کلیات
همزمان با پایان یافتن مهلت ۶۰ روزه ایران به کشور‌های اروپایی، نشست اعلام اقدامات ایران در گام دوم کاهش تعهدات برجامی با حضور علی ربیعی سخنگوی دولت، عباس عراقچی معاون سیاسی وزارت خارجه و بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی در تاریخ ۱۶ تير ۱۳۹۸ برگزار شد. در این نشست اعلام شده که از این روز ایران از میزان ۳.۶۷ غنی‌سازی اورانیوم عبور خواهد کرد و میزان غلظت بر اساس نیاز خواهد بود و امروز این موضوع به طور رسمی اتفاق خواهد افتاد.
اظهارات سخنگوی دولت در نشست گام دوم
علی ربیعی، سخنگوی دولت دوازدهم در بخشی از سخنانش با اشاره به موضوع توقیف نفتکش ایرانی توسط انگلیس تصریح کرد: انگلیس توقیف کشتی را به دلیل تحریم‌های اتحادیه اروپا اعلام کرده است، ولی همه کشور‌های مهم اتحادیه اروپا مانند اسپانیا اعتراض کردند و سایر کشور‌های اروپایی هم اعلام نگرانی کردند؛ بنابراین این مسئله نفتکش مسئله اتحادیه اروپا نیست و معلوم است این راهزنی در ادامه روابط انگلیس و آمریکا است.
وی همچنین درباره حامیان و منتقدان برجام نیز گفت: ما به دو طیف در مذاکرات برجام روبه‌رو هستیم، یک طیف مذاکرات را رد می‌کنند و برجام را پوچ می‌دانند، آن‌ها می‌گویند برجام نباید باشد، یک طیف دیگر نیز ماندن در برجام به هر قیمتی را مطرح می‌کنند. تنوع دیدگاه‌ها حق جامعه و جناح‌ها است و ما از آن استقبال می‌کنیم، ولی تصمیم ما برای ماندن در برجام این بود که همه کشور‌ها از جمله مردم ایران، منطقه و جهان از آن نفع ببرند، اما آمریکا با خروج خود اشتباه استراتژیکی را انجام داد.
سخنگوی دولت با گفتن این مطلب که "ما به هر قیمتی در برجام باقی نمی‌مانیم" خاطرنشان کرد: هر کاری هم می‌کنیم برای حفظ برجام است، ولی باقی ماندن ما در برجام به طرف مقابل بستگی دارد، هر تصمیمی گرفته می‌شود وابسته به منافع ملی و مصالح کشور دارد. هر تصمیمی هم گرفته شود انسجام در کشور را مفید می‌دانیم، ما در سایه اجماع حرکت می‌کنیم.
ربیعی با اشاره به اینکه خروج آمریکا از برجام هدفش بهم زدن امنیت روانی و نظم اجتماعی ایران بوده است، اظهار داشت: راه حل ما انسجام اجتماعی است.
وی افزود: ما به هر قیمتی حاضر نیستیم که در برجام بمانیم امروز هر گونه اقدامی که در افزایش غنی سازی داریم برای حفظ برجام است و این به طور مکرر نظر دولت است؛ ما هر کاری که انجام داده‌ایم برای حفظ برجام است، حفظ برجام به عنوان یک اصل مورد تاکید است، اما این موضوع بستگی به طرف‌های مقابل دارد و ما به هر قمیتی حاضر نیستیم که در برجام بمانیم. این سیاست امروز ما است و به رغم همه تنوع دیدگاه، سیاست کلانی که دولت در پیش می‌گیرد، حتماً مبتنی بر منافع و مصالح ملی است و تصمیماتی را که در سطح کلان در این باره اتخاذ می‌شود، برای حفظ انسجام کشور مفید می‌دانیم.
ربیعی تصریح کرد: مطمئن هستم مسیری که در پیش روی ما است به سلامت عبور خواهیم کرد، منافع مردم ایران با قدرت دنبال خواهد شد و دولت زیر سایه رهبری با سیاست‌هایی که اتخاذ می‌کند در زندگی مردم در مقابل فشار‌ها خواهد ایستاد.
واکنش‌های بین المللی
«میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین در مصاحبه با این رسانه روس به سوالاتی درباره اعلامیه امروز یکشنبه ایران در خصوص آغاز گام دوم کاهش تعهدات برجامی این کشور پاسخ داد.
این مقام روس گفت: «ما (روسیه) متوجه این اقدامات (ایران) و دلایلی که ایرانی‌ها را به سمت اتخاذ چنین اقداماتی هل داده است، هستیم. ما از ایران می‌خواهیم که از اقدامات بیشتری که می‌تواند وضعیت توافق هسته‌ای را بیشتر از قبل پیچیده کند، بپرهیزد».
به گفته این مقام روس، تصمیم ایران برای افزایش سطح غنی سازی خود، «اقدامی غیرمنتظره نبود» و این کشور به روشی شفاف در حال پیش بردن اقدامات خود است.
اولیانوف اعلام کرد، ظرف چند روز آینده دقیقا مشخص خواهد شد که ایران سطح غنی سازی خود را تا چه حد افزایش داده و احتمال دارد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در جلسه چهارشنبه هفته جاری خود در این باره گزارشی ارائه کند.
این نماینده روس افزود: «به هر تقدیر، هنوز برای تداوم تلاش‌های دیپلماتیک فرصت وجود دارد و این تلاش‌ها ادامه خواهند یافت».
