در پی شیوع ویروس کرونا و تاثیرات منفی بر درآمد خانوار و کاهش قدرت خرید بسیاری از مردم، دولت تصمیم به اتخاد بسته های حمایتی از خانوارها و کسب و کارهای آسیب دیده گرفت.
به گزارش تابناک اقتصادی؛ در این خصوص، در روزهای پایانی سال گذشته با توجه به تاثیرات مخرب اقتصادی بیماری کووید19 بر اقتصاد ایران، رئیس جمهور روحانی پس از نشست هیات دولت اظهار داشت: یکی از موضوعات مورد بحث مربوط به افراد خیلی کم درآمد است و در مضیقه هستند و در این روزها آنها بیشتر دچار مضیقه میشوند؛ مانند دستفروشان یا افرادی که موقت کار میکردند که شامل ۳ میلیون تن هستند و لیست آنها مشخص است؛ پیشبینی شده که در چهار نوبت بسته حمایتی به آنها پرداخت شود.
پس از این اظهارات دكتر محمدباقر نوبخت معاون رييسجمهور و رييس سازمان برنامه و بودجه كشور به توصيه موكد رييسجمهور به اعضاي كابينه براي حمايت از مردم اشاره كرد و گفت : بيش از ۶۰ ميليون نفر يارانهبگير داريم، در زمان حاضر، يك گروه از آنها هيچ درآمدي ندارند، در يك پروسه چهارماهه از اسفند تا خردادماه به هر خانوار براساس برآوردهايي كه داشتيم از ۲۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان كمك بلاعوض دريافت خواهند كرد.
رئيس سازمان برنامه و بودجه تأكيد كرد اين كمكها تا ساعت ۲۴ روز سهشنبه 27 اسنفدماه 98 به حسابهاي آنان واريز خواهد شد.
بر اساس این گزارش، بسته حمایتی دولت برای این قشر از مردم به شرح زیر اعلام شد و تا به امروز مرحله نخست آن پرداخت شده است و قرار هست تا پایان این ماه، مرحله دوم نیز پرداخت شود.
برای خانوار تک نفره ۲۰۰ هزار تومان، دو نفره ۳۰۰ هزار تومان، سه نفره ۴۰۰ هزار تومان، چهار نفره ۵۰۰ هزار و پنج نفره و بالاتر ۶۰۰ هزار تومان بوده که قرار است پرداخت این کمک بلاعوض انجام شود.
اما در ادامه تصمیات حمایتی دولت از خانوارهای تحت فشار در اقتصاد کرونا زده ایران، موضوع تسهیلات باتکی مطرح شد. به گونه ای که قرار بر این شد که دولت با شناسایی 4 میلیون خانوار دارای شغل موقت که به علت شیوع کرونا و کسادی بازار شب عید با مشکلات اقتصادی و معیشتی مواجه هستند، بین یک تا دو میلیون تومان اعتبار غیرقابل نقد خرید کالا به صورت قرض الحسنه با بهره 4 درصد و بدون ضامن برای این قشر در نظر بگیرد.
این تصمیم دولت نیز چهاردهم فروردین ماه 99 توسط اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور همراه با جزئیات و نحوه دریافت آن ابلاغ شد
بر این اساس؛ معاون اول رییس جمهوری، دستورالعمل اختصاص کارت اعتباری یک و دو میلیون تومانی به چهار میلیون خانوار از اقشار آسیبپذیر را ابلاغ کرد:
«این کارتها در طرح خرید اعتباری اضطراری ناشی از شیوع کرونا براساس دستورالعمل ابلاغی معاون اول رییس جمهور به اقشار آسیبپذیر فاقد درآمد ثابت از قبیل رانندگان تاکسی، اتوبوس، مینیبوس و کرایههای بینشهری، دستفروشان و کارگران فصلی تا سقف ۴ میلیون خانوار به تشخیص وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تعلق میگیرد. بانکهای عامل همان بانک واریز کننده یارانه افراد بوده و موظفند ۴۸ ساعت پس از اعلام وزارت کار، به ترتیب اعتبار ۱ میلیون تومانی را در کارت خانوارهای یک نفره و ۲ میلیون تومانی را در کارت خانوار بیش از یک نفره فاقد درآمد ثابت منظور نمایند. بازپرداخت طی ۲۷ ماه که ۳ ماه آن تنفس است صورت می گیرد و ۸ درصد از سود ۱۲ درصدی آن توسط دولت به بانکها پرداخت می شود. مشمولین نیازی به مراجعه به بانکها نداشته و بانکها با اخذ تعهد الکترونیک می توانند اقساط را از یارانه و کمک هزینه معیشتی افراد کسر نمایند. دارابودن چک برگشتی و اقساط معوق بانکی مانع دریافت این تسهیلات نمی شود.»
سومین تصمیم دولت در راستای حمایت از خانوارها، هجدهم فروردین ماه 99 توسط رئیس جمهور اعلام شد. دکتر روحانی در جلسه ستاد اقتصادی دولت اظهار داشت: حدود بیش از 23 میلیون خانوار هستند که یارانه ماهانه دریافت میکنند که یک اعتبار یک میلیون تومانی در اختیار همه این خانوارها قرار میگیرد که به تدریج در طول 24 ماه از یارانهای که در ماه های بعد پرداخت می شود کم میشود. روحانی اظهار داشت: بنابراین در ماه اردیبهشت میتوانیم این را سامان دهیم و به آنها اعلام کنیم که این یک میلیون اعتبار در اختیار آنها قرار می گیرد. اگر در فروردین شد، فروردین اعلام میکنیم اگر هماهنگی در فروردین انجام نشد در اردیبهشت این هماهنگی انجام میگیرد و تقریبا حدود ۲۵ هزار میلیارد تومان برای این امر مدنظر قرار دادیم که مصوب شد.
