برای محرم الحرام و شب عاشورا آداب و اعمال خاصی توصیه شده است.

اعمال شب عاشورا

احیای شب عاشورا

در کتاب «دستور المذکرین» آمده است که رسول خدا (ص) فرمودند: «هر کس شب عاشورا را احیا کند، گویی که به اندازه عبادت همه فرشتگان به عبادت خدا پرداخته است و پاداش کسی که در این شب عمل [صالح] انجام دهد، همانند پاداش ۷۰ سال عمل است».

نماز شب عاشورا

«محمدبن ابی‌بکر مدینی حافظ» در کتاب «دستورالمذکرین» به سند خود از «وهب بن منبه» از «ابن عباس» نقل کرده است که رسول خدا (ص) فرمود: «هر کس در شب عاشورا در آخر شب، ۴ رکعت نماز بخواند، در هر رکعت فاتحه الکتاب (سوره حمد) و ۱۰ بار آیة‌الکرسی و ۱۰ بار سوره «توحید» و ۱۰ بار «فلق» و ۱۰ بار سوره «ناس» - و بعد از سلام نماز ۱۰۰ بار سوره «قل هو الله احد» را قرائت کند، خداوند متعال در بهشت یک صد میلیون شهر از نور برای او بنیان می‌نهد که در هر شهر از آن شهرها یک میلیون کاخ و در هر کاخ، یک میلیون اتاق و…».

نماز دیگر شب عاشورا

همچنین در کتاب «دستورالمذکرین» به سند متصل از «ابن ابی امامه» آمده است که رسول خدا (ص) فرمود: «هر کس در شب عاشورا ۱۰۰ رکعت نماز بخواند و در هر رکعت یک بار سوره «حمد» و سه بار سوره «توحید» قرائت کند و بعد از هر دو رکعت سلام بگوید، وقتی همه این ۱۰۰ رکعت نماز را به پایان برد، ۷۰ بار بگوید: «سبحان الله والحمدلله ولاإله‌إلاالله والله اکبر ولا حول ولاقوة إلا بالله العلی العظیم»، هر کس - اعم از مرد و زن - این نماز را بخواند، خداوند قبر او را از مشک عنبر آکنده می‌کند و در هر روز بر قبر او نور وارد می‌شود تا اینکه در شیپور قیامت دمیده شود و سفره‌ای برای او گسترده می‌شود که همه اهل دنیا از زمانی که دنیا آفریده شده تا زمانی که در شیپور قیامت دمیده می‌شود، می‌توانند از نعمت‌های آن بهره‌مند شوند و هیچکس از مردان و زنان نیست، مگر آنکه وقتی در قبر نهاده می‌شود، موهایش می‌ریزد به جز کسی که این نماز را خوانده باشد.

سوگند به خدایی که مرا به حق برانگیخت، هر کس این نماز را بخواند، خداوند - عزوجل- در قبرش همانند عروس در حجله عروسی، به او نظر رحمت می‌کند تا اینکه در شیپور قیامت دمیده شود و وقتی قیامت فرا می‌رسد، همانند بردن عروس به سوی همسرش، از قبر بیرون آورده می‌شود».

دلیل اعتماد ما بر این گونه احادیث، روایتی است که از امام صادق (ع) نقل شده است که فرمود: «هر کس، عمل خیری به او برسد و او بدان عمل کند، ثوابی که در آن ذکر شده برای او خواهد بود، اگر چه آن عمل در واقع به آن صورت که به او رسیده، نباشد».

نماز دیگر برای شب عاشورا

بنا بر روایت دیگری از پیامبر اکرم (ص) آمده است: «مستحب است انسان در شب عاشورا چهار رکعت نماز بخواند؛ در هر رکعت سوره «حمد» یک بار و ۵۰ بار سوره «توحید» و هر گاه سلام رکعت چهارم را دادی، بسیار خدا را یاد کن و بر رسول خدا صلوات بفرست و هر اندازه توانستی بر دشمنان اهل بیت لعنت کن».

یکی دیگر از نمازها و دعاهای شب عاشورا

نماز و دعایی است که نویسنده کتاب «المختصر من المنتخب» یادآور شده است: «دعای شب عاشورا به این صورت است که ابتدا ۱۰ رکعت نماز خوانده شود، در هر رکعت سوره فاتحةالکتاب «حمد» یک بار و سوره «توحید» ۱۰۰ بار.

