پس از صدور مجوز برای مجسمه سازی، اکنون معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در اقدامی عجیب در قالب دستورالعملی تازه، فعالیت در تئاتر را نیز مشمول دریافت مجوز کرده و به جز فارغ التحصیلان تئاتر و اشخاصی که تاییدیه اساتید تئاتر را داشته باشند، هیچ هنرمند تجربی حق ندارد فعالیت تئاتر مستقل داشته باشد؛ اقدامی که به منزله یک امضای طلایی تازه در عرصه فرهنگ و خلاف بدیهیترین اصول هنری نظیر ارجحیت برخورداری از عنصر خلاقه بر هر آموزش آکادمیکی یا نیروی هدایت کنندهای در خلق آثار شاخص است.
به گزارش «تابناک»؛ در راستای مرحله دوم شفافیت و ساماندهی مجوزهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دستورالعمل صدور پروانه اجرای نمایش ـ به گفته مسئولان معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ـ از تیرماه سال گذشته تاکنون بازنگری شده و با اسناد و قوانین بالادستی ذیربط تطبیق داده و «بازنگری عمیق» شده است. لفظ بازنگری عمیق درباره اتفاقی که در این دستورالعمل رخ داده، لفظ دقیقی است و مشخصاً اتفاقی که رخ داده، یک بازنگری عمیق در دستورالعمل است اما این اقدام پیش از آنکه به شفاف سازی منجر شود، شرایط را غیرمعمولتر و مبهمتر خواهد ساخت.
بخش جنجال برانگیز این دستورالعمل آنجاست که تأکید شده است: «کارگردان اثر جهت تقاضای صدور مجوز باید دارای یکی از این شرایط باشد: یا فارغالتحصیل رشته هنرهای نمایشی از یکی از دانشگاههای مورد تأیید وزارت علوم یا آموزشگاههای هنری رسمی باشد، یا معرفی شده از سوی صنوف رسمی هنرهای نمایشی (خانه تئاتر یا انجمن هنرهای نمایشی و...) باشد یا صلاحیت هنریاش توسط سه تن از اساتید و پیشکسوتان شناخته شده هنرهای نمایشی تایید شده باشد.»؛ در واقع هیچ هنرمند مستقلی نمیتواند بدون برخورداری از مدرک آکادمیک، فعالیتی در حوزه تئاتر داشته باشد.
سال گذشته این محدودیتها برای رعایت کف کیفی نمایشهای روی صحنه عنوان شد و در این زمینه شهرام کرمی با دعوت از خانواده تئاتر برای شنیدن نظراتشان در بررسی «صلاحیت هنری» کسانی که قصد اجرای نمایش دارند، گفته بود: «برای پیشگیری از اینکه اثر هنری ارائه شده به ویژه آن اثری که مخاطب برایش بلیت خریداری کرده و بهایی میپردازد بیکیفیت نباشد، خیلی اهمیت دارد که قالبی تعیین شود. در این راستا پیشنهادهایی در شورا مطرح شد که قرار است بررسی و راهکارهای قانونی آن طی شود و اگر نهایتاً با در نظر گرفتن جوانب تصویب شد، برای مراحل قانونی آن اقدام کنیم.»
اکنون با همان محدودیتها برای جامعه هنری بدون تغییرات و در نظر گرفتن دغدغه اهالی تئاتر که سال گذشته اعمال شد، این پرسش مطرح است که آیا واقعاً مسأله دغدغه کیفی است؟! آیا هنرمندان پیشکسوت یا فارغ التحصیلان رشته تئاتر، تئاتر بیکیفیت روی صحنه نبردهاند و از این پس چگونه قرار است مقابل ساخت تئاتر بیکیفیت آنها ایستاد؟! اگر بحث کیفیت مطرح بوده، چرا این موضوع به عنوان یکی از موضوعات در نظر گرفتن در زمان بازبینی و صدور مجوز تئاتر لحاظ نشده و از اساس پای گروه وسیعی از تئاتر بریده شده و اجازه ارائه اثر در نظر گرفته نشده است؟!
ادعا شده که این طرح با نظر کارشناسان تنظیم شده است. با توجه به آنکه «تابناک» نتوانست کارشناسان مطرح و خبرهای که در این طرح مشارکت داشتهاند را بیابد، از متولیان تئاتر در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دعوت میشود، نام کارشناسان تئاتر و تعداد جلسات و میزان نفر-ساعت کارشناسی که برای این جلسات صرف شده در راستای «شفاف سازی» بیان شود و اگر بیان نشد، باید به ناظران حق داد که به ادعای شفافیت شک کرده و تصور کنند این ادعا صرفاً دستاویزی برای پیشبرد دیگر امور و مشروعیت بخشی به این امور است.
بیشک عرصه هنر، عرصه عرضه نگاههای خلاقانه است و بسیاری از هنرمندان برجسته تاریخ و دوران معاصر، نه عضو صنف خاصی بودهاند، نه محصول دانشگاهها و مراکز علمی بودهاند و نه برای ورود به عرصه هنر تأییدیه از اساتیدی گرفتهاند اما خالق شاهکارهای متعددی شدهاند. تحدید ورود به عرصههای هنر با هر توجیهی، اقدام غیرقابل پذیرشی است که مشخص نیست منشأ واقعی آن چیست؛ اما اگر قرار باشد فراگیر شود علاوه بر آنکه امضاهای طلایی تازهای را شکل میدهد، قطعاً مانع از ظهور استعدادهای هنری برجستهای میشود که بسیاری از اوقات بدون هیچ ترتیب و آدابی بر اثر ذوق و ذائقه هنری به خلق اثر میپردازند.