کلیات
استان کردستان یکی از استانهای ایران به مرکزیت شهر سنندج است که در غرب کشور واقع شدهاست. مساحت این استان ۲۸٬۲۰۰ کیلومتر مربع معادل ۱/۷٪ مساحت کل کشور ایران است. این استان که در دامنهها و دشتهای پراکنده سلسله جبال زاگرس میانی قرار گرفتهاست، از شمال به استانهای آذربایجان غربی و زنجان، از شرق به همدان و زنجان، از جنوب به استان کرمانشاه و از غرب به اقلیم کوردستان و کشور عراق محدود است. استان کردستان با کشور عراق ۲۰۰ کیلومتر مرز مشترک دارد. استان کردستان براساس آخرین تقسیمات کشوری در سال ۱۳۹۰ دارای ۱۰شهرستان، ۲۹شهر، ۳۱بخش، ۸۶دهستان و ۱۶۹۷آبادی دارای سکنه و ۱۸۷ آبادی خالی از سکنه بودهاست.
جمعیت
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ استان کردستان ۱٫۶۰۳٫۰۱۱ نفر جمعیت دارد که ۶۶درصد شهری و ۳۴درصد را جمعیت روستایی تشکیل میدهد. تراکم نسبی جمعیت معادل ۵۱٫۲ نفر در کیلومتر مربع است.
شهرستان ها
شهرستانهای استان کردستان عبارتنداز: سنندج، سقز، مریوان، بانه، قروه، کامیاران، بیجار، دیواندره، دهگلان و سروآباد. در ادامه و در قالب تصویر به جزئیات اطلاعات جمعیتی این شهرستان ها بر اساس آمار سال ۱۳۹۵ اشاره می شود.
جغرافیا
استان کردستان با مساحت ۲۸٬۲۰۳ کیلومتر در غرب ایران مجاور کشور عراق بین ۳۴ درجه و ۴۴ دقیقه تا ۳۶ درجه و ۳۰ دقیقه عرض شمالی و ۴۵ درجه و ۳۱ دقیقه تا ۴۸ درجه و ۱۶ دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار دارد که این مساحت ۱٫۷ درصد از مساحت کل کشور را شامل میشود و از نظر وسعت رتبه ۱۶ را در کشور دارا است. از شمال به استانهای آذربایجان غربی و قسمتی از زنجان و از جنوب به استان کرمانشاه و از شرق به استان همدان و قسمتی دیگر از استان زنجان و از غرب به کشور عراقمحدود میباشد. این استان شامل ۲۳۰ کیلومتر مرز خاکی مشترک با کشور عراق است. از لحاظ اقلیمی و طبیعی استان کردستان منطقهای کوهستانی میباشد که دشتهای مرتفع و درههای پهن نیز در پهنه منطقه گسترده شدهاند. اختلاف ارتفاع بین بلندترین و پستترین نقاط استان به حدود ۲۴۰۰ متر میرسد. کوه شاهو با ارتفاع ۳۳۰۰ متر بلندترین و منطقه آلوت در بانه با ارتفاع حدود ۹۰۰ متر کم ارتفاعترین نقطه استان میباشد؛ که این اختلاف ارتفاع خود باعث به وجود آمدن اقلیمهای متفاوت میگردد. کردستان با دریا فاصله اش زیاد است، اما از طریق درههای عمیق در هم تنیده، به آبهای آزاد جهان در جنوب و دریاچههای شمالی نظیر دریای خزر و دریاچه ارومیه راه دارد. سرچشمه بسیاری از رودخانههای بزرگ در کوههای کردستان واقع شدهاند.
مردم
استان کردستان یکی از استانهای کردنشین در غرب ایران است، اکثریت ساکنان این استان، کردزبان هستند که به لهجههای مختلف تکلم میکنند. زبان کردی در استان کردستان و همچنین در استانهای، کرمانشاه، ایلام و شهرهای جنوبیآذربایجان غربی و در دیگر کشورها لهجههای گوناگونی دارد، اما مهمترین، پر تکلمترین یا به عبارتی لهجه رسمی و ادبی دو شاخه کرمانجی و سورانی است، که از شاخه سورانی در (سقز و بانه) ولهجه اردلانی در (سنندج، کامیاران و دیواندره و…) وگورانی نیز در اورامانات در استان کردستان تکلم میکنند. علاوه بر زبان کردی اهالی شمال شرقی شهرستان قروه و شمال و شمال شرق در شهرستان بیجار به زبان ترکی آذربایجانی تکلم میکنند و همچنین در بخش چهاردولی به زبان کردی جنوبی نیز تکلم میکنند در بخشهایی وسیع از شهرستانهای مریوان و سرواباد و سنندج و کامیاران نیز مردم به زبان لهجه اردلانی وگورانی (هورامی) تکلم میکنند که قرابتی زیادی با زبان پارسی باستان دارد. اقلیتهای ارمنی و یهودی نیز به تعداد اندک در برخی شهرهای استان یافت میشوند.
حوزه های انتخابیه
استان کردستان، ۵ حوزه برای انتخابات مجلس دارد که در مجموع ۶ نماینده را دربر میگیرد؛ و عبارتند از:
-حوزه انتخابیه سنندج، دیواندره و کامیاران با ۶۸۴۲۹۸ جمعیت و دو نماینده
-حوزه انتخابیه ۸۹۱۶۲ با ۸۹۱۶۲ جمعیت و یک نماینده
-حوزه انتخابیه سقز و بانه با ۳۸۵۱۴۱ جمعیت و یک نماینده
-حوزه انتخابیه قروه و دهگلان با ۲۰۴۲۰۷ جمعیت و یک نماینده
-حوزه انتخابیه مریوان و سروآباد با ۲۴۰۲۰۳ جمعیت و یک نماینده
نمایندگان استان در مجلس دهم
در ادامه به نام، حوزه انتخابیه و گرایش سیاسی نمایندگان استان کردستان در مجلس دهم اشاره می شود.