کلیات
استان قم یکی از ۳۱ استان ایران است که در مرکز ایران و در جنوب استان تهران، شمال استان اصفهان، شرق استان مرکزی و غرب استان سمنان واقع شدهاست. مرکز استان شهر قم است.
جغرافیا
این استان در یک منطقه خشک و نیمهخشک واقع شدهاست و آب و هوای گرم و خشک دارد. جنوب و غرب استان پوشیده از کوههای مرتفع است و آب و هوای معتدل دارد. مناطق شرقی، مرکزی و شمالی استان نیز پوشیده از بیابانهای وسیع است که بزرگترین آنها دشت مسیله است. استان قم از نظر وسعت پس از استان البرز کوچکترین استان ایران است. استان قم تنها یک شهرستان دارد. شهرهای قم، جعفریه، پردیسان و سلفچگان مهمترین شهرهای استان بهشمار میروند. از معروفترین روستاهای استان قم میتوان به وشنوه، خاوه، فردو، کهندان، قاهان، نویس و کرمجگان اشاره کرد.
تاریخ
محدوده وسیعی از استان قم دارای آثار تمدن قدیمی قمرود است و عناصری را از روزهای اولیه حضور تمدن در خود حفظ کردهاست. اولین نیایشگاههای باستانی در فلات ایران در این منطقه ساخته شدهاند. برخی از مورخان بنای اولیه شهر قم را به اسکندر، بهرام گور، طهمورث، لهراسپ، قباد ساسانی، یزدگرد سوم و چند تن دیگر، نسبت دادهاند و در این مورد اختلاف نظر وجود دارد. باستانشناسانی، چون رومن گیرشمن قم را قدیمیترین منطقهای میداند که انسان در آنجا استقرار یافته و تمدنهای اولیه را پیریزی کردهاند. نتایج جدید باستانشناسی نیز قدمت قم را به بیشاز ۷۰۰۰ سال پیش میرسانند. باستانشناسان ادعا میکنند به علت وجود رودخانه اناربار و وجود شاهراه مواصلاتی منطقه قم از دورانهای اولیه تاریخی میزبان تمدنهای شکوفایی بودهاست.
موقعیت
استان قم ۱۱۲۴۰ کیلومتر مربع وسعت دارد. این استان بین ۵۱ و ۳۰ درجه طول شرقی نسبت به نصف النهار گرینویچ و ۱۵، ۳۵ و ۲۴، ۱۵ درجه عرض شمالی نسبت به خط استواقرار گرفتهاست. استان از شمال به جلگه ورامین و شهرری متصل است و دریاچه نمک در شرق استان محل سرریز رودهای سرچشمه گرفته از کوههای البرز مانند جاجروداست.
جمعیت
جمعیت استان قم در سال ۱۳۹۰ برابر با ۱٫۱۵۱٫۶۷۲ نفر بودهاست که ۱٫۰۹۵٫۸۷۵ نفر آن در نقاط شهری و بقیه در روستاها زندگی میکنند. همچنین ۵۸۷٫۶۶۱ نفر جمعیت استان مرد و ۵۶۴٫۰۱۱ نفر زن هستند که این جمعیت در ۳۲۱٫۱۴۴ خانوار زندگی میکنند. قم ۲۱ امین استان ایران از نظر جمعیت است و تراکم جمعیت در آن ۱۰۰ نفر بر هر کیلومتر مربع است که از این نظر ۵. امین استان کمتراکم ایران است. نرخ رشد جمعیت استان در سالهای ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰، ۱٫۹۳ درصد بودهاست. ۶ درصد از کل اتباع خارجی ساکن ایران در استان قم ساکن هستند و ۹۰٫۶ درصد از جمعیت استان اتباع ایرانی و ۹٫۴ درصد اتباع غیر ایرانیاند.
نرخ بیکاری جمعیت در سال ۱۳۹۱ در قم ۱۱٫۳ درصد بودهاست. (میانگین کشوری ۱۲٫۳ درصد) همینطور نرخ تولید ناخالص داخلی استان ۴۶۶۷۲ میلیارد ریال است که حدود ۱٪ از کل تولید ناخالص داخلی ایران را تشکیل میدهد. جمعیت قم بر اساس سرشماری ۱۳۹۵ به ۱٬۲۹۲٬۲۸۳ نفر رسید.
حوزه انتخابیه
حوزه انتخاباتی قم تنها حوزه استان قم برای انتخابات مجلس شورای اسلامی است. این حوزه به مرکزیت شهر قم ۳ نماینده دارد.
علی لاریجانی رئیس مجلسهای هشتم، نهم و دهم نماینده حوزه قم و تنها رئیس مجلس از حوزهای به جز تهران است.
نمایندگان مجلس دهم
در ادامه به نام نمایندگان استان قم در مجلس دهم به همراه گرایش سیاسی آنها اشاره میشود.