پس از هشدار تابناک درباره دورنمای قابل تصور برای نوع تعامل خانه سینما با تصمیمات سازمان سینمایی و همچنین درباره آثار قرار گرفتن نام این مجموعه صنفی ذیل مؤسسات تابعه خانه سینما و در نهایت بیانیه مهم هیإت مدیره خانه سینما به عنوان واکنشی که در تاریخ جامعه اصناف ثبت میشود، اکنون اساساً نام خانه سینما از این فهرست سازمان سینمایی حذف شد.
به گزارش «تابناک»؛ چندی پیش، سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اقدام به انتشار لیستی با نام «اعضای شوراها، هیأت مدیره، هیأت امنا سازمان سینمایی و موسسات تابعه» کرد که در راستای شفافسازی اقدام قابل توجهی بود. با این حال، این لیست یک نکته داشت که از نظرها پنهان ماند و آن نکته، قرار دادن خانه سینما در کنار دیگر مؤسسات تابعه سازمان سینمایی نظیر بنیاد سینمایی فارابی، مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی است.
در ابتدا تصور شد این رویکرد یک اشتباه محاسباتی است؛ اما با گذشت زمان قابل توجهی این اطلاعات اصلاح نشده و ظاهراً از نظر سازمان سینمایی، «خانه سینما» مجموعهای شبیه به موزه سینما با مؤسسه هنر و تجربه است، حال آنکه مدیریت این مجموعهها مستقیم با حکم رئیس سازمان سینمایی منصوب میشوند؛ اما خانه سینما یک نهاد صنفی است که هیأت مدیرهاش بر اساس آرای نمایندگان صنوف سینمایی در مجمع عمومی جامعه اصناف انتخاب میشود و ترکیب مدیریتی، تصمیمات و روند سیاست گذاری و اجرایش در همه امور به کلی مستقل از سازمان سینمایی است.
شاید حضور مدیرعامل خانه سینما در نشستهای متعدد سازمان سینمایی که مشخص نیست آیا برای این موضوع مصوبهای از هیأت مدیره خانه سینما وجود دارد یا نه، باعث ایجاد چنین تصوری نزد مدیران سازمان سینمایی شده و آنها به چشم کارمندان و مدیران زیرمجموعهشان به مدیرعامل خانه سینما نگاه میکنند. البته اگر انتظامی و همکارانش چنین نگاهی نیز داشته باشند و حتی شاهسواری قصد تبعیت نیز داشته باشد، این نگاه واقع بینانه نیست، چون بنا بر اساسنامه خانه سینما، تصمیم گیرنده تمامی امور خانه سینما هیأت مدیره است و مدیرعامل فاقد اختیار و صرفاً مجری تصمیمات هیأت مدیره است.
در این شرایط انتظار میرفت، هیأت مدیره خانه سینما ورود کند و خواستار اصلاح اطلاعات منتشر شده از سوی سازمان سینمایی و ارائه توضیح در این زمینه شود؛ اما متأسفانه مجموعه هیأت مدیره خانه سینما با وجود گذشت زمان قابل توجه، هیچ واکنشی به این اقدام سازمان سینمایی نشان داد؛ رویکردی که ممکن است برای مدیران سازمان سینمایی، اهالی سینما از جمله صنوف سینما و افکارعمومی چنین متبادر سازد که هیأت مدیره خانه سینما مشکلی با تبدیل شدن به یکی از مؤسسات تابعه سازمان سینمایی ندارد.
این در حالی است که خانه سینما پیش از این برای حفظ استقلال خود در دوره ریاست جواد شمقدری بر سازمان سینمایی و دولت محمود احمدی نژاد، درگیر تنشهای تحمیلی شد و تا مرز تعطیلی پیش رفت و سرانجام پس از تغییر دولت و روی کار آمدن دولت روحانی، خانه سینما ـ که توسط دولت پیشین پلمب شده بود ـ رفع پلمب شده و فعالیتش را از سر گرفت؛ بنابراین، وقتی صنوف سینمایی برای حفظ استقلالشان چنین هزینههایی پرداخته کردهاند، منطقی نیست بدون کوچکترین هزینهای این استقلال به محاق برود یا به چالش کشیده شود.