در این خصوص عبدالناصر همتی، رئیسکل بانک مرکزی نیز اعلام کرد: پیشنهاد بانک مرکزی مبنی بر اعطای وام یکمیلیون تومانی اعتبار خرید به ۲۳ میلیون خانوار ایرانی یارانه بگیر با نرخ ۱۲ درصد و بازپرداخت ۲۴ ماهه با تنفس ۴ ماهه به تصویب هیئت دولت رسیده که در اسرع وقت اجرایی خواهد شد.
در پی این تصمیم، بسیاری از مردم منتظر اعلام راهکار دریافت وام یکی میلیون تومانی بودند که قرار است اقساط آن از مبلغ یارانه های ماه های بعد کسر شود. تا اینکه روز گذشته دکتر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه در گفتگو با شبکه خبر نکاتی را اعلام کرد که باعث حواشی و مشکلاتی برای برخی از مردم و متقاضایان دریافت وام مد نظر شد.
محمدباقر نوبخت روز گذشته در گفتگوی تصویری با شبکه خبر، با یادآوری تصمیم قبلی مبنی بر پرداخت تسهیلات یک تا دو میلیون تومانی به 4 میلیون نفر؛ اظهار داشت: علاوه بر این، کارت حساب سرپرست خانوار ۲۳ میلیون خانواده به دستور آقای رئیس جمهور از ماه آینده یک میلیون تومان شارژ می شود. وی در ادامه افزود: به این ترتیب کسانی که یارانه می گیرند میتوانند اگر متقاضی باشند بدون اینکه مراجعه به بانک داشته باشند در سایت موافقت بکنند. در واقع به نوعی یارانه این افراد به عنوان ضمانت نزد بانک ها خواهد و یک میلیون تومان برای خرید تجهیزات حسابهایشان شارژ می شود در واقع یک میلیون تومان تسهیلات ۱۲ درصد داده می شود
اما پس از این اظهارات، افراد متقاضی با توجه به صحبت رئیس سازمان برنامه و بودجه مبنی بر اعلام موافقت در سایت، با ورود به سایت سازمان هدفمندی یارانه ها و انتخاب بخش «یارانه های نقدی» به سایت refahi.ir وارد شدند و اطلاعات درخواست شده را وارد کردند و در نهایت، بدون آنکه بدانند در چه سامانه ای وارد شده اند، از دریافت یارانه نقدی انصراف دادند. موضوعی که باعث شد تا بسیاری از متقاضیان دریافت وام یک میلیون تومانی، در مرحله نخست به لیست افرادی اضافه شوند که دیگر یارانه بگیر نیستند و به طبع شرایط دریافت وام یک میلیونی را هم نخواهند داشت.
در این خصوص، سخنگوی سازمان برنامه و بودجه در گفتگوی اظهار داشت: هنوز سایت و سازوکار ثبتنام وام یک میلیون تومانی اعلام نشده است. به گفته قمصریان: "به اشتباه به نقل از رییس سازمان برنامه و بودجه اینگونه بیان شده است که متقاضیان وام یک میلیون تومانی برای ثبت نام به سایت هدفمندی یارانه ها مراجعه کنند که اینگونه نیست و سایت محل ثبت نام هنوز اعلام نشده است. در اظهارات رییس سازمان برنامه و بودجه، هیچ نامی از سایت سازمان هدفمندی یارانه ها برده نشده است. همچنین هنوز زمان ثبت نام متقاضیان این وام نیز مشخص نشده است."
اما در این میان، خانوارهای بسیاری ناخواسته، در لیست کسانی قرار گرفته اند که از دریافت یارانه انصراف داده اند. موضوعی که باید در اسرع وقت توسط سازمان برنامه و بودجه و سازمانه هدفمندی یارانه ها، در دست بررسی قرار بگیرد و پیشنهاد می شود در بازه زمانی دو روز گذشته که برخی به اشتباه و به دلیل عدم شفافیت در اعلام سایت مورد نظر، با حذف از لیست یارانه بگیران مواجه شده اند؛ سامانه مورد نظر، وضعیت این خانوارها را به حالت قبل فعال کرده و در لیست یارانه بگیران قرار دهد.
به طور مشخص، در شرایط به وجود آمده، ضرورت دارد که سیاست گذار و مسئولین دولتی، در زمینه اقدامات حمایتی از خانواده ها و کسب و کارهای آسیب دیده، اصل را بر اطلاع رسانی دقیق و شفاف و همچنین سرعت عمل در ارائه بسته های حمایتی قرار دهند. در موضوع اخیر، یعنی ارائه وام یک میلیون تومانی، همانطور که نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه اعلام کرده است، متقاضیانه بدون مراجعه به بانک بایستی در سایت، موافقت خود را مبنی بر دریافت وام اعلام کنند، اما عدم اعلام آدرس سایت، مردم را دچار سردگمی کرده است و ضرورت دارد در اولین فرصت، بستر اجرایی سایت مورد نظر فراهم و به مردم اطلاع رسانی شفاف و دقیق شود تا در این شرایط مشکلات مردم بیشتر نشود.