دفتر ریاست جمهوری فرانسه در واکنش به گام دوم کاهش تعهدات برجامی ایران، افزایش سطح غنی سازی ایران را محکوم کرد.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به گام دوم ایران در کاهش تعهدات برجامی این کشور واکنش نشان داده است.
ساعاتی بعد از نشست خبری سخنگوی دولت ایران با همراهی معاون سیاسی وزارت خارجه و سخنگوی سازمان انرژی اتمی درباره گام دوم کاهش تعهدات برجامی این کشور، یکی از سخنگویان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مصاحبه با رسانه‌ها گفته که آژانس از گام دوم اعلامی ایران اطلاع یافته است.
طبق گزارش رسانه‌هایی از قبیل: «الشرق الاوسط»، یک سخنگوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در واکنش به آغاز گام دوم اعلامی ایران گفت که «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از بیانیه امروز ایران مطلع است».
این سخنگوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنین اعلام کرد که بازرسان آژانس در ایران به زودی درباره گام دوم ایران به مقر این نهاد بین‌المللی در وین گزارش خواهند داد.
«بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی از اولین کسانی است که به کنفرانس خبری گام دوم کاهش تعهدات برجامی ایران واکنش نشان داد.
به گزارش شبکه الجزیره، نتانیاهو اقدام ایران برای افزایش سطح غنی‌سازی را «گامی خیلی خطرناک» توصیف و از سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان خواست تا تحریم‌های ایران به طور خودکار بازگردد.
طبق این گزارش، نتانیاهو ادعا کرد، ایران تعهداتش در توافق هسته‌ای را نقض کرده و گفته که سطح غنی‌سازی اورانیوم را افزایش داده است.
نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی بار دیگر ایران را به تلاش برای دستیابی به سلاح اتمی متهم کرد و گفت، ایران سطح غنی‌سازی را برای رسیدن به بمب اتم افزایش داده است.
«کنستانتین کاساچیف» رئیس کمیته روابط خارجی دومای روسیه در واکنش به گام دوم ایران در کاهش تعهداتش در برجام گفت: توپ در زمین آمریکا است و فقط واشنگتن می‌تواند برجام را نجات دهد. وی خواستار مشورت‌های فوری بین المللی در زمینه خروج احتمالی ایران از برجام شد و گفت: در این زمینه مشورت‌ها بین ایران و روسیه نیز ضروری است.
وی همچنین تاکید کرد که «توپ در زمین آمریکا است و فقط واشنگتن می‌تواند توافق هسته‌ای را نجات دهد..»
کاساچیف به خبرگزاری اینترفکس گفت: اقدامات ایران برای خروج احتمالی از برجام در حال اثبات است.
روزنامه العربی الجدید در گزارشی از کنفرانس مشترک خبری سخنگوی دولت، سخنگوی سازمان انرژی اتمی و عراقچی معاون وزارت امور خارجه، نوشت؛ ایران اعلام کرد که مرحله دوم کاهش تعهد به توافق هسته‌ای را آغاز و سقف غنی سازی‌ها از آنچه توافق شده بالا خواهد بود و سطح آن منوط به نیاز ایران است.
شبکه خبری العربیه نیز بخش‌هایی از نشست خبری را پوشش داد و نوشت: ایران اعلام کرد که وقت کافی برای راه حل دیپلماتیک داده است و اروپایی‌ها در پایبندی خود به توافق هسته‌ای شکست خوردند و تهران سطح غنی‌سازی اورانیوم خود را طبق این توافق افزایش می‌دهد.
روزنامه «الجمهوریه» لبنان نوشت: اعلام خبر عبور از مرز ۳.۶۷ درصد اورانیوم غنی شده از سوی ایران به مثابه شکست برای انگلیس، فرانسه و آلمان است.
الجمهوریه در مطلبی با عنوان «شدت مواضع ایران و افزایش سطح غنی سازی اورانیوم» افزود: اعلام این خبر از سوی ایران در حالی است که در پی خروج واشنگتن از توافق هسته‌ای و اعمال تحریم‌های جدید بر تهران، رویارویی بین آمریکا و ایران به میزان زیادی شدت گرفت.
به نوشته این روزنامه، اظهارات «امانوئل مکرون» رئیس جمهور فرانسه مبنی بر توافق با حسن روحانی همتای ایرانی خود در مورد بررسی شروط لازم برای از سرگیری گفتگو در خصوص توافق هسته‌ای در نیمه ماه جاری میلادی، بیانگر افزایش نگرانی غرب است.
الجمهوریه نوشت: خبری که امروز ایران اعلام کرد، برای انگلیس، فرانسه و آلمان که در امضای توافق هسته‌ای شرکت داشتند، به مثابه شکست است حال آنکه این سه کشور از چند ماه پیش در تلاش برای متقاعد کردن ایران به ادامه پایبندی به توافق هسته‌ای بودند.
المیادین: ایران ضمن اعلام افزایش سطح غنی‌سازی هشدار داد اگر در مهلت بعدی به راه‌حلی با اروپا دست پیدا نکند، گام سوم را برخواهد داشت.
الجزیره: ایران اعلام کرد از این پس در غنی‌سازی اورانیوم به سطحی فراتر از سقف تعیین‌شده در برجام خواهد رفت.