کلیات

آفریقای جنوبی  با نام رسمی جمهوری آفریقای جنوبی کشوری در جنوب آفریقا و در سواحل دو اقیانوس اطلس و هند است. این کشور با جمعیتی برابر ۵۹٫۶ میلیون تن چهارمین کشور پر جمعیت در آفریقای زیرصحرا (sub-saharan africa) می‌باشد.

آفریقای جنوبی دو کشور لسوتو و اسواتینی را در دل خود جای داده‌است به گونه ای که کشور لسوتو در درون آفریقای جنوبی محصور شده و تنها با آفریقای جنوبی مرز مشترک دارد ولی کشور اسواتینی با اینکه در آفریقای جنوبی جای گرفته اما از سوی خاور با کشور موزامبیک مرز مشترک دارد.

آفریقای جنوبی همچنین از سوی شمال خاوری با زیمبابوه و از شمال با بوتسوانا و از شمال باختری با نامبیا و از سوی خاور با موزامبیک مرز مشترک دارد.

آفریقای جنوبی در دو سوی خود به دو اقیانوس هند و اطلس می‌رسد به گونه ای که از جنوب خاوری با اقیانوس هند و از سوی جنوب باختری به اقیانوس اطلس پیوند می‌خورد.

این کشور سه پایتخت گوناگون دارد: قوهٔ مجریه در پرتوریا، پارلمان در کیپ تاون، و قوهٔ قضائیه در بلوم فونتین مستقر است. پرجمعیت‌ترین شهر این کشور ژوهانسبورگ (با جمعیتی نزدیک به شش میلیون تن) است.

جمهوری آفریقای جنوبی به سه دلیل تکاملی متفاوت را نسبت به دیگر کشورهای آفریقایی تجربه کرده‌است. اول اینکه مهاجرت از اروپا کمی بعد از این‌که کمپانی هند شرقی هلند ایستگاهی در مکان امروزی کیپ تاون ایجاد کرد، آغاز شد. دومین اهمیت راهبردی آبراه کیپ است که با بسته شدن کانال سوئز در طی جنگ ۶ روزه اهمیت آن بیشتر مسجل شد و مورد سوم این که منابع کانی غنی این منطقه باعث اهمیت بیشتر این کشور در میان کشورهای غربی به ویژه در اواخر سدهٔ نوزدهم شد که بعدها در دوران جنگ سرد اهمیت بیشتری پیدا کرد.

به دلیل مهاجرت آفریقای جنوبی از لحاظ نژادی بسیار متنوع است. بزرگ‌ترین جمعیت‌های دورگه و اروپایی و هندی در آفریقا در این کشور مستقر هستند. سیاه‌پوستان ۸۰٫۹ درصد مردم این کشور را تشکیل می‌دهند و از این رو بزرگ‌ترین گروه نژادی این کشورند. سفید پوستان با جمعیتی برابر ۷٫۸ درصد کل اقلیت نژادی در این کشور هستند. بیشینهٔ مردم این کشور مسیحی‌اند ولی گروه اندکی از مسلمانان (نزدیک به دو درصد جمعیت کل) نیز در آن زندگی می‌کنند.

درگیری‌های نژادی میان اقلیت سفیدپوستان و سیاهپوستان اکثریت در تاریخ و سیاست آفریقای جنوبی نقش مهمی را بازی کرده‌است و به دوره تاریخی آپارتاید در آفریقای جنوبی منجر شده‌است که در سال ۱۹۴۸ توسط حزب ملی آفریقای جنوبی تأسیس شد. اگر چه از قبل جداسازی نژادی در این کشور وجود داشت. قوانینی که آپارتاید را تعریف می‌کردند در سال ۱۹۹۱ به تدریج توسط حزب ملی لغو شدند و این به دلیل درگیری‌های خشونت‌آمیز بود که باعث تحریم‌های بین‌المللی اقتصادی از سوی جامعهٔ بین‌المللی می‌شد. این منازعات بین اکثریت سیاهپوستان و بسیاری از سفید پوستان، رنگین پوستان و هندیان اتفاق می‌افتاد.

این کشور از معدود کشورهای آفریقایی است که در آن هرگز کودتا نشده و انتخابات منظم در طول یک سده گذشته در آن برگزار شده‌است. با این حال اکثریت سیاهپوستان تا سال ۱۹۹۴ دارای حق رای نبودند. این کشور از اعضای بنیان‌گذار اتحادیه آفریقا است و دومین اقتصاد بزرگ را در میان اعضای آن دارد. سازمان ملل، اتحادیه کشورهای همسود، سازمان تجارت جهانی، صندوق بین‌المللی پول، گروه ۷۷ و گروه ۲۰ از دیگر سازمان‌های بین‌المللی است که آفریقای جنوبی در آن‌ها عضویت دارد. جمهوری آفریقای جنوبی همچنین پس از رفع آپارتاید، در سال ۱۹۹۴ به جنبش عدم تعهد پیوست.

نظام سیاسی این کشور مردم‌سالاری پارلمانی است اما پست ریاست دولت و ریاست کشور در یک رئیس‌جمهور منتخب پارلمان ادغام شده‌است. پارلمان این کشور از دو مجلس تشکیل می‌شود. مجلس علیا با نام شورای ملی استان‌ها و مجلس سفلی با نام مجمع ملی.