دعای شب عاشورا

آن‌گاه دعایی را که در بردارنده فضیلت بزرگ است و در کتاب «الریاض» آمده است، بخوان:

«اللهم إنی أسألک یا اللهُ یا رحمانُ، یا اللهُ یا رحمانُ، یا اللهُ یا رحمانُ، یا اللهُ یا رحمانُ، یا اللهُ یا رحمانُ، یا اللهُ یا رحمانُ، یا اللهُ یا رحمانُ، یا اللهُ یا رحمانُ، یا اللهُ یا رحمانُ، یا اللهُ یا رحمانُ،

وأسألکَ بأسمائِکَ الوَضِیئَةِ الرَّضِیَةِ المَرْضِیَّةِ الکبیرةِ الکثیرةِ یا اللهُ، وأسألُکَ بأسمائِکَ العزیزَةِ المَنیعَةِ یا اللهُ، وأسألک بأسمائک الکامِلةِ التامَّةِ یا اللهُ، وأسألک بأسمائک المشهُورَةِ المشهُودَةِ لدَیْکَ یا اللهُ، وأسألک بأسمائک التی لایَنْبَغِی لِشَئ أن یَتَسَمّی بها غیْرُک یا اللهُ.

وأسألک بأسمائک التی لاتُرامُ ولاتَزُولُ یا اللهُ، وأسألک بما تَعْلَمُ أنَّهُ لکَ رضاً منْ أسمائک یا اللهُ، وأسألک بأسمائک التی سَجَدَ لها کُلُّ شئ دُونَک یا اللهُ، وأسألک بأسمائک التی لایَعْدِلُها عِلْمٌ ولا قدْسٌ ولا شَرَفٌ ولا وقارٌ یا اللهُ، وأسألک من مسائلک بما عاهَدْتَ أو فی العَهْدِ أن تُجیبَ سائِلکَ بها یا اللهُ.

وأسألک بالمسألة التی أنت لها اهل یا الله، وأسألک بالمسألة التی تقول لسائلها وذاکرها: سل ما شئت فقد وجبت لک الاجابة، یا اللهُ یا اللهُ، یا اللهُ یا اللهُ، یا اللهُ یا اللهُ، یا اللهُ یا اللهُ، یا اللهُ، یا اللهُ.

وأسألک بجملة ما خلقت من المسائل التی لا یقوی بحملها شئ دونک یا الله، وأسألک من مسائلک بأعلاها علوا، وأرفعها رفعة، وأسناها ذکرا، وأسطعها نورا، وأسرعها نجاحا، وأقربها إجابة، وأتمها تماماً، وأکملها کمالا، وکل مسائلک عظیمة یا الله.

وأسألک بما لا ینبغی أن یسأل به غیرک من العظمة والقدس والجلال، والکبریاء والشرف والنور، والرحمة والقدرة، الاشراف والمسألة والجود، والعظمة والمدح والعز، والفضل العظیم والرواج، والمسائل التی بها تعطی من ترید و بها تبدئ و تعید یا الله.

وأسألک بمسائلک العالیة البینة المحجوبة من کل شئ دونک یا الله، وأسألک بأسمائک المخصوصة یا الله، وأسألک بأسمائک الجلیلة الکریمة الحسنة یا جلیل یا جمیل یا الله، یا عظیم یا عزیز، یا کریم یا فرد یا وتر، یا أحد یا صمد، یا الله یا رحمان یا رحیم.

أسألک بمنتهی أسمائک التی محل‌ها فی نفسک یا الله، وأسألک بماسمیته به نفسک مما لم یسمک به أحد غیرک یا الله.

وأسألک بما لا یری من أسمائک یا الله، وأسألک من أسمائک بما لا یعلمه غیرک یا الله، وأسألک بما نسبت إلیه نفسک مما تحبه یا الله، وأسألک بجملة مسائلک الکبریاء، وبکل مسألة وجدتها حتی ینتهی إلی الاسم الأعظم یا الله.

وأسألک بأسمائک الحسنی کل‌ها یا الله، وأسألک بکل اسم وجدته حتی ینتهی إلی الإسم الاعظم الکبیر الأکبر العلی الأعلی، وهو اسمک الکامل الذی فضلته علی جمیع ما تسمی به نفسک، یا الله یا الله، یا الله، یا الله یا الله، یا الله یا الله، یا الله یا الله، یا رحمان یا رحیم، أدعوک وأسألک بحق هذه الأسماء وتفسیرها، فانه لا یعلم تفسیرها أحد غیرک یا الله.

وأسألک بما لا أعلم ولو علمته سألتک به، وبکل اسم استأثرت به فی علم الغیب عندک أن تصلی علی محمد، عبدک و رسولک و أمینک علی وحیک، وأن تغفر لی جمیع ذنوبی، وتقضی لی جمیع حوائجی، وتبلغنی آمالی، وتسهل لی محابی، وتیسر لی مرادی، وتوصلنی إلی بغیتی سریعاً عاجلا، وترزقنی رزقا واسعا، وتفرج عنی همی و غمی و کربی یا أرحم الراحمین».