در ادامه سازمان سینمایی در پاسخی گوتاه به گزارش «تابناک» تأکید کرد، خانه سینما را جزو مؤسسات تابعه خود میداند و تأکید کرد: «ضمن قدردانی از نکته بینی تابناک، منظور از مؤسسات تابعه هر مؤسسه ای است که مستقیم از سازمان سینمایی بودجه دریافت می کنند. خانه سینما جزو مؤسساتی است که از طریق انعقاد توافقنامه با سازمان سینمایی حمایت و به همین دلیل، اطلاعات مربوط به عملکرد و اقدامات شفاف سازی می شود. پیرو این تذکر اصلاح لازم در سایت سازمان سینمایی صورت گرفت.»
این در حالی است که اساساً سازمان سینمایی نه به خانه سینما بودجه میدهد و نه میتواند مطابق با قانون به یک مجموعه مستقل از دولت بودجه دولتی دهد و آنچه تا به امروز از سوی دولتها به خانه سینما پرداخت شده، تحت عنوان «کمک» بوده است؛ بنابراین، اگر قرار باشد این تعریف را در نظر بگیریم، هزار شخص و مؤسسهای که از دولت کمک دریافت کردند، مؤسسات تابعه دولت محسوب میشوند! آیا هیأت مدیره خانه سینما تعریف سازمان سینمایی را قبول دارد؟!
پس از درج گزارش «تابناک»، لیست مذکور اصلاح و عنوان «خانه سینما» در ادامه مؤسسات تابعه درج و در واقع به این شکل تفکیک قائل شده، ولی همانگونه که در پاسخ سازمان سینمایی آمده، از نظر سازمان سینمایی هر سازمانی که طی توافق نامه از سازمان سینمایی کمک دریافت میکند، مشمول چنین تعریفی است. مدتی از این پافشاری گذشت تا اینکه ماجرای پوشش هنرمندان پیش آمد و این بار نیز سازمان سینمایی تأکید کرد آیین نامه مذکور را با همراهی خانه سینما آماده میکند؛ ادعایی که در همان ساعات اولیه از سوی شماری از اعضای هیأت مدیره در گفت و گو با تابناک رد شد.
در آن زمان «تابناک» نسبت به آثار منفی تداوم چنین هزینه کردی از خانه سینما هشدار داد: «متأسفانه مدیریت خانه سینما در مقام کاتالیزور برخی تصمیمات اشتباه و یا بدون پشتوانه قوی قانونی سازمان سینمایی طی سه سال اخیر ظاهر شده و هرجا قرار است چنین اقداماتی رخ دهد، از مشارکت خانه سینما نیز سخن به میان میآید و از آبرو و اعتبار خانه سینما هزینه میشود.» که با واکنش بموقع هیأت مدیره خانه سینما همراه شد و خانه سینما با صدور بیانیهای، فاصله خود را با تصمیمات سازمان سینمایی مشخص کرد.
در بخشی از این بیانیه تأکید شده بود: «این اولین بار نیست که خانه سینما با اظهار نظرها، بخشنامهها و بیانیههایی مواجه میشود که شائبه دولتی بودن این نهاد صنفی را در ذهن مخاطبان سینمای ایران متبادر میسازد و تکرار چنین رویهای، این استنباط را برای اعضای بزرگترین و تنها نهاد صنفی سینمای ایران به وجود میآورد که گویی اراده مشخصی در صدد کمرنگ کردن و بلکه حذف تشکل مدنی سینما در کشور است که اگر چنین باشد یقیناً نیتی ناصواب است.»
اکنون بررسیهای تابناک حکایت از آن دارد که نام خانه سینما به کل از میان سازمانهای تابعه سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی حذف شده و بر خلاف گذشته حتی با «و» نیز به این سازمانهای تابعه پیوند داده نشده است. این اقدام مهمی در تثبیت استقلال خانه سینماست، چون اگر قرار بود این رویه تثبیت شود و با سکوت مدیریت خانه سینما گره بخورد، ممکن بود در دولتهای بعدی مستمسک اقدامات خطرناکی قرار بگیرد.