مسکن پیشنهادی معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران با هدف تسهیل ساخت مسکن مناسب قشرهای کم درآمد و جوانان است. در این طرح شهرداری به عنوان حلقه تکمیل کننده زنجیره تولید مسکن در تهران، به سرمایه گذاران حوزه مسکن کمک می کند، تغییر جهت بدهند؛ تغییری که هم جلوی بلوکه شدن و انباشت سرمایه در شمال تهران را بگیرد و هم مسکن مورد نیاز مردم ساخته شود. مخالفان معتقدند شهرداری از این طرح قصد بهره برداری سیاسی دارد.
به گزارش «تابناک»؛ عبدالرضا گلپایگانی معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران در این باره گفت: استفاده تبلیغاتی شهرداری از تأمین مسکن مردم یک برداشت بیرونی است و نیت شهرداری این نیست اما همین برداشت نشان می دهد تأمین مسکن رویکرد مثبتی است و بخشی از جامعه پذیرفته اند برای انجام این طرح ضرورت و نیاز وجود دارد.
وی افزود: شهرداری در دوره کنونی رویکرد سیاسی به مسائل شهری ندارد و تیم مدیریتی دنبال کار سیاسی نیستند.
گلپایگانی درباره ضرورت اجرای طرح ویژه، برای مسکن گفت: نکته مهمی که در این طرح بدان توجه شده این است که در تهران ظرفیت اقتصادی بالایی برای تولید مسکن و از سوی دیگر نیاز اجتماعی برای طبقه متوسط و پایین وجود دارد.
معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران تأکید کرد: طبق قانون وزارت راه و شهرسازی متولی تأمین مسکن شهروندان است، اما چون مسکن یک نیاز است و طبق قانون اساسی به عنوان یکی از حقوق مردم در نظر گرفته شده است، همه در برابر این حق مسئول هستند. به همین ترتیب شهرداری هم در جایگاه خودش در این زمینه احساس مسئولیت میکند.
وی افزود: در تهران یک جریان بسیار قدرتمند اقتصادی در حوزه املاک وجود دارد، تا جایی که در ابتدای سال ۹۵ بیش از ۳۰۰ هزار واحد مسکونی خالی عمدتاً در شمال تهران شناسایی شد، این رقم در برخی آمار‌ها تا ۴۰۰ هزار مورد هم تخمین زده میشود.
گلپایگانی ادامه داد: اگر این عدد را در یک و نیم میلیارد تومان به عنوان میانگین قیمت واحد مسکونی ضرب کنیم، می‌بینیم رقم ۶۰ هزار میلیارد تومان در جایی هزینه شده که نیاز به مسکن وجود نداشته است.
وی افزود: آیا مدیریت کلان بازار مسکن و شهرداری نباید درباره این حجم از سرمایه ملی مدیریت و برنامه ریزی کنند؟ به ویژه که تأمین مسکن مناسب برای مردم هم یک نیاز واقعی است.
گلپایگانی با بیان اینکه ما در معاونت شهرسازی و معماری هر سال برای حدود یک میلیون و سیصد هزار متر مربع ساختمان، پروانه ساخت صادر می‌کنیم، گفت: اگر زمان ساخت هر ساختمان دو سال طول بکشد و عدد ۶۰ هزار میلیارد تومان را به قیمت ساختمان‌های در حال ساخت اضافه کنیم، به حجم سرمایه درگیر در صنعت ساختمان در تهران پی می‌بریم، آن هم در شرایطی که به عنوان دوره رکود قلمداد میشود. این محاسبه ساده نشان می‌دهد در شهر تهران چه مقدار ثروت صرف ساخت و ساز میشود.
وی افزود: در نظر بگیرید این سرمایه کلان در کجا به کار گرفته شده است؟ در جایی که جامعه و شهر بدان نیاز نداشته است، چون این واحد‌های ساخته شده به فروش نرفته اند. در حالی که نیاز شهر اصلاح بافت‌های ناکارآمد و فرسوده و همچنین تولید مسکن برای اقشار متوسط و کمتر برخوردار بوده است.
معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران با بیان اینکه باید آسیب شناسی می‌کردیم که چرا این ثروت در جای مورد نیاز خودش به کار گرفته نشده است، گفت: حتی اگر بحث انتفاع از ساخت و ساز را در نظر بگیریم، با ایجاد مسکن متناسب با نیاز چنین نفعی برای سازندگان حاصل میشود؛ اما وقتی جریان سرمایه در گردش نباشد برای تولید کننده سودی نخواهد داشت.
وی افزود: در تامین مسکن مورد نظر شهرداری به دنبال مدل‌هایی که بر سرمایه دولت متکی باشد، نیست. ما تصمیم داریم برخی محدودیت‌هایی که از منظر ضوابط و مقررات وجود دارد را تسهیل کنیم تا سرمایه گذار خودش برای سرمایه گذاری رغبت پیدا کند و پیش بینی ما این است که این طرح جواب می‌دهد چرا که تقاضا برای واحد‌های کوچک وجود دارد.
گلپایگانی درباره نیاز به مسکن کوچک مقیاس ارزان قیمت، گفت: کسانیکه به چنین مسکنی نیاز دارند، در بازار وجود دارند، اما ما به عنوان سیاست گذاران شهری، دست تولیدکنندگان را برای عرضه کالای متناسب با نیاز بسته ایم.
وی با تأکید بر اینکه قرار نیست شهرداری سرمایه گذاری کند، گفت: به همین دلیل نگرانی درباره ناتوانی شهرداری در اجرای طرح وجود ندارد و آورده شهرداری برای این طرح تسهیلگری در امور مربوط به تولید مسکن ویژه است که شامل ضوابط و مقررات و هزینه‌های صدور پروانه میشود.
گلپایگانی درباره ضرورت اجرای طرح افزود: بر اساس هرم سنی ما هنوز جامعه جوانی داریم و بسیاری از جوانانی که می‌خواهند ازدواج کنند مشکل تأمین مسکن دارند که باید به این مساله فکر کنیم هم چنین تعداد زیادی از کسانیکه در تهران کار می‌کنند، مشکل تامین مسکن دارند و در شهر‌های اطراف سکونت دارند، چون امکان تأمین مسکن آبرومند را در نزدیکی محل کار خود ندارند. به همین دلیل هر روز یک و نیم میلیون سفر صبح و همین مقدار سفر در عصر انجام میشود.
وی افزود: آیا شهرداری برای افزایش کیفیت زندگی در شهر نباید برای روزی سه میلیون سفر فکر کند و برنامه داشته باشد؟ به اعتقاد من شهرداری باید برای تأمین مسکن نیازمندان به مسکن، تسهیلگری داشته باشد، نه تصدی گری.
معاون شهردار تهران گفت: باید در شبکه نیاز‌ها و امکانات تولید مسکن، شهرداری و مدیریت شهری این مدار‌ها را به هم وصل کند، چون به هر حال سازندگان مسکن، سرمایه داران، و کسانیکه به مسکن نیاز دارند، وجود دارند. با ارتباط دادن این‌ها به هم و تسهیلگری، میشود شبکه تولید مسکن را به هم وصل کرد تا نیاز فضای سکونتی برای اقشار متوسط هم فراهم شود.
وی افزود: چون در حال حاضر، قیمت مسکن آنقدر بالا رفته که به تملک دهک‌های پایین در شهر تهران نمی‌شود فکر کرد. اما اگر مسکن ارزان یا کوچک مقیاس تولید بشود، این اتفاق می‌افتد یا قشرهای پایین‌تر می‌توانند آن را اجاره کنند.
معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران گفت: مدیریت شهری باید برای تأمین مسکن برای همه اقشار جامعه برنامه داشته باشد، وظیفه مدیران کشور ایجاد شرایط برای زندگی آسوده و آرام شهروندان است.
