کلیات
هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) که گاهی اوقات هوش ماشینی نامیده میشود، به هوشمندی نشاندادهشده بهوسیله ماشینها در شرایط مختلف، اطلاق میشود که در مقابل هوش طبیعی در انسانها قرار دارد؛ به عبارت دیگر، هوش مصنوعی به سامانههایی گفته میشود که میتوانند واکنشهایی مشابه رفتارهای هوشمند انسانی از جمله، درک شرایط پیچیده، شبیهسازی فرایندهای تفکری و شیوههای استدلالی انسانی و پاسخ موفق به آنها، یادگیری و توانایی کسب دانش و استدلال برای حل مسایل را داشته باشند. بیشتر نوشتهها و مقالههای مربوط به هوش مصنوعی آن را به عنوان (دانش شناخت و طراحی عاملهای هوشمند) تعریف کردهاند.
هوش مصنوعی را باید گستره پهناور تلاقی و ملاقات بسیاری از دانشها، علوم، و فنون قدیم و جدید دانست. ریشهها و ایدههای اصلی آن را باید در فلسفه، زبانشناسی، ریاضیات، روانشناسی، عصبشناسی، فیزیولوژی، تئوری کنترل، احتمالات و بهینهسازی جستجو کرد و کاربردهای گوناگون و فراوانی در علوم رایانه، علوم مهندسی، علوم زیستشناسی و پزشکی، علوم اجتماعی و بسیاری از علوم دیگر دارد.
از زبانهای برنامهنویسی هوش مصنوعی میتوان به C++ ، C# Lisp ، prolog ، java ، python و.. میتوان اشاره کرد
یک «عامل هوشمند» سامانهای است که با شناخت محیط اطراف خود، شانس موفقیت خود را پس از تحلیل و بررسی افزایش میدهد. جان مکارتی که واژه هوش مصنوعی را در سال ۱۹۵۶ استفاده نمود، آن را «دانش و مهندسی ساخت ماشینهای هوشمند» تعریف کردهاست.
هوش مصنوعی در علم پزشکی امروزه به دلیل گسترش دانش و پیچیدهتر شدن فرایند تصمیمگیری، استفاده از سامانههای اطلاعاتی به خصوص سامانههای هوش مصنوعی در تصمیمگیری، اهمیت بیشتری یافتهاست. گسترش دانش در حوزهٔ پزشکی و پیچیدگی تصمیمات مرتبط با تشخیص و درمان - به عبارتی حیات انسان - توجه متخصصین را به استفاده از سامانههای پشتیبان تصمیمگیری در امور پزشکی جلب نمودهاست. به همین دلیل، استفاده از انواع مختلف سامانههای هوشمند در پزشکی رو به افزایش است، به گونهای که امروزه تأثیر انواع سامانههای هوشمند در پزشکی مورد مطالعه قرار گرفتهاست.
هوش مصنوعی توسط فلاسفه و ریاضیدانانی نظیر جرج بول که اقدام به ارائهٔ قوانین و نظریههایی در مورد منطق نمودند، مطرح شده بود. با اختراع رایانههای الکترونیکی در سال ۱۹۴۳، هوش مصنوعی، دانشمندان آن زمان را به چالشی بزرگ فراخواند. در این شرایط، چنین بهنظر میرسید که این فناوری قادر به شبیهسازی رفتارهای هوشمندانه خواهد بود.
با وجود مخالفت گروهی از متفکّرین با هوش مصنوعی که با تردید به کارآمدی آن مینگریستند تنها پس از چهار دهه، شاهد تولد ماشینهای شطرنج باز و دیگر سامانههای هوشمند در صنایع گوناگون شدیم.
حوزه پژوهش در زمینه هوش مصنوعی در یک کارگاه آموزشی در کالج دارتموت در سال ۱۹۵۶ متولد شد. شرکت کنندگان آلن نیول (دانشگاه کارنگی ملون)، هربرت سیمون (دانشگاه کارنگی ملون)، جان مککارتی (مؤسسه فناوری ماساچوست)، ماروین منسکی (مؤسسه فناوری ماساچوست) و آرتور ساموئل (آی بی ام) از بنیانگذاران و رهبران پژوهش در زمینه هوش مصنوعی شدند.
