کلیات

سانتریفیوژ IR-6 دستگاهی است که با استفاده از سرعت چرخش بالا و نیروی گریز از مرکز مواد را از هم تجزیه می‌کنند و به عبارتی خلوص مواد را افزایش می‌دهند. لذا در فرآیند تولید سوخت هسته‌ای، سانتریفیوژها در غنی‌سازی اورانیوم نقش اساسی ایفا می‌کنند. ایران پیشتر تعدادی سانتریفیوژ نسل اول یا IR-1s را در اختیار داشت که با تکنولوژی آلمان در ۴۰ سال پیش تولید شده بودند. به اعتقاد کارشناسان، اورانیوم غنی شده توسط مدل‌های IR-2M, IR-4 و IR-6 می‌تواند بین ۳ تا ۵ برابر بیش از مدل IR-1s باشد.

تفاوت IR-6 با IR-1

​کارآیی سانتریفیوژهای IR-6 حدود ۱۰ برابر بیش از مدل‌های IR-1 است.

تولیدات ایران

ایران تاکنون نسل‌های سانتریفیوژ مختلفی IR-1, IR-2m, IR-4,IR-5, IR-6, IR-6s,IR-7, IR-8 را طراحی، ساخته و آزمایش کند. از این میان سانتریفیوژهای IR2m و IR-4 قرار است در آینده نه چندان دور برای غنی‌سازی و تولید سوخت به تولید انبوه رسیده و مورد استفاده قرار گیرند.

متخصصان سازمان انرژی اتمی در آخرین تلاش‌های خود توانستند به نسلی از سانتریفیوژ دست پیدا کنند که ۲۴ برابر نسل اول توان غنی‌سازی یا “سو” دارد. ساخت این ماشین سانتریفیوژ در سال ۹۲ به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام شد و در جریان مذاکرات هسته‌ای در دولت یازدهم از سال ۹۲ یکی از مهم‌ترین موضوعات روی میز بود.

طرف‌های غربی به طور جدی خواهان کنار گذاشتن ساخت و آزمایش این ماشین از سوی ایران بودند و خواستار آن بودند این مساله از دستور کار مذاکرات خارج شود، اما با اصرار و دیپلماسی موفق تیم مذاکره‌کننده، این موضوع نه تنها از دستور کار مذاکرات حذف نشد، بلکه هیات ایرانی توانست امتیازات بسیار خوبی در مسیر تحقیق و توسعه این ماشین پیشرفته در طول اجرای برجام به دست آورد.

آخرین وضعیت سانتریفیوژ IR- 8 

سانتریفیوژ IR- 8 در حدود چهار سال است که تحت تست‌های مکانیکی قرار دارد و در نهایت این ماشین از حدود سه هفته پیش با گاز UF6 مورد تست قرار گرفت.  سانتریفیوژ IR-8 هم‌اکنون در حال گازدهی و در حال پایداری مکانیکی است.

تفاوت نسل‌های سانتریفیوژ در طول قطر این ماشین‌هاست. اگر قطر و طول‌ آنها زیاد باشد راندمان ماشین افزایش می‌یابد. بلندی قد و قطر زیاد سانتریفیوژ IR-8 از جمله ویژگی‌های این ماشین است که آن را از دیگر سانتریفیوژها متمایز کرده است. هم‌چنین از نکات دیگر این نسل از سانتریفیوژها تفاوت در جنس روتورهای آنهاست که از کامپوزیت است و باعث می‌شود سرعت خطی این سانتریفیوژ به ۵۶۰ متر بر ثانیه افزایش یابد.

ایران پیشتر تعدادی سانتریفیوژ نسل اول یا IR-1s را در اختیار داشت که با تکنولوژی آلمان در ۴۰ سال پیش تولید شده بودند. به اعتقاد کارشناسان، اورانیوم غنی شده توسط مدل‌های IR-2M, IR-4 و IR-6 می‌تواند بین ۳ تا ۵ برابر بیش از مدل IR-1s باشد.

البته ایران پیشتر تایید کرده بود که تحقیقات لازم برای تولید سانتریفیوژهای IR-8 را نیز آغاز کرده که کارآیی آن‌ها حداقل ۱۶ برابر بیش از مدل‌های IR-1 خواهد بود.

• در مورد برجام بیشتر بخوانید
• در مورد غنی سازی اورانیوم بیشتر بخوانید