وی افزود: در کلانشهر‌های آمریکا و اروپا هم مسکن ۲۰ متری برای کسانی که می‌خواهند در شهر کار کنند برنامه ریزی میشود تا محل کار به محل سکونت نزدیک باشد و هم چنین هزینه رفت و آمد به حداقل برسد.
گلپایگانی با بیان اینکه به نظرم دوره تفکری که می‌گفت: شهر باید آنقدر گران شود که تنها پولدار‌ها در آن بمانند گذشته، چون شهر برای همه مردم است و ما از منظر اجتماعی و سابقه سکونتی در ایران، محله ثرومندان و فقرا نداشته ایم. پدیده شکاف طبقاتی از جایی پیدا شد که ثروت شهر در اختیار عده‌ای قرار گرفت تا آن را بمکند و شهر را به سمت انتفاع شخصی ببرند.
وی افزود: گسست اجتماعی به این دلیل ایجاد شده که این وسط را ما پر نمی‌کنیم و فکر می‌کنیم به ما ربطی ندارد و آن را به مکانیزم بازار واگذار کرده ایم، در حالیکه مکانیزم بازار دارد ساختار اجتماعی کشور را متلاشی میکند. چرا باید این مساله را به مکانیزم بازار واگذار کنیم و به طبقه فرودست فکر نکنیم؟
گلپایگانی گفت: برخی می‌گویند شهرداری می‌خواهد قوطی کبریت برای مردم بسازد و این با فرهنگ ایرانی هماهنگ نیست. در حالیکه اگر به محلاتی که از شهر‌های تاریخی ایران باقی مانده اند، برویم می‌بینیم مثلاً در بافت قدیمی سمنان یا در همین تهران قدیم خانه‌های بسیار کوچک وجود داشته است. تصور ما از فرهنگ سکونت ایرانی درست نیست، در سنت سکونت ایرانی همه خانه‌ها اعیانی نبوده است. صرفاً این خانه‌های بزرگ سالم‌تر به دست ما رسیده اند.
معاون شهردار تهران با بیان اینکه در روستا‌های ایران هم خانه‌هایی در حد ۵۰ متر وجود دارند، گفت: نسل پدران ما صرفا در چند اتاق بزرگ شده اند و اگر کل فضا‌های سرپوشیده کشور را به جمعیت کشور تقسیم کنیم شاهد عددی که به هر نفر می‌رسد خواهیم بود.
گلپایگانی گفت: اگر سعی کنیم سرانه فضای سرپوشیده عادلانه‌تر توزیع بشود بهتر است یا اگر در یک شهر برخی خانواده‌ها در پنت هاوس هزار متری زندگی کند و تعداد زیادی از مردم هر روز دو ساعت در ترافیک بمانند تا برای سکونت به خارج از شهر بروند.
وی افزود: برنامه ریزی نکردن برای این افراد نوعی گسست اجتماعی است و منجر به ترافیک و آلودگی هوا به عنوان دو مساله اصلی شهر میشود. در چنین شهری نسبت فعالیت‌ها با فضای سکونت در تعادل نیست و آرامش و آسایش شهروندان در معرض خطر است.
گلپایگانی با بیان اینکه روزانه افراد زیادی در بازار تهران به عنوان یک کارخانه بزرگ کار می‌کنند که خانه هایشان بسیار دورتر از محل کارشان است، گفت: کاری که شهرداری تصمیم دارد انجام بدهد، یک مسئولیت است و انتخاب نیست، به همین دلیل همه دستگاه‌های حاکمیتی باید به سمتی بروند که این وظیفه را انجام بدهند، چون مسکن جزو حقوق مردم است.
وی با بیان اینکه تأمین مسکن مردم یک ضرورت است، گفت: ما در سازمان نوسازی به این مساله که تأمین مسکن مردم میتواند منطبق بر معماری ایرانی اسلامی باشد هم فکر کرده ایم. گرچه قرار نیست مدل آن را اختراع کنیم. کافی است همان شیوه‌ای که پدرانمان عمل می‌کرده اند را رعایت کنیم.
