کلیات
احتمال افزایش قیمت بنزین
ناکارآمدی طرح در جلوگیری از قاچاق
برخی کارشناسان بر این باور هستند که حتی افزایش قیمت بنزین تا مبلغ دو هزار و پانصد تومان نیز به دلیل آنچه که تفاوت فاحش میان قیمت بنزین در ایران و کشورهای همسایه می خوانند، تأثیر چندانی در جلوگیری از قاچاق سوخت نخواهد داشت.
پیامدهای اقتصادی در دیگر عرصه
در همین رابطه برخی کارشناسان عقیده دارند، افزایش قیمت بنزین حتی اگر در حوزه مصرف سوخت به مدیریت بهینه مصرف کمک کند، در حوزه های دیگر سبب می شود تا قیمت ها دوباره افزایش یابد و پیامدهای خسارت باری برای اقتصاد کشور داشته باشد.
واکنش مجلس به افزایش قیمت بنزین
در این جلسه قرار شد دولت و مجلس بعد از برگزاری جلسات مشترک به تصمیم معقولی برسند که به مردم آسیب نرسد. وی افزود: در موضوع قیمت بنزین مجلس و دولت تلاش می‌کنند تا مردم با توجه به فشار‌های اقتصادی اخیر آسیب جدیدی از محل افزایش قیمت بنزین نبینند.
نعمتی گفت: اجرایی شدن این تصمیم مستلزم ملزومات و مقدماتی است که هنوز تدابیر لازم برای اجرای آن انجام نشده است. عضو هیئت رئیس مجلس افزود: تاکنون راهکار‌های مختلفی از سوی دولت و مرکز پژوهش‌های مجلس در زمینه قیمت بنزین و سهیمه بندی آن ارائه شده است که با توجه به قطعی نشدن آن اعلام رسانه‌ای نمی‌شود، اما مردم مطمئن باشند که هر تصمیمی در این زمینه به گونه‌ای خواهد بود که مردم آسیب نبینند.
نعمتی در پاسخ به این سؤال که برآوردها از درآمد دولت از محل افزیش قیمت سوخت در شرایط کنونی چه میزان است گفت: برآوردها نشان می‌دهد حداکثر درآمد دولت از این محل ۷ هزار و ۵۰۰ تا ۸ هزار میلیارد تومان باشد که این عدد در مقایسه با ارقامی که در مورد یارانه‌های پنهان عنوان شده که ارقامی معادل ۹۰۰ هزار میلیارد تومان است رقم چشمگیری نیست.
در همین رابطه پیشتر و در فروردین ماه سال ۹۸ علی بختیار در گفت‌وگو با رسانه ها با اشاره به اخبار منتشر شده مبنی بر افزایش قیمت بنزین و سهمیه بندی آن در ظرف چند ماه آینده بیان کرد: در سال گذشته چند سناریو از سمت مجلس در خصوص حامل‌های انرژی مطرح شد و در کمیسیون انرژی نیز مورد بررسی قرار گرفت. مرکز پژوهش‌های مجلس نیز برای هر یک از این سناریوها که از سوی نمایندگان مطرح شد کار کارشناسی دقیقی انجام داد و مدل‌های اقتصادی مختلف آنها و تأثیر آنها بر تورم و شاخص‌های اقتصادی را برررسی کرد.
وی در ادامه اظهار کرد: اما به دلیل اینکه شرایط مردم مناسب نبود و افزایش نرخ ارز در سال ۹۷ باعث شد مردم در گذران زندگی خود با سختی مواجه شوند و از سوی دیگر مدل‌های اقتصادی نشان می‌داد که به ازای هر ۱۰ درصد افزایش قیمت بنزین ،۴ درصد نرخ تورم افزایش پیدا می‌کند لذا مجلس و کمیسیون انرژی تصمیم گرفت در سال ۹۸ قیمت حامل‌ها انرژی و بنزین افزایش نیابد و با رویه قبل جلو برویم.
این عضو کمیسیون انرژی مجلس در ادامه تصریح کرد: مجلس هر تصمیمی قرار باشد بگیرد بر پایه کار کارشناسی است که انجام شده و بر روی اقتصاد تأثیر منفی نگذارد. در واقع تصمیمات سران قوا، تصمیماتی است که در حوزه تحریم اتخاذ می‌شود و از آنجا که ما نیاز به واردات بنزین نداریم بعید می دانم که چنین تصمیمی در آنجا اتخاذ شود و اگر قرار باشد تصمیمی در خصوص افزایش قیمت بنزین و حامل‌های انرژی گرفته شود علی القاعده باید در مجلس گرفته شود.