آنها به همراه دانشجویانشان برنامههایی نوشتند که مطبوعات آن را «شگفتآور» توصیف میکردند، رایانهها استراتژیهای بردِ بازی چکرز را فرامیگرفتند، سوالاتی در جبر حل میکردند، قضیههای منطقی اثبات میکردند، و انگلیسی صحبت میکند. در اواسط دهه ۱۹۶۰ میلادی وزارت دفاع آمریکا سرمایهگذاریهای سنگینی در حوزه پژوهش در زمینه هوش مصنوعی انجام میداد، در آن دهه آزمایشگاههای فراوانی در سراسر جهان تأسیس شد. بنیانگذاران هوش مصنوعی در مورد آینده خوشبین بودند: هربرت سیمون پیشبینی کرد «ماشینها ظرف بیست سال قادر به انجام هر کاری هستند که یک انسان میتواند انجام دهد». ماروین مینسکی، نوشت: «در طی یک نسل … مسئله هوش مصنوعی اساساً حل خواهد شد»
نام هوش مصنوعی در سال ۱۹۶۵ میلادی به عنوان یک دانش جدید ابداع گردید. البته فعالیت در این زمینه از سال ۱۹۶۰ میلادی شروع شد. (مرجع۱) بیشتر کارهای پژوهشی اولیه در هوش مصنوعی بر روی انجام ماشینی بازیها و نیز اثبات قضیههای ریاضی با کمک رایانهها بود. در آغاز چنین به نظر میآمد که رایانهها قادر خواهند بود چنین فعالیتهایی را تنها با بهره گرفتن از تعداد بسیار زیادی کشف و جستجو برای مسیرهای حل مسئله و سپس انتخاب بهترین روش برای حل آنها به انجام رسانند.
اصطلاح هوش مصنوعی برای اولین بار توسط جان مککارتی (که از آن بهعنوان پدر علم و دانش تولید ماشینهای هوشمند یاد میشود) استفاده شد. وی مخترع یکی از زبانهای برنامهنویسی هوش مصنوعی به نام لیسپ (به انگلیسی: lisp) است. با این عنوان میتوان به هویت رفتارهای هوشمندانه یک ابزار مصنوعی پی برد. (ساختهٔ دست بشر، غیرطبیعی، مصنوعی) حال آنکه هوش مصنوعی به عنوان یک اصطلاح عمومی پذیرفته شده که شامل محاسبات هوشمندانه و ترکیبی (مرکب از مواد مصنوعی) است.
از اصطلاح "Strong and Weak AI" میتوان تا حدودی برای معرفی ردهبندی سامانهها استفاده کرد.
آزمون تورینگ
آزمون تورینگ آزمونی است که توسط آلن تورینگ در سال ۱۹۵۰ در نوشتهای به نام «محاسبات ماشینی و هوشمندی» مطرح شد. در این آزمون شرایطی فراهم میشود که شخصی با ماشینی تعامل برقرار کند و پرسشهای کافی برای بررسی اقدامات هوشمندانهٔ ماشین، از آن بپرسد. چنانچه در پایان آزمایش نتواند تشخیص دهد که با انسان یا با ماشین در تعامل بودهاست، آزمون با موفقیت انجام شدهاست. تاکنون هیچ ماشینی از این آزمون با موفقیت بیرون نیامده است. کوشش این آزمون برای تشخیص درستی هوشمندی یک سامانه است که سعی در شبیهسازی انسان دارد.
تعریف و طبیعت هوش مصنوعی
سامانه یک خودروی بدون راننده میتواند از یک شبکه عصبی استفاده کند تا بتواند تشخیص دهد که کدام قسمت از تصاویر میتواند با تصویر یک انسان تطابق داده شود، و سپس آن قسمت را به شکل یک مستطیل با حرکت آهسته شبیهسازی کند که باید از برخورد با آن خودداری شود.
