آیا در معدوم سازی جوجه‌های یک روزه، پای دلار‌های ۴۲۰۰ تومانی درمیان است؟

حدود یک ماهی است که ماجرای کاهش قیمت مرغ و ضرر و زیان های مرغداران رسانه شده است. به همین منظور سایت تابناک اقتصادی طی مطلبی با عنوان تبعات منفی کرونا به مرغداران رسید؛ ارزانی موقت و گرانی پساکرونایی به بررسی مشکلات مرغداران پرداخت.

به گزارش «تابناک اقتصادی»، در این مطلب عنوان شد که دولت باید هر چه زودتر به دنبال راه چاره ای برای خروج صنعت مرغداری از این وضعیت باشد وگرنه عواقب این روند در چند ماه آینده گریبان گیر مصرف کنندگان خواهد شد.

شب گذشته اولین خبر تکان دهنده از صنعت مرغداری در فضای مجازی مخابره شد. خبر مربوط به کلیپی بود که نشان می داد یکی از مرغداران جوجه های یک روزه را زنده به گور می کرد! بعد از انتشار این کلیپ و دست به دست شدن آن در فضای مجازی واکنش ها به این ماجرا آغاز شد.

چه کسی اجازه معدوم سازی جوجه ها را صادر کرد؟

پاسخ این پرسش به نامه ای باز می گردد که در مورخه 27 فروردین ماه 1399 از سوی انجمن صنفی تولیدکنندگان جوجه یک روزه به واحدهای صنفی ارسال شده است. این نامه نشان می دهد که این اتفاق گویا یک تصمیم درون صنفی جهت تنظیم تولید بوده است.

در این نامه ضمن تاکید بر تولید اضافه 15 میلیون جوجه برای فروردین ماه، آمده است: با تشکر از حرکت خودجوش به وجود آمده و موافقت اکثریت هیات مدیره محترم مبنی بر کاهش تولید و مصوب تنظیم بازار با تولید ۱۱۵ میلیون و پیش‌بینی اضافه بودن حداقل تولید ۱۵ میلیون جوجه فروردین در خصوص کاهش و کنترل ضروری به نظر می‌رسد، روز شنبه و یکشنبه تولید جوجه‌ای به هیچ عنوان نباید صورت بگیرد و این امر با اجماع و همکاری همه‌جانبه تمام اعضا، اعم از بزرگان صنعت، زنجیره‌ها و در نهایت از خود گذشتگی واحدهای تک‌سنی انجام می‌شود. از طرفی با مصوبه اخیر ستاد تنظیم بازار در خصوص ۱۱۵ میلیون تولید اضافه در فروردین، تولید شنبه و یکشنبه اضافه بوده و باید حذف شود.

اما ساعتی پیش، انجمن صنفی تولیدکنندگان جوجه یک روزه به نوعی از این دستور عقب نشینی کرد و در بخشی از نامه جدید خود نوشت:

«از این طریق به مزارع مرغ مادری که با مصوبه انجمن همکاری ننموده اند و اقدام به تولید جوجه یکروزه نموده اند اطلاع داده می شود به هیج عنوان مجاز به معدوم نمودن جوجه های تولیدی نمی باشند و در صورت انجام این موضوع و به لحاظ حفظ حقوق حیوانات تمامی عواقب آن بر عهده شرکت های خاطی می باشد.»

دلیل معدوم سازی جوجه ها چه بود؟

در حالی که نامه فوق نشان می دهد که به دلیل افزایش و مازاد تولید، مرغداران تصمیم به معدوم سازی گرفته اند، اما مصاحبه انجام شده رئیس انجمن تولیدکنندگان جوجه یک روزه در این زمینه نشان می دهد که دلیل دیگر برای معدوم سازی جوجه های یک روزه کمبود نهاده های دام و طیور است.

غلامعلی فاروغی رئیس انجمن تولیدکنندگان جوجه یک روزه در کشور طی مصاحبه ای که امروز مورخه 30 فروردین ماه 1399 انجام داد با تاکید بر اینکه خسارت وارد شده به تولیدکنندگان ماهانه بیش از ۱.۲ میلیارد تومان است، گفت: علت اصلی معدوم‌سازی جوجه یکروزه مربوط به کمبود نهاده‌ های طیور سویا و ذرت است.

احمد امیرآبادی فراهانی عضو هیات رییسه مجلس و نماینده مردم قم نیز در این باره در پیام توئیتری نوشت:‌ "از مسئولین وزارتخانه‌ صمت و جهادکشاورزی پیگیری کردم هر دوی آنها مقصر این حادثه را بانک مرکزی می دانند که ارز برای نهاده های کشاورزی تخصیص نداده. آقای روحانی اینها اموال مردم و سرمایه کشورند. نگذارید عدم هماهنگی دستگاه ها مال مردم را این گونه به آتش بزند."

