود و ائتلاف علیه یمن را ایجاد کرد. الان جنگ یمن به جایی رسیده که برای او پیروزی به بار نیاورده و حتی ارتش عربستان را تا حدی زمینگیر کرده است. اینکه حوثیها ادعا کردند هزاران عربستانی را به اسارت گرفتند و همچنین حمله به آرامکو برای عربستان پیامد خوبی نداشت. این نشان دهنده آن است که عربستانیها در استفاده از سلاحهای پیشرفته که از آمریکا گرفته اند ناتوان هستند.»
وی افزود: «توجه داشته باشید که اکنون امارات راه خود را از عربستان جدا کرده است. البته به دشمنی با یمن خاتمه نداده و با بیان اینکه از جنوبیها حمایت میکند درصد دوپاره کردن این کشور و یمنی - یمنی کردن جنگ است.»
این تحلیلگر مسائل منطقه در پاسخ به اینکه آیا عربستان در وضعیت کنونی خواهان کاهش تنشها و بهبود رابطه با ایران است؟ گفت: «آنها به این مساله نیاز دارند. همان طور که ما نیاز داریم. هر چقدر از شدت تنشها کاسته شود موجب کاهش حضور امریکا در منطقه میشود و دیگر نمیتواند سلاح بفروشد. این درگیریها با نیت خوب یا بد یعنی تجاوز یا دفاع که باشد، در نهایت موجب افزایش حضور آمریکا و سلاح فروختن در منطقه میشود. برای اینکه امریکاییها به خود مشغول شوند باید کاری کرد که حضورشان در منطقه کاهش یابد».
وی چشمانداز موجود برای کاهش تنشهای منطقهای را مثبت دانست و گفت: «ما هرچقدر بتوانیم با کشورهای همسایه روابط صمیمانه داشته باشیم برای ما مثبت است، زیرا از تعداد متخاصمها علیه ما کم میشود و امریکا نمیتواند در این کشورها علیه ما سرمایهگذاری کند لذا ما باید تنشزدایی کنیم. این همان چیزی که روحایی و ظریف بارها گفتهاند. چشم انداز رسیدن به این نقطه نیز مثبت است. درست است که اسرائیل همواره دوست دارد در اینجا بحران باش و بحران پمپاژ میکند، اما اکنون نشانههای مثبتی برای کاهشتنشها دیده میشود».
جودکی در پاسخ به اینکه این نشانهها و تلاشهایی که برخی کشورها برای میانجیگری و پیام آوردن میکنند به معنی وجود ارادهای در عربستان برای کاهش تنش با ایران است؟ گفت: «من فکر میکنم که به نفع آنها است که به دنبال کاهش تنش باشند. به هرحال خود آنها نیز این تنشها را تجربه کردهاند و به این نتیجه رسیدهاند که این تنشها منجر به تخاصم شدیدتر میشود و آنها اولین بازنده آن خواهند بود. زیرا آنها علیه یک کشور فقیر جنگ تحمیل کردند و آن کشور اکنون به جایی رسید که چیزی برای از دست دادن ندارد. اکنون اگر یمنیها به مواضع عربستان حمله کنند کلی تجهیزات به دست میآورند. اخیر هم همین کار را میکنند. هر سرباز عربستان کلی تجهیزات دارد و به راحتی دست حوثیها میافتد. در این شرایط اگر عاقل باشند میفهمند که جلوی ضرر را از هرجا بگیری، سود است.»
وی درباره موانع موجود در مسیر بهبود روابط ایران و عربستان و کاهشهای تنشها در منطقه نیز گفت: «مشکل این است که معمولا در کشورهای غیر دموکراتیک حتی شکست خوردهها نیز میخواهند که ادای پیروزی درآورند. مثلا بگویند که آنها در جنگ یمن پیروز شدند».
وی خاطرنشان کرد: «به نفع عربستان نیست که این وضعیت را خیلی طول دهد، زیرا علاوه بر اینکه مشکلات اقتصادی و اجتماعی دارد. مشکلاتی نیز در آینده ایجاد میشود. مثلا کافی است که بحران به آن سه استان همجوار یمن در جنوب عربستان سرایت کند. اگر زودتر صلح کنند به نفع خودشان است. پیروزی حقیقی نیز همین است».