هنوز تعریف دقیقی برای هوش مصنوعی که مورد توافق دانشمندان این علم باشد ارائه نشدهاست و این به هیچ وجه مایهٔ تعجب نیست. چرا که مقولهٔ مادر و اساسیتر از آن، یعنی خود هوش هم هنوز بهطور همهجانبه و فراگیر تن به تعریف ندادهاست. در واقع میتوان نسلهایی از دانشمندان را سراغ گرفت که تمام دوران زندگی خود را صرف مطالعه و تلاش در راه یافتن جوابی به این سؤال عمده نمودهاند که: هوش چیست؟
اما اکثر تعریفهایی که در این زمینه ارائه شدهاند بر پایه یکی از ۴ باور زیر قرار میگیرند:
- سامانههایی که بهطور منطقی فکر میکنند
- سامانههایی که بهطور منطقی عمل میکنند
- سامانههایی که مانند انسان فکر میکنند
- سامانههایی که مانند انسان عمل میکنند (مرجع۱)
شاید بتوان هوش مصنوعی را اینگونه توصیف کرد: «هوش مصنوعی عبارت است از مطالعه این که چگونه رایانهها را میتوان وادار به کارهایی کرد که در حال حاضر انسانها آنها را صحیح یا بهتر انجام میدهند» (مرجع۲). هوش مصنوعی به هوشی که یک ماشین از خود نشان میدهد یا به دانشی در کامپیوتر که سعی در ایجاد آن دارد گفته میشود. بیشتر نوشتهها و مقالههای مربوط به هوش مصنوعی آن را «دانش شناخت و طراحی عاملهای هوشمند» تعریف کردهاند. یک عامل هوشمند، ساماندهی است که با شناخت محیط اطراف خود، شانس موفقیت خود را بالا میبرد.
اینکه هوش مصنوعی چیست و چه تعریفی میتوان از آن بیان نمود؟ مبحثی است که تاکنون دانشمندان به یک تعریف جامع در آن نرسیدهاند و هریک تعریفی را ارائه نمودهاند که در زیر نمونهای از این تعاریف آمدهاست.
- هنر ایجاد ماشینهایی که وظایفی را انجام میدهند که انجام آنها توسط انسانها نیاز به هوش دارد (کورزویل- ۱۹۹۰)
- مطالعهٔ استعدادهای ذهنی از طریق مدلهای محاسباتی (کارنیاک و مک درموت - ۱۹۸۵)
- مطالعهٔ اینکه چگونه رایانهها را قادر به انجام اعمالی کنیم که در حال حاضر، انسان آن اعمال را بهتر انجام میدهد. (ریچ و نایت -۱۹۹۱)
- خودکارسازی فعالیتهایی که ما آنها را به تفکر انسانی نسبت میدهیم. فعالیتهایی مثل تصمیمگیری، حل مسئله، یادگیری و … (بلمن -۱۹۷۸)
- تلاشی نو و مهیج برای اینکه رایانهها را قادر به فکر کردن کنیم. ماشینهایی با فکر و حس تشخیص واقعی (هاگلند-۱۹۸۵)
- یک زمینهٔ تخصصی که به دنبال توضیح و شبیهسازی رفتار هوشمندانه به وسیلهٔ فرایندهای رایانهای است. (شالکوف -۱۹۹۰)
- مطالعه محاسباتی که درک، استدلال و عمل کردن را توسط ماشینها را ممکن میسازد. (وینستون - ۱۹۹۲)
- توانایی دست یافتن به کارایی در حد انسان در همهٔ امور شناختی توسط رایانه (آلن تورینگ – ۱۹۵۰)
- هوش مصنوعی دانش و مهندسی ساخت ماشینهای هوشمند و به خصوص برنامههای رایانهای هوشمند است. هوش مصنوعی با وظیفه مشابه استفاده از رایانهها برای فهم چگونگی هوش انسان مرتبط است، اما مجبور نیست خودش را به روشهایی محدود کند که بیولوژیکی باشند. (جان مککارتی – ۱۹۸۰)
هوشمندی مفهومی نسبی دارد و نمیتوان محدوده صحیحی را برای ارائه تعریف از آن مشخص نمود. رفتاری که از نظر یک فرد هوشمند به نظر میرسد؛ ممکن است برای یک فرد دیگر اینگونه به نظر نرسد. اما در مجموع خصوصیات زیر قابلیتهای ضروری برای هوشمندی است:
- پاسخ به موقعیتهای از قبل تعریف نشده با انعطاف بسیار بالا و بر اساس بانک دانش
- معنا دادن به پیامهای نادرست یا مبهم
- درک تمایزها و شباهتها
- تجزیه و تحلیل اطلاعات و نتیجهگیری
