پنجره‌ای تازه به روی اقتصاد ایران در شرایط تحریم؛ پیوستن به اوراسیا چه مزایای برای ایران دارد؟

از آنجا که اتحادیه اقتصادی اوراسیا با کاهش استفاده از دلار، سهم پرداخت‌های تجاری با ارز ملی را به ۷۰ درصد افزایش داده، می‌توان به کاهش استفاده از دلار در مبادلات تجاری خوشبین بود که این اتفاق در شرایط کنونی تحریم برای تجار ایرانی امیدوارکننده است.

به گزارش تابناک اقتصادی، در روزهای اخیر ایروان پایتخت ارمنستان میزبان اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا بود و رئیس جمهور روحانی نیز برای شرکت در این نشست عازم ارمنستان شد. در این سفر اعلام شد که ایران به عضویت اتحادیه اقتصادی اوراسیا در خواهد آمد. این اتحادیه به مثابه پنجره تازه ای است که بر روی اقتصاد ایران باز خواهد شد. این اتحادیه اولین سند تجارت آزاد را با ویتنام و دومین سند را نیز با ایران به امضا رسانده است.

اتحادیه اقتصادی اورسیا

معاهده تشکیل اتحادیه اقتصادی اوراسیا با نام اختصاری EAEU در 29 می 2014 توسط بلاروس، قزاقستان و روسیه امضا شد. در ادامه و در سال 2015 کشورهای دیگری چون ارمنستان و قیرقیزستان به عضویت اتحادیه اوراسیا درآمدند. این معاهده از یکم ژانویه 2015 عملاً اجرایی شد. بیش از 40 کشور و سازمان بین المللی از جمله چین، اندونزی و همچنین کشورهای آمریکای لاتین برای فعالیت در چارچوب این اتحادیه اعلام آمادگی کرده اند. همچنین این اتحادیه با کره جنوبی، مصر و هند مذاکراتی برای عضویت و همکاری داشته است.

کشورهای عضو اوراسیا هم اکنون ۲۰ میلیون کیلومترمربع مساحت و بیش از ۱۸۳ میلیون نفر جمعیت دارند که ۵.۲ درصد جمعیت جهان می باشد. همچنین تولید ناخالص داخلی منطقه در مجموع ۱.۹ هزار میلیارد دلار است که ۳.۲ درصد GDP جهان را تشکیل می‌دهد

ایران از چه زمانی مذاکرات را برای پیوستن به این اتحادیه آغاز کرد؟

از اواخر سال ۱۳۹۴ بود که دولت ایران مذاکرات فشرده‌ای را با پنج کشور عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا جهت ایجاد منطقه موقت آزاد تجاری برای یک دوره سه ساله آزمایشی آغاز کرد و سرانجام موافقت‌نامه مذکور، در ماه می ۲۰۱۸ میلادی (اردیبهشت ماه ۱۳۹۷) در شهر آستانه پایتخت قزاقستان توسط وزیر وقت صنعت، معدن و تجارت ایران امضا و هیات وزیران نیز در تاریخ ۱۸ آذرماه ۱۳۹۷ لایحه مربوطه را به تصویب رساند.  مجلس شورای اسلامی نیز با تصویب قانونی در 7 بهمن ۱۳۹۷، با پیوستن ایران به این اتحادیه موافقت کرد که بر اساس آن، ایران به مدت سه سال به‌صورت آزمایشی به عضویت این اتحادیه در‌آید و پس ‌از آن در صورت توافق انجام‌شده با ذی‌نفعان، امکان عضویت دائمی ایران در این منطقه آزاد تجاری فراهم خواهد شد. قرار است از 5 آبان ماه سال جاری تجارت آزاد میان ایران و 5 کشور عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا آغاز شود.