واکنش جهاد کشاورزی به معدوم سازی جوجه ها چه بود؟

رضایی معاون امور تولیدات دام وزارت جهاد کشاورزی امروز مورخه 30 فروردین ماه 1399 در ارتباطی تلفنی با شبکه خبر درباره اتفاق پیش آمده گفت: به دلیل مصرف بالای مرغ در جامعه، در ماه‌های مختلف حدود ۲۰۰ الی ۲۴۰ هزار تن و سالانه بیش از دو میلیون و ۶۰۰ هزار تن گوشت مرغ در کشور تولید می‌شود.

وی افزود: برای تولید این حجم از تولید گوشت مرغ نیاز است ماهانه بین ۱۲۰ الی ۱۳۰ میلیون قطعه جوجه یک روزه پرورش داده شود که پس از پایان ۴۵ روز به بازار عرضه و مصرف می شود.

رضایی با بیان اینکه شرایط کرونایی در کشور باعث تعطیلی بسیاری از اماکن عمومی از جمله دانشگاهها، سلف ها، رستوران‌ها و لغو تمامی مراسم‌های عروسی و ختم شد گفت: مصرف گوشت مرغ نیز که از اصلی‌ترین نیاز گوشت مصرفی مردم بوده کاهش پیدا کرد و باعث افت شدید قیمت مرغ در بازار شد.

رضایی افزود: در ستاد تنظیم بازار مصوب شد بجای پرورش ۱۲۵میلیوت قطعه جوجه یک روزه، ماهانه ۱۱۵میلیون تولید جوجه یک روزه داشته باشیم و بر همین اساس موظف شدند که تولید جوجه را پایین بیاورند.

معاون امور تولیدات دام وزارت جهاد کشاورزی گفت: صحنه‌هایی که از معدوم کردن جوجه‌ها در فضای مجازی منتشر شده است به هیچ عنوان قابل قبول نیست و قرار نبود خود جوجه‌ها را معدوم کنند، قرار بود تخم مرغ نطفه دار معدوم شود. وی افزود: معدوم سازی روش متداولی است. ماهی ۳ میلیون قطعه جوجه خروس در کشور معدوم می‌شود؛ ویدئویی هم بیرون نمی‌آید.

پاسخ بانک مرکزی به تابناک اقتصادی؛ چه میزان دلار 4200 برای واردات؟

خبرنگار تابناک اقتصادی طی پیگیری هایی که از مسئولین بخش ارزی بانک مرکزی داشت، آن ها اعلام کردند که عدم تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی برای واردات نهاده های دام و طیور صحت ندارد و بانک مرکزی در سال گذشته  (1398) برای واردات جو 970 میلیون دلار، گندم 600 میلیون دلار، کنجاله سویا 637 میلیون دلار و برای واردات ذرت 2 میلیارد و 100 میلیون دلار به نرخ 4200 تومان تخصیص داده است.

نظر پشتیبانی امور دام کشور درباره تخصیص ارز توسط بانک مرکزی چه بود؟

دکتر حسن عباسی معروفان مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام در گفتگو با خبرنگار تابناک اقتصادی درباره کلیپ منتشر شده، گفت: هر دو ماه یک بار که جوجه ریزی انجام می شود روال کار به این صورت است که معمولاً جوجه خروس ها را معدوم می کنند و تنها جوجه مرغ ها جهت پرورش نگهداری می شوند.

وی افزود: بنابراین معدوم سازی جوجه ها یک روال طبیعی در صنعت مرغداری است اما کلیپ اخیر به نوعی با افکار عمومی بازی کرده و از این مسئله استفاده ابزاری شده است و دستور پیگیری این موضوع داده شده است.

وی در مورد دلیل معدوم سازی جوجه خروس ها گفت: نگهداری این نوع جوجه ها از نظر اقتصادی به صرفه نیست و وزن گیری آن ها کمتر از جوجه مرغ ها است به همین علت ترجیح آن است که معدوم سازی شوند و خوراک آن ها برای جوجه مرغ ها مورد استفاده قرار گیرد.

مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام در مورد مسئله عدم تخصیص ارز گفت: اطلاعات ارائه شده توسط بانک مرکزی اشتباه است. اینکه بانک مرکزی اعلام کرده که این میزان ارز برای واردات ذرت یا سویا در سال گذشته تخصیص داده است به نوعی درست می باشد زیرا آمار این بانک بر دوازده ماه سال 98 تاکید دارد؛ اما بهتر است به صورت جزئی تر بیان کند که در سه ماه آخر سال گذشته چقدر ارز برای واردات نهاده های دامی تخصیص داده شده است؟ مشکل ما سه ماه آخر سال گذشته می باشد. در سه ماه پایانی سال، ارز (دلار 4200 تومانی) مورد نیاز تخصیص داده نشد و مشکلات متعددی را به وجود آورد.

معروفان در مورد آخرین وضعیت ترخیص نهاده های دامی گفت: حدود 2 میلیون تن ذرت در بنادر، اسکله ها و انبارهای بنادر موجود است. در کنار این میزان، ذخایر استراتژیک شرکت پشتیبانی امور دام نیز هست.