گلپایگانی گفت: در سیل آغاز سال ۹۸ بخشی از جاده قدیم خرم آباد-اندیمشک از بین رفت، اما به دلیل ساخت بزرگراه توسط بخش خصوصی در سال‌های گذشته ارتباط با خوزستان قطع نشد. این تجربه نشان می‌دهد که با هدایت درست سرمایه‌های مردم می‌توان ثروت ملی ایجاد کرد و به کمک تاب آوری ملی آمد.
وی افزود: اگر این سرمایه‌ها هدایت نشود و راه برای استفاده درست از آن‌ها باز نباشد، میتواند به ضد امنیت ملی تبدیل شود.
معاون شهردار گفت: مطالعات تخصصی نشان می‌دهد اساس معماری ایرانی ارتباط بین خانه و حیاط خصوصی است. به همین دلیل ما در سازمان نوسازی برای مسکن ارزان قیمت در جنوب تهران چنین طراحی‌ای را انجام داده ایم. یعنی خانه‌های حیاط دار با مساحت کم.
وی افزود: طبقه متوسط پشتیبان حکومت‌ها هستند، بزرگی می‌گوید: مردم «اساس حکومت» هستند، در نتیجه زندگی اساس یک کشور را نمی‌توان به مکانیزم بازار آزاد واگذار کرد.
وی در ادامه گفت: مکانیزم بازار آزاد به دنبال انتفاع صرف است، ما باید به گونه‌ای شبکه تولید و مصرف مسکن را به هم وصل کنیم که بازار آزاد نفع خودش را ببرد، اما مسکن مورد نیاز هم تأمین بشود.
گلپایگانی تأکید کرد: در این دوره مدیریت شهری برای اولین بار عوارض صدور پروانه را متناسب با قیمت محلات و قیمت خرید و فروش املاک در شهر، تغییر داد، با این دیدگاه که برخی از سازندگان ملک از ثروت ذاتی شهر استفاده و مبلغ ناچیزی بابت آن پرداخت می‌کنند. اکنون در تعدیل نرخ عوارض صدور پروانه، از اهرم عوارض برای هدایت ساخت و ساز در مناطق نیازمند استفاده میشود.
وی با بیان اینکه قرار است مسکن ویژه در تمام شهر ساخته شود، گفت: این مسکن بیشتر برای افرادی که می‌خواهند به محل کار خود در یک منطقه از شهر نزدیک باشند، دانشجویان یا افراد تازه ازدواج کرده در نظر گرفته شده و برای تسهیل در ساخت آن کمک می‌کنیم سازندگان خوشنام تقویت شوند تا بازار کسب و کار درست تقویت شود، در نتیجه چنین کاری است که مردم هم به ما اعتماد می‌کنند.
وی درباره اینکه برخی می‌گویند تسهیل ساخت مسکن کوچک ممکن است باعث افزایش مهاجرت به تهران شود، گفت: امروز برخی از کسانیکه برای کار به تهران می‌آیند، در اتومبیلشان می‌خوابند این واقعیت تلخ بار سنگین مسئولیت و اندوه برای مسئولان دارد و نشان می‌دهد وضعیت کار در شهرستان‌ها مناسب نیست.
گلپایگانی بیان کرد: زمانی که در شمال شهر تهران یا منطقه ۲۲ بیش از تراکم پیش بینی شده در طرح تفصیلی، پروانه صادر می‌شد، نگران بالا رفتن جمعیت پذیری تهران نبودیم چرا اکنون تأمین مسکن برای اقشار کم درآمد و جوانان باعث این نگرانی شده است؟
وی در ادامه افزود: حتماً برنامه ریزی‌ها به گونه‌ای خواهد بود که سقف جمعیت پذیری تهران رعایت شود.
معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران گفت: اینکه هزینه زندگی در تهران بالا برود یا کیفیت زندگی پایین بیاید، روش درستی نیست. ضمن اینکه اگر بتوانیم در سال پنج هزار واحد مسکن تولید کنیم، باز نیاز کل شهر تأمین نمی‌شود.
تو این شهر دیگه جای نفس کشیدن نیست 
