کلیات
"مالیات قطعی خریدارن سکه از سیستم بانکی" موضوع جنجالی و مورد اعتراض تعداد زیادی از خریداران سکه است که اعتقاد دارند، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در زمان خرید سکه به آنها موضوع دریافت مالیات را به اطلاع آنها نرسانده بود؛ واقعیتی که زمینه بروز اعتراض های فراوان از سوی خریداران سکه در بهار ۱۳۹۸ سال شد.
شرایط بانک مرکزی در زمان پیش فروش سکه
بانک مرکزی در زمان فروش سکه ها اعلام کرده بود که سکه‌های پیش فروشی مشمول مالیات بر ارزش افزوده نمی‌شوند و آنچه سازمان مالیاتی ابلاغ کرده است تضادی با آنچه بانک مرکزی قبلاً اعلام کرده بود، ندارد چراکه بخشنامه جدید سازمان مالیاتی نشان دهنده آن است که باید خریداران سکه‌های پیش فروشی، مالیات عایدی بر سرمایه شان را پرداخت کنند.
واقعیت ماجرا
ماجرا از این قرار است که عده‌ای در زمان پیش فروش سکه که طبق سیاست‌های مدیریت وقت بانک مرکزی انجام شد، قدرت خرید بالایی داشتند و توانستند تعداد زیادی سکه را بانک مرکزی بخرند و سود‌های بالایی هم نصیب شان شد. این گروه حال که سرمایه شان چند برابر شده باید مالیات سرمایه شان را به دولت پرداخت کنند.
دایره شمول مالیات بر سکه
آنطور که سازمان مالیاتی اعلام کرده، خریداران تا ۲۰ سکه که طی سال ۹۷ سکه خود را دریافت نموده‌اند، مشمول مالیات نمی‌باشند.
اما برای افرادی که بیش از ۲۰ سکه دارند، مالیات مقطوعی وضع شده است که براساس آن نسبت به مازاد ۲۰ سکه تا میزان ۶۰ سکه به ازای هر سکه یک میلیون و ۵۰۰ هزار ریال مالیات مقطوع تعیین شده است.
ضمن اینکه نسبت به مازاد ۶۰ سکه تا میزان ۱۰۰ سکه به ازای هر سکه ۲ میلیون ریال مالیات مقطوع تعیین شده و نسبت به مازاد ۱۰۰ سکه تا میزان ۲۰۰ سکه به ازای هر سکه ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار ریال مالیات مقطوع وضع شده است.
شرایط پرداخت مالیات سکه در دیگر کشورهای جهان
در بسیاری از کشورهای جهان، بر درآمد حاصل از سرمایه گذاری در تملک دارایی‌های سرمایه‌ای مالیات وضع می‌شود که تحت عنوان مالیات بر عایدی سرمایه (Capital Gains Tax) به عنوان یکی از اجزای نظام مالیاتی شناخته می‌شود.
مجموعاً در سه قاره آسیا، آفریقا و اروپا تنها ۱۱ کشور نظام مالیات بر عایدی سرمایه را نداشته و ایران یکی از این کشور‌ها است که مالیات مذکور در آن پیاده سازی نشده است.
وضعیت ایران در زمینه مالیات بر عایدی سرمایه
ایران طی سال‌های اخیر از ظرفیت این نوع مالیات استفاده نکرده که این موضوع همراه با نرخ تورم بالا و افزایش در حجم نقدینگی و نبود فضای کسب و کار مناسب، ایران را به بهشت سوداگران مبدل کرده است.
با عنایت به تحولات اقتصادی کشور در یک سال اخیر، بسیاری از صاحب نظران اقتصادی معتقدند از علل عمده آشفتگی بازار برخی دارایی‌ها نظیر بازار مسکن، سکه، ارز و خودرو فقدان یک نظام کارآمد مالیات بر عایدی سرمایه در کشور بوده و سبب شده تا سفته بازان علاوه بر کسب درآمد‌های سرشار به افزایش هرچه بیشتر قیمت دامن بزنند؛ لذا به تعبیری می‌توان مالیات بر عایدی سرمایه را نوش دارویی برای مقابله با غارت دسترنج مردم تعبیر کرد.
تلاش برای تحقق عدالت اجتماعی
برخی رسانه های مکتوب مدعی شده اند روند حاکم بر اخذ مالیات بر سکه در مسیر تحقق عدالت اجتماعی است و می‌توان به ایجاد عدالت مالیاتی در امتداد تحقق عدالت اجتماعی، کنترل سوداگری و سفته‌بازی در بخش‌های سرمایه‌پذیر از جمله مسکن، جلوگیری از فرار مالیاتی درآمد‌های سایر منابع مشمول مالیات و کمک به توزیع صحیح درآمد بین اشخاص جامعه اشاره کرد.