وی افزود: در بحث انتقال ارز اندکی دچار مشکل هستیم و دلیل آن تعطیلی کشورهای مختلفی مانند چین و امارات به دلیل شیوع ویروس کرونا است. هم اکنون سه ماه است که نتوانستیم ارز را به فروشندگان منتقل کنیم و به همین دلیل بازارها با نوساناتی رو به رو شده اند. معروفان ادامه داد: در این دو سه ماهه ما از ذخایر پشتیبانی امور دام برای کنترل و تنظیم قیمت در بازار نهاده ها استفاده کردیم.

وی گفت: خوشبختانه امروز با پیگیری هایی که از صبح داشتیم، مسئله تخصیص و تامین ارز به نوعی با نامه بانک مرکزی به گمرک حل شد و از ساعت 14 امروز 17 شرکت بخش خصوصی بدون آن که مسئله ارز مطرح باشد، محموله های خود را از بندر به گمرک انتقال می دهند و محموله ها در حال ترخیص است.

وی در مورد مقدار این محموله ها گفت: 200 هزار تن ذرت متعلق به بخش خصوصی و 100 هزار تن ذرت هم متعلق به شرکت پشتیبانی امور دام می باشد که امروز توزیع خواهد شد. معروفان گفت: قیمت ذرت طبق تصویب ستاد تنظیم بازار (هنوز ابلاغ نشده است) در بندر از قرار هر کیلو 1500 تومان و در استان ها 1750 تومان خواهد بود. 

وی در مورد دلیل دپو شدن نهاده ها در گمرک نیز گفت: مشکل عمدتاً به مسئله سوئیفت باز می گردد که به دلیل تحریم های ظالمانه آمریکا ما به این امکانات دسترسی نداریم. به همین دلیل کالا باید در گمرک قرار بگیرد تا بعد بانک ارز آن پرداخت شود. چون اگر زودتر ارز پرداخت شود ممکن است کالا نیاید.

عباسی معروفان در مورد خرید تضمینی مرغ نیز گفت: در ده ماهه 98 به هر میزان خرید تضمینی انجام شد به همان میزان در دو ماهه اسفند 98 و فروردین 99 خرید انجام شد. امروز خرید تضمینی مرغ از 80 هزار تن عبور کرده است و این در حالی است که دولت موظف نبود به این میزان خرید انجام دهد. 40 هزار تن از این میزان در ده ماهه 98 و 40 هزار تن دیگر مربوط به این دو ماه اخیر می باشد. خرید تضمینی ادامه خواهد داشت به شرط آن که کشتارگاه های بهداشتی و استاندارد باشد. وزن مرغ هم تا 1800 گرم استاندارد حتما خریداری می شود ولی برای تنها یک هفته آینده تا 2200 گرم هم خریداری خواهد شد. البته این روند خرید مرغ 2200 گرمی از اول فروردین بوده است و در نهایت تا یک هفته دیگر این کار را انجام خواهیم داد.

وی در مورد پرداختی ها خریدهای تضمینی هم گفت: همان لحظه پرداخت خواهد شد و تا 15 فروردین هر کسی فروخته پول خود را دریافت کرده است. از 16 فروردین ماه تا به امروز هم هر آنچه خرید انجام شده است، امروز چک آن کشیده شده است.

سخن پایانی

آنچه مسلم است، در شرایط کنونی به دنبال شیوع کرونا، میزان تقاضا برای مصرف گوشت مرغ به شدت کاهش داشته و در نتیجه در نبود تقاضا، شاهد افت قیمت ها بوده ایم. این کاهش قیمت، سبب کاهش تولید و انباشت مرغ در مرغداری ها شده است. در این میان، علاوه بر نبود تقاضا، افزایش قیمت نهاده هایی همچون ذرت در بازار، مزید بر علت شده تا تولیدکننده جوجه یکروزه توان ادامه تولید و نگه داری را نداشته باشد. دلیل رشد قیمت نهاده، به کاهش واردات برمیگردد و کاهش واردات نیز به دلایلی همچون اختلال در جابجایی محموله ها از دیگر کشورها (تبعات منفی شیوع کرونا)، اختلال در انتقال ارز و دلیل دیگر، شاید عدم تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی.

اما در این میان، عدم تخصیص ارز، از سوی دو نهاد مرتبط، با تایید و تکذیب همراه شده است. از یک سو بانک مرکزی مدعی است که در سال گذشته، 2 میلیارد و 100 میلیون دلار دولتی به نرخ 4200 تومان برای واردات ذرت تخصیص داده است و در مقابل، شرکت پشنیبانی امور دام، معتقد است که در سه ماه پایانی سال، هیچگونه ارزی تخصیص داده نشده و باعث اختلال و مشکلاتی در زمینه واردات و عرضه شده است. 

در پایان تابناک اقتصادی اعلام می کند: این آمادگی را دارد تا نظرات و پاسخ های مسئولان بانک مرکزی و دیگر نهادهای مسئول در این زمینه را به اطلاع مردم برساند تا شفاف سازی و اقدامات موثر صورت بگیرد.