- توانمندی آموختن و یادگرفتن
- برقراری ارتباط دوطرفه
به فرض اینکه تعاریف بالا را از هوشمندی بپذیریم، موارد زیر فهرستی است از وظایفی که از یک سامانه هوشمند انتظار میرود و تقریباً اکثر دانشمندان هوش مصنوعی بر آن توافق نظر دارند به شرح زیر است:
- تولید گفتار
- تشخیص و درک گفتار (پردازش زبان طبیعی انسان)
- دستورپذیری و قابلیت انجام اعمال فیزیکی در محیط طبیعی و مجازی
- استنتاج و استدلال
- تشخیص الگو و بازشناسی الگو برای پاسخ گویی به مسائل بر اساس دانش قبلی
- شمایلی گرافیکی یا فیزیکی جهت ابراز احساسات و عکسالعملهای ظریف
- سرعت عکسالعمل بالا
اگرچه هوش مصنوعی فناوری نوظهوری است اما شرکتهایی وجود دارند که سرمایهگذاریهای میلیاردی در این زمینه کردهاند. همانطور که بازار آن رشد کرده، صنایع مختلفی ازجمله صنعت لجستیک، تولید، خدمات، صنایع مالی، پزشکی و امنیت سایبری را نیز دستخوش تغییر کرده است. بنابراین دیگر نمیتوانیم هوش مصنوعی را نادیده بگیریم و به آمار و ارقام موجود در این حوزه توجهی نکنیم.
کد خبر: ۱۲۷۹۳۶۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۰۳
پانزدهمین کنفرانس بینالمللی فناوری اطلاعات و دانش با همکاری و حمایت اپراتور اول تلفن همراه کشور برگزار میشود.
کد خبر: ۱۲۷۹۲۲۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۰۲
چالش وزوویوس، یک رقابت بینالمللی است که به تازگی موفق به رمزگشایی محتوای طومارهای باستانی هرکولانیوم شده که در اثر فوران کوه وزوویوس دفن شدهاند.
کد خبر: ۱۲۷۹۱۸۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۰۲
اظهارات جنجالی مدیرعامل مایکروسافت، پرده از رقابت مایکروسافت و گوگل در عرصه فناوری به ویژه در حوزههای جستوجو و هوش مصنوعی برداشته است.
کد خبر: ۱۲۷۹۰۲۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۰۱
در یکی از ایالتهای آمریکا،
مدرسهای در آریزونا _ یکی از ایالتهای آمریکا- با آموزش کامل توسط هوش مصنوعی تاسیس میشود !
کد خبر: ۱۲۷۸۹۹۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۰۱
ویژگیهای ویرایش ویدئوی هوش مصنوعی «متا» سال آینده به اینستاگرام میآید.
کد خبر: ۱۲۷۸۸۵۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۹/۳۰
گوگل از اولین مدل هوش مصنوعی استدلالگر خود موسوم به Gemini 2.0 Flash Thinking رونمایی کرد.
کد خبر: ۱۲۷۸۸۳۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۹/۳۰
تماس رایگان ۱۵ دقیقهای با ChatGPT از طریق تلفن و واتساپ فراهم شد؛ روشی ساده و ارزان برای آشنایی با هوش مصنوعی OpenAI.
کد خبر: ۱۲۷۸۸۵۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۹/۳۰
تکنوتابناک
جنسن هوانگ مدیرعامل انویدیا که در کنفرانس هوش مصنوعی انویدیا در هند حضور یافته بود، گفت انتظار دارد هوش مصنوعی بتواند بخشی از کارها را تا ۱۰۰۰ برابر بهتر از انسانها انجام دهد، اما این فناوری نمیتواند جایگزین انسانها در همان مشاغل شود. هوانگ همچنین در پاسخ به سؤالی دراینباره که آیا هوش مصنوعی میتواند شغل او را تصاحب کند یا نه، گفت «قطعاً خیر.» جنسن هوانگ میگوید تهدید واقعی این نیست که هوش مصنوعی میتواند مشاغل را تصاحب کند، بلکه این است که آن شخصی که از هوش مصنوعی برای خودکارسازی 20 درصد از وظایفش استفاده میکند، میتواند شغل شما را صاحب شود.