آفریقای جنوبی ۱۱ زبان رسمی دارد؛ ۹ زبان از زبان‌های آفریقایی خانوادهٔ بانتو و دو زبان اروپایی؛ یکی زبان آفریکانس که از هلندی ریشه گرفته و زبان اکثریت سفیدپوستان و دورگه‌های این کشور است و دیگری زبان انگلیسی که در تجارت و عرصهٔ عمومی استفاده زیادی دارد، اما فقط پنجمین زبان پرگویشور در خانه‌هاست.

از آفریقای جنوبی به‌عنوان ملت رنگین‌کمان یاد می‌شود، این اصطلاح را نخستین بار اسقف اعظم دسموند توتو به کار برد و بعدها رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی، نلسون ماندلا از آن به عنوان استعاره‌ای برای توصیف پیشرفت‌های جدید تنوعات فرهنگی نشات گرفته از ایدئولوژی آپارتاید استفاده کرد. آفریقای جنوبی میزبان جام جهانی ۲۰۱۰ بود و این نخستین بار بود که این تورنمنت در آفریقا برگزار شد.

این کشور در زمان آپارتاید با ایران روابط نزدیکی داشت و صادرکنندهٔ سلاح و اورانیوم و وارد کنندهٔ نفت از ایران بود. پس از انقلاب ۵۷ ایران به جنبش تحریم آفریقای جنوبی پیوست و این دو کشور قطع رابطه کردند. پس از رفع آپارتاید در سال ۱۹۹۴ میلادی روابط این دو کشور ادامه یافت.

تقسیمات کشوری

هنگامی که آپارتاید در سال ۱۹۹۴ ملغی شد دولت ناچار شد تا بانتوسان‌های مستقل و نیمه‌مستقل قبلی را به ساختار سیاسی آفریقای جنوبی تبدیل کند. به همین دلیل چهار استان قبلی با نام‌های استان کیپ، استان کوازولو ناتال، ایالت آرنج فری و ترانس وال کنار گذاشته شدند و ۹ استان دیگر جایگزین آن‌ها شدند. این استان‌های جدید از استان‌های پیشین کوچک‌ترند که برای تخصیص منابع بیشتر این‌طور کوچک در نظر گرفته شده‌اند.

این ۹ استان به ۵۲ بخش تقسیم می‌شوند که ۶ تای آن‌ها شهرداری کلان‌شهرها و ۴۶ تای آن‌ها شهرداری بخش‌ها هستند. ۴۶ بخش‌داری خود به ۲۳۱ شهرداری تقسیم می‌شوند. بخش‌داری‌ها همچنین شامل ۲۰ بخش مدیریتی (که اغلب منطقه حفاظت‌شده هستند) هستند که مستقیماً توسط بخش‌داری‌ها اداره می‌شوند. ۶ شهرداری کلان‌شهر اعمال بخش‌ها و شهرداری‌های محلی را انجام می‌دهند.

ورزش

راگبی ۱۵ نفره، فوتبال و کریکت سه ورزش محبوب در این کشور است. راگبی ورزش اول سفیدپوستان اروپایی‌تبار، فوتبال ورزش اول سیاهان آفریقایی‌تبار و کریکت محبوب‌ترین ورزش آسیایی‌های عمدتاً هندی‌تبار و سفیدپوستان انگلیسی‌زبان است. این کشور میزبان جام جهانی هر سه این رشته‌های ورزشی (جام جهانی فوتبال ۲۰۱۰، کریکت (۲۰۰۳ - مشترک با کنیا و زیمبابوه) و راگبی (۱۹۹۵)) بوده و دو قهرمانی در جام جهانی راگبی (۱۹۹۵ در اولین حضور و ۲۰۰۷) و سه بار حضور در نیمه‌نهایی جام جهانی کریکت (۱۹۹۲، ۱۹۹۹ و ۲۰۰۷) را به دست آورده‌است. هاکی روی چمن، دو و میدانی، مشت‌زنی، شنا، گلف و موج‌سواری از دیگر رشته‌های ورزشی محبوب در این کشور است.

آموزش و پرورش

مقطع ابتدایی ۷ سال نخست آموزش و پرورش این کشور را دارد. در عصر آپارتاید مدارس سیاهان با بودجهٔ ناکافی روزگار سپری می‌کردند.

آفریقای جنوبی دانشگاه‌های زیاد و همچنین بزرگی دارد. آموزش‌ها به زبان آفریکانس می‌باشد.

این کشور در سال‌های ۰۵–۲۰۰۲ میزان ۵٫۴٪ از تولید ناخالص ملی خود را صرف آموزش و پرورش خود کرده بود.

اقتصاد

آفریقای جنوبی بزرگ‌ترین صادرکننده طلا (که معمولاً حدود ۴۰ درصد صادرات آفریقای جنوبی را تشکیل می‌دهد) در جهان است و دارای ۴۰ درصد از کل ذخائر طلای جهان و ۲۸ درصد از کل تولید طلا در جهان می‌باشد.

واحد پول این کشور راند نام دارد. هر راند معادل ۰٫۰۶۸ دلار آمریکاست و هر دلار آمریکا معادل ۱۴٫۶۱ راند است. (آوریل ۲۰۲۲).