حجم تجارت ایران با اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا

براساس آمارهای رسمی اعلام شده از سوی مرکز تجارت بین‌المللی (ITC)، مجموع صادرات ایران به پنج کشور این اتحادیه در سال 2018 میلادی 918.2 میلیون دلار بوده و در مقابل صادرات کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا به ایران در سال گذشته میلادی حدود یک میلیارد و ۷۷۵ میلیون دلار ثبت شده است. همچنین در میان اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا، ‌ایران بیشترین واردات را از کشور روسیه با رقمی معادل یک میلیارد و ۲۰۷ میلیون دلار و کمترین واردات را از کشور قرقیزستان با رقمی حدود ۱۴ میلیون دلار دارد. از سوی دیگر، بیشترین صادرات ایران به اعضای اتحادیه مذکور، در سال گذشته میلادی به روسیه و به ارزش 533.1 میلیون دلار بوده و کمترین میزان صادرات ایران نیز به کشور بلاروس و به ارزش 12.6 میلیون دلار رقم خورده است.

کاهش تعرفه های گمرکی برای 862 قلم کالا

بر اساس این موافقتنامه قرار است 862 قلم کالا از سوی دو طرف مشمول تجارت ترجیحی شوند و تعرفه های گمرکی برای این تعداد کالا کاهش یابد. سهم ایران از این 862 قلم کالا، 502 قلم کالا است که شامل حوزه های مواد غذایی، مواد مصرفی شیمیایی، محصولات ساختمانی، صدور خدمات فنی و مهندسی، محصولات صنعتی و محصولات کشاورزی می باشد و قرار است تعرفه های آن ها توسط کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا برای واردات کالاهای ایرانی کاهش دهند و در مقابل ایران نیز تعرفه واردات 360 قلم کالا را در حوزه های فوق الذکر برای کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا کاهش خواهد داد.

مزایای ایران از پیوستن به این اتحادیه چیست؟

شاید اولین و مهمترین مزیت پیوستن ایران به اتحادیه اقتصادی اوراسیا باز شدن پنجره ای تازه به روی اقتصاد ایران در شرایط تحریم باشد. صادرکنندگان می توانند از تخفیف های تعرفه ای برای ورود به یک بازار 180 میلیون نفری استفاده کنند.

دومین مزیت این است که از آنجا که اتحادیه اقتصادی اوراسیا با کاهش استفاده از دلار، سهم پرداخت‌های تجاری با ارز ملی را به ۷۰ درصد افزایش داده، می‌توان به کاهش استفاده از دلار در مبادلات تجاری خوشبین بود که این اتفاق در شرایط کنونی تحریم برای تجار ایرانی امیدوارکننده است.

سومین مزیت این است که ایران دارای موقعیت ترانزیتی مناسبی برای ترانزیت کالاهای کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا به منطقه خاورمیانه و سایر کشورها می باشد و ایران می تواند با توجه به این موقعیت مناسب و بهبود زیرساخت های مربوط به ترانزیت کالا از این موقعیت استفاده کرده و درآمد سرشاریی را نصیب خود کند. شایان ذکر است که "تیگران سرکیسیان" رییس هیئت اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیز خواهان تشکیل کارگروهی برای بهره‌مندی کشورهای عضو اوراسیا از ظرفیت‌های ایران برای ترانزیت و مبادله کالا با هند، پاکستان و کشورهای جنوب شرق آسیا شده است.

چهارمین مزیت برای ایران این است که صادرکنندگان ایرانی می توانند از طریق کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا به بازار سایر کشورها دسترسی پیدا کنند و کالاهای خود را به سایر کشورها صادر کنند.

مزایای اتحادیه اقتصادی اوراسیا از پیوستن ایران به آن چیست؟

اولین مزیت کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا از پیوستن ایران به آن این است که این کشورها این امکان را خواهند داشت تا حجم صادرات خود به ایران را تا ۷۵ درصد افزایش دهند. دومین مزیت این است که با توجه به قرار گرفتن ایران بین دو دریای خزر در شمال و خلیج فارس در جنوب دارای موقعیت ترانزیتی مناسبی است و کشورهای عضو این اتحادیه می توانند از این موقعیت برای ترانزیت کالاهای خود استفاده کنند.

در انتها اشاره به این نکته ضروری است که پیوستن ایران به اتحادیه اقتصادی اوراسیا یک بازی برد برد برای دو طرف می باشد و این توافقنامه می تواند گامی مثبت در جهت کاهش فشارهای تحریمی بر اقتصاد ایران باشد.