کد خبر: ۱۲۷۸۷۴۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۹/۲۹
کنفرانس بینالمللی سفر هوش مصنوعی (AI Journey) با محوریت هوش مصنوعی ، از ۲۱ تا ۲۳ آذرماه (۱۱ تا ۱۳ دسامبر ۲۰۲۴) در مسکو برگزار شد.
کد خبر: ۱۲۷۸۷۰۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۹/۲۹
آنر جدیدترین گوشی گیمینگ خود را با تراشهی اسنپدراگون ۸ نسل ۳ و سیستم خنککنندهی کارآمد، معرفی کرد.
کد خبر: ۱۲۷۸۳۹۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۹/۲۷
OpenAI به تازگی قابلیت جدیدی به مدل ChatGPT خود افزوده است که به کاربران این امکان را میدهد تا به طور مستقیم از جستجوهای وب استفاده کنند. این ویژگی، که تحت عنوان «ChatGPT Search» شناخته میشود، اطلاعات بهروز و دقیقی را به کاربران ارائه میدهد و میتواند تجربه چت را به طرز قابل توجهی غنیتر و مفیدتر کند.
کد خبر: ۱۲۷۸۳۵۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۹/۲۷
نگرانیها و انتقادات کاربران از تغییرات گنجور؛
به تازگی، گنجور، یک سایت قدیمی و معتبر برای اشعار فارسی، نوآوری جدیدی را معرفی کرده است که با استفاده از هوش مصنوعی ، خلاصهها و توضیحات ساده اشعار فارسی را به کاربران ارائه میدهد. این ویژگی با هدف تسهیل درک اشعار کلاسیک فارسی برای افرادی که با زبان ادبی و زبان فارسی کلاسیک کمتر آشنایی دارند، طراحی شده است.
کد خبر: ۱۲۷۸۳۴۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۹/۲۷
هوش مصنوعی سورا سرویس تبدیل متن به ویدیو ساخته شرکت OpenAI است که میتواند دستورات کاربران را به خروجی ویدیویی تبدیل کند.
کد خبر: ۱۲۷۸۳۰۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۹/۲۷
همواره نام ایلان ماسک به شرکتهای بزرگی مانند تسلا، ایکس (توییتر سابق) و OpenAI گره خورده است؛ حال این میلیاردر محبوب آمریکایی به تازگی شرکت جدیدی تاسیس کرده است و به دنبال سلطه بر صنعت هوش مصنوعی است.
کد خبر: ۱۲۷۷۹۶۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۹/۲۵
بیست و چهارمین دوره نمایشگاه الکامپ قم به همت سازمان نظام صنفی رایانهای استان قم از ۲۰ تا ۲۳ آذرماه در محل دائمی نمایشگاههای بینالمللی این استان درحال برگزاری است.
کد خبر: ۱۲۷۷۹۵۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۹/۲۵
جسد جوان ۲۶ سالهای که اسناد محرمانهی OpenAI را منتشر کرده بود، در آپارتمان خود پیدا شد.
کد خبر: ۱۲۷۷۹۵۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۹/۲۵
جادوی قصهگویی مدرن؛
در دنیای امروز، فناوریهای نوظهور به طور روزافزون به بخشهای مختلف زندگی روزمره ما وارد شدهاند. یکی از این فناوریها، هوش مصنوعی (AI) است که کاربردهای فراوانی در آموزش، سرگرمی و حتی تربیت کودکان دارد.
کد خبر: ۱۲۷۷۹۳۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۹/۲۵
رئیس سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی، برخی از مهمترین اقدامات وزارت آموزش و پرورش در زمینه آموزش هوش مصنوعی به معلمان و دانشآموزان را تشریح کرد.
کد خبر: ۱۲۷۷۹۰۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۹/۲۵
در هفته دوم دسامبر ۲۰۲۴، نهنگهای کریپتو آلتکوینهایی را خریدند که افزایش قیمت چشمگیری داشتند. با این حال، استراتژیهای خرید آنها نسبت به هفتههای پیشین تغییر کرده است.
کد خبر: ۱۲۷۷۷۶۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۹/۲۴