کلیات
«رضاخان میرپنج» بنیانگذار سلسله پهلوی «پهلوی» قبلاً اسم خانواده میرزا محمود خان، عضو وزارت پست و عنوان تلگرافی بانک شاهنشاهی بود که رضاخان از شباهت آن استفاده کرد و بر خود گذاشت. در سال ۱۲۵۶ش. (۱۲۹۵ق.) در دهکده "آلاشت" از توابع "سواد کوه" در استان مازندران به دنیا آمد. او از یک خانواده نظامی ترکزبان و گمنام در مازندران بود. پدرش «داداش بیگ» به ایل «پالانی» منسوب بود. زمانی که او طفل شیرخوارهای بود، پدر را از دست داد و همراه مادر از سواد کوه به تهران آمد.
ورود رضاخان به قزاقخانه
او به تشویق داییاش "ابوالقاسم" و نیز به سبب سختی معیشت، حدود سال ۱۲۷۱-۱۲۷۲ یعنی در ۱۵ سالگی به قزاقخانه پیوست. اشرف پهلوی مدعی است که پدرش در سن ۱۶ سالگی وارد بریگاد قزاق شد و در سلک نظامیان در آمد. مهدی بامداد، ورود رضاخان را به خدمت قزاقخانه در سن ۲۲ سالگی ذکر میکند و معتقد است، وی قبل از این در فوج سواد کوه، مشغول کار شده بود.
نشان دادن استعدادها
به تدریج در سالهای بعد، همه او را سربازی شجاع میشمردند. فرماندهان عالیرتبه، یکی بعد از دیگری، وی را در لشکرکشیهای خود برای سرکوب شورشهای ایالات، همراه میبردند.
رضاخان تا یک سال قبل از کودتای «سوم حوت ۱۲۹۹» ـ. که او را نخست به مقام سردار سپهی و سپس رئیسالوزرایی و سرانجام سلطنت رساند ـ. افسر قزاق سادهای بیش نبود.
روند قدرتگیری
شجاعت، بیباکی و صفات دیگرش باعث اقبال انگلیسیها به وی شد. استعمار کهن انگلیس در اواخر عمر قاجاریه، به دنبال تثبیت و حفظ منافع خودش در ایران بود. آنها تصمیم گرفتند با جلو انداختن رضاخان به اهداف خویش دست یابند. کودتای ۱۲۹۹ در واقع با همین هدف انجام شد. میرپنج با پشتیبانی افسران ژاندارمری و مشاوران نظامی انگلیس و ۳۰۰۰ نیرو در شب سوم اسفند ۱۲۹۹ به تهران رسید.
نخست وزیری رضاخان
رضاخان به فرماندهی ارتش و وزارت جنگ، قانع نبود و از همان ابتدا کوشید که با استفاده از بازیهای سیاسی و ائتلافهای مقطعی، حمایت برخی از جناحهای سیاسی موجود را بهدست آورد. سرانجام وی پس از دوسال (۱۳۰۲) فرماندهی نظامی به نخستوزیری رسید.
فرماندهی کل قوا
اوایل سال ۱۳۰۳ رضاخان آنقدر قدرتمند بود که بتواند لقب فرماندهی کل قوا را از مجلس بگیرد. در همین زمان، پیروان خیابانی ـ. که خود را دشمنان استبداد مینامیدند و پس از قتل خیابانی طغیان کرده بودند ـ. تقاضای برکناری وی را از فرماندهی کل قوا داشتند.
بدست گرفتن سلطنت
رضاخان تصمیم گرفت، این شورش را شخصاً سرکوب کند و به همین ترتیب عمل کرد. سرانجام در آذر ۱۳۰۴ از مجلس شورای ملی خواست تا برای خلع قاجار از سلطنت و واگذاری سلطنت به وی، تشکیل جلسه دهد. او در اردیبهشت سال بعد (۱۳۰۴) به عنوان شاهنشاه ایران تاجگذاری کرد.
استبداد و دیکتاتوری
رضاشاه، روحیه خشن و استبدادی داشت. او با اینکه در ابتدا سعی میکرد، این روحیه استبدادی را آشکار نسازد؛ اما پس از مدتی با تقویت بیش از اندازه ارتش، کنترل مجلس و از بین بردن نهادها و شخصیتهای مستقل، روحیه مستبدانه خویش را آشکار ساخت. ارتش او، ابزار سرکوب مخالفان و بسط قدرت شاهی بود.
او با اعمال دیکتاتوری تقریباً