وی در پایان گفت: مجلس در سال ۹۸ تصمیمی در خصوص افزایش قیمت بنزین یا سهمیه بندی آن اتخاذ نکرده است. تنها یک بحثی مطرح شد که برای جبران خسارات ناشی از سیل، مجلس ۲۰۰ تومان نرخ بنزین یا گازوئیل افزایش دهد و مانع برداشت منابعی از صندوق توسعه ملی شود که به نتیجه‌ای نرسید. بنابراین آنچه در مجلس می‌گذرد مخالفت با سهیمه بندی و افزایش نرخ بنزین در سال ۹۸ است.
چند انگیزه باعث می‌شود تا اجرای طرح سهمیه بندی سوخت در سال ۹۸ جدی گرفته شود؛ نخستین عامل آن است که درآمد‌های دولت از محل فروش نفت به شدت کاهش یافته و آمار‌های غیر رسمی از کاهش شدید فروش نفت خام حکایت دارد. به نحوی که ادعا می‌شود کمترین میزان صادرات نفت خام طی دهه‌های گذشته را داریم. با این اوصاف دولت برای تامین هزینه‌های جاری و عمرانی خود چاره‌ای جز کاهش هزینه‌ها ندارد که حذف یارانه سوخت یکی از مهمترین آنها است.
انگیزه دیگر رشد چشمگیر قاچاق سوخت در سال‌های گذشته خصوصا سال ۹۷ و ۹۸ است که با جهش قیمت دلار و فاصله قیمت بنزین در داخل و قیمت منطقه‌ای آن، انگیزه بسیاری برای قاچاق و کسب درآمد‌های هنگفت ایجاد شده است و به صورت روزانه این اتفاق در مرز‌های کشور در حال وقوع است.
حتی برخی انگیزه‌های سیاسی برای اجرای طرح در این بازه را مطرح می‌کنند که راهبرد معاصر تایید و رد نمی‌کند. به عقیده این دسته ماجرای برخورد با فساد از طرف قوه قضائیه به مزاق دولت خوش نیامده و آنها این برخورد‌ها را گزینشی و سیاسی می‌دانند و دولت برای افزایش هزینه‌ها و ایجاد نارضایتی و تغییر فضا بر سهمیه بندی بنزین و افزایش قیمت سوخت اصرار دارد. البته این تحلیل نقاط ضعفی نیز دارند؛ افزایش نارضایتی‌ها پیش از هر چیز دامن دولت را می‌گیرد و به زیان آن در انتخابات مجلس ۹۸ تمام خواهد شد.
افزایش یارانه نقدی برای جبران گرانی بنزین
به گفته برخی کارشناسان افزایش یارانه نقدی در سال ۹۸ که روحانی وعده کرده تنها با سهمیه بندی سوخت و گران شدن بنزین ممکن خواهد بود و دولت هیچ منبع دیگری برای تامین این میزان افزایش نخواهد داشت.
با سهمیه بندی بنزین و افزایش قیمت آن بخشی از یارانه حدودا ۱۰۰ هزار میلیارد تومانی دولت به سوخت کاشته می‌شود و دولت امکان هزینه کردن آن در بخش‌های دیگر را می‌یابد. البته اینطور نیست که تمام این یارانه حذف شود، چون به هر حال در طرح سهمیه بندی اگرچه افزایش قیمت داریم، اما این افزایش در حد نرخ‌های جهانی نیست که برخی آن را تا حدود ۱۰ هزار تومان در لیتر برای بنزین می‌دانند.در واقع دولت با حذف یارانه بنزین آن را به صورت نقدی و کالایی میان برخی اقشار توزیع خواهد کرد که هنوز از جزئیات آن اطلاع دقیق در دست نیست.
جدیدترین گمانه زنی‌ها در مورد افزایش قیمت بنزین
منابع غیر رسمی اعلام کرده اند که قرار است از ۲۴ آبان ماه ۹۸ بنزین در ایران به صورت رسمی سهمیه بندی شود. به این صورت که هر لیتر بنزین سهمیه‌ای با قیمت ۱۵۰۰ تومان و آزاد ۳۰۰۰ تومان عرضه شود. همچنین سهمیه هر خودرو برای هر ماه ۶۰ لیتر عنوان شده است. گفتنی است اثبات قطعی این موضوع نیازمند توضیحات رسمی مسئولان است و برخی رسانه ها آن را شایعه دانسته اند.
بامداد جمعه 24 آبان 98 شرکت ملی پخش فراورده های نفتی ایران آغاز سهمیه‌بندی بنزین و قیمت‌های جدید را اعلام کرد.
به گزارش تابناک اقتصادی، شرکت ملی پخش فراورده های نفتی ایران با صدور اطلاعیه ای طرح مدیریت مصرف سوخت را اجرایی کرد. متن این اطلاعیه به قرار زیر است:
بسمه تعالی
اطلاعیه شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران
" سهمیه بندی سوخت"
شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران به اطلاع عموم هموطنان عزیز می رساند که براساس مصوبه شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران محترم سه قوه ، از ساعت صفر روز ۲۴ ماه آبان سهمیه بندی بنزین برای تمام وسایل نقلیه بنزین سوز به ترتیب بیان شده در این اطلاعیه انجام می شود.
1- میزان سهمیه بنزین هر نوع خودرو به ترتیب زیر است :
جدول تیپ خودروهای مشمول سهمیه
|
ردیف |
کاربری |
میزان سهمیه بنزین ماهانه (نرخ اول) |
|
|
1 |
سواری شخصی |
بنزینی |
60 لیتر |
|
دوگانه سوز |
30 لیتر |
||
|
2 |
تاکسی |
بنزینی |
400 لیتر |
|
دوگانه سوز |
200 لیتر |
||
|
3 |
موتورسیکلت |
- |
25 لیتر |
|
4 |
وانت کم مصرف |
بنزینی |
200 لیتر |
|
دوگانه سوز |
60 لیتر |
||
|
5 |
وانت پرمصرف |
بنزینی |
300 لیتر |
|
دوگانه سوز |
120 لیتر |
||
|
6 |
آمبولانس |
- |
500 لیتر |
۲) - قیمت بنزین معمولی سهمیه ای از قرار هر لیتر ۱۵۰۰ تومان خواهد بود .
- قیمت بنزین معمولی غیر سهمیه ای از قرار هر لیتر ۳۰۰۰ تومان خواهد بود .
- قیمت بنزین سوپر از قرار هر لیتر ۳۵۰۰ تومان خواهد بود .
۳) از ساعت صفر روز ۲۴ سهمیه کامل ماه آبان سال ۱۳۹۸ همه خودروها به کارت سوخت شخصی آن ها واریز شده و سهمیه خودروهای شخصی به مدت ۶ ماه قابل ذخیره است. استفاده از سهمیه سوخت صرفا با استفاده از کارت هوشمند سوخت شخصی میسر خواهد بود .
۴) کسانی که تاکنون به هر علت کارت سوخت شخصی خود را دریافت نکرده اند ، از ساعت اجرای طرح، سهمیه سوخت ایشان محفوظ است و از این بابت هیچ نگرانی نداشته باشند .
افرادی که کارت سوخت ندارند ، شامل کسانی که تاکنون درخواست المثنی نداده اند ، کسانی که درخواست داده و هنوز کارت سوخت خود را دریافت نکرده اند و همچنین کسانی که کارت سوخت برایشان صادر شده ولی در باجه معطله شرکت ملی پست است ، سهمیه همه آنها از همین امروز محفوظ و ذخیره خواهد شد.
۵) نرخ CNG بدون تغییر خواهد بود .
۶) برای مسافربرهای بر پایه اینترنت (اسنپ و تپ سی) مشروط برآن که نرخ های خود را از مقادیر مصوب، به تشخیص وزارت کشور تغییر ندهند، اعتبار معادل سهمیه مصوب تعلق خواهد گرفت. برای تامین سوخت خودروهای مسافر برخطی و بین شهری ، آژانس های مسافربری و آموزشگاه های رانندگی تمهیدات لازم اتخاذگردیده است که متعاقبا اعلام خواهد شد.
۷) به منظور رفاه حال دارندگان خودروها با اولویت وانت بارها مقررگردید وزارت نفت و سازمان برنامه و بودجه کشور ظرف مدت یک ماه ضوابط تشویقی برای توسعه مصرف CNG در خودروها را تنظیم و به تصویب شورای اقتصاد برسانند .
۸) همچنین به خودروهای همه دستگاه های اجرایی دولتی موضوع ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری ، سهمیه بنزین تعلق نمی گیرد و این خودروها باید با قیمت هر لیتر ۳۰۰۰ تومان نسبت به دریافت بنزین اقدام کنند .
۹) قیمت نفت گاز با کارت سوخت جایگاه دار بدون تغییرخواهد بود.
محمد باقر نوبخت معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه پس از انتشار اطلاعیه شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی با اشاره به آغاز مرحله جدید اجرای قانون هدفمند‌ی یارانه‌‌ها، اظهارداشت: سازمان برنامه و بودجه موظف شد عینا همه منابع حاصل از اصلاح قیمت جدید را به حساب سرپرستان خانوارها واریز کند.
وی افزود: دولت به خانوارها از یک نفر تا 5 نفر، به میزان 55 تا حداکثر 205 هزار تومان پرداخت خواهد کرد.
رئیس سازمان برنامه و بودجه تصریح کرد: این کمک معیشتی یک هفته تا 10 روز دیگر به حساب سرپرستان 18 میلیون خانوار واریز می‌شود.