در مورد قرارداد گلستان در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
کلیات
قرارداد گلستان نام قرار دادی است که میان ایران و روسیه منعقد شد و بر اساس آن ایران بخش زیادی از اراضی متعلق به خود در شمال غرب را به روسیه واگذار کرد.
مقدمات قرارداد
با امضاي قراردادي بين حاكم گرجستان و امپراتور روسيه، گرجستان تحت نفوذ روسيه قرار گرفت. چون بسياري از ساكنان اين منطقه مسلمان بودند و تبعيت از يك حكومت غيرمسلمان را ننگ ميدانستند به ايران كوچ كردند. افزون براين، برادر حاكم گرجستان كه از اين قرارداد ناراضي بود به دربار فتحعلي شاه آمد و دولت ايران را به جنگ با روسها دعوت كرد. در پي اين حوادث قواي روس با يورش به شهرهاي گنجه، شوش و ايروان، آن مناطق را مورد تعرض قرار دادند. پس از اين حملات بسياري از علما، مردم را به مبارزه با كفار روس دعوت كردند. بدين ترتيب بود كه دوره اول جنگهاي ايران و روس آغاز شد و پس از گذشت ده سال از شعلهور شدن آتش جنگ، قواي هر دو دولت چنان ضعيف شد كه طرفين آمادگي خود را براي پايان جنگ اعلام كردند. بر همين اساس و با دخالت دولت انگلستان، عهدنامه گلستان ميان دو كشور ايران و روسيه به امضاء رسيد.
مفاد قرارداد
به موجب اين قرارداد، تمامي شهرهايي كه تا آن تاريخ به تصرف روسيه در آمده بود، جزو خاك روسيه باقي ماند و مالكيت روسيه بر شهرهاي قره باغ، باكو، دربند، لنكران و بخشي از تالش نيز پذيرفته شد. ايران نيز پذيرفت از همه دعاوي خود در مورد مناطق داغستان، گرجستان و ارمنستان چشم بپوشد. همچنين حق كشتيراني در درياي خزر از ايران سلب گرديد و در عوض، دولت روسيه تعهد سپرد كه تنها نيابت سلطنت عباس ميرزا وليعهد را پذيرفته و به قدرت رسيدن او را تضمين كند.
اشکالات قرارداد
در اين قرارداد، مرزهاي دو كشور دقيقاً معين نشد و همين نامعلوم بودن مرزهاي دو كشور و مقررات عهدنامه گلستان موجب شد كه دولت ايران از اين عهدنامه سربتابد و روسيه را به نيرنگ متهم سازد. اين عوامل باعث شد كه جنگ دوم ايران و روسيه در سالهاي بعد شكل گيرد و عهدنامه سياه ديگري با نام تركمانچاي به ايران تحميل شود.
در مورد قرارداد گلستان در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
وقایع اتفاقیه
جنگهای ایران و روسیه یا جنگ ایران و روس نامی است که به دو جنگ بزرگ بین ایران و امپراتوری روسیه تزاری در یک دوره 25 ساله در زمان پادشاهی فتحعلیشاه قاجار داده شده است. این جنگها با شکست ایران از روسیه پایان یافت و با عقد قراردادهای تحمیلی گلستان و ترکمنچای بخشهایی از ایران به قلمرو امپراتوری روسیه پیوست. این جنگها اما در چه بستر تاریخی و به چه عللی رقم خورد و چگونه پیشرفت و چه فرجامی یافت؟ در این ویدیو هر دو جنگ اول و دوم روس را با جزئیات میبینید و سرنوشت تلخ آن را درمییابید.
کد خبر: ۱۲۰۲۹۷۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۸/۱۵
دکتر میر مهرداد میرسنجری
کد خبر: ۷۰۷۹۲ تاریخ انتشار : ۱۳۸۸/۰۸/۱۶