کلیات

 لیبرالیسم یک جریان فکری، فلسفی و سیاسی بسیار گسترده و پردامنه است که حدود چهار سده تحول را در اندیشه غربی پشت سر گذاشته است.

لیبرالیسم به عنوان یک مکتب فکری و یک ایدئولوژی زاییده شرایطی تاریخی است که با زوال مناسبات فئودالی و ظهور مناسبات بورژوازی و رشد جامعه سرمایه‌داری مرتبط است.

اصالت فرد هسته اصلی جهان‌بینی لیبرالی است. بنابراین معنای فرد مقدم بر جامعه، بنیادی‌تر از آن و «واقعی»تر از آن است.

به لحاظ اخلاقی، بر حسب این دیدگاه، فرد ارزشی والاتر از هر جمع یا گروه یا کل جامعه دارد و از لحاظ فلسفی وجود فرد مقدم بر پیدایش جامعه سیاسی است.

فردگرایی در بینش دینی نیز نفوذ کرد. در مذهب پروتستانی گفته شده فرد نباید از یک قدرت دینی نهادینه‌شده دنباله‌روی کند، بلکه باید به ندای خداوند که مستقیماً از طریق وجدان فرد با او سخن می‌گوید گوش فرا دهد.

تأکید بر اصالت فرد

لیبرالیسم با عزیمت از این نقطه، یعنی اعتقاد به اصالت فرد، به بارزترین و شاخص‌ترین ارزش و آرمان لیبرالیسم که آزادی است می‌رسد.

دیگر ارزش ها

سایر ارزش‌ها مثل تساهل، حقوق فردی، حریم خصوصی و... در واقع از آزادی مشتق می‌شوند و لیبرالیسم برای تضمین این ارزش‌ها به حاکمیت قانون، محدودیت حکومت، تفکیک قوا و آزادی انجمن و مطبوعات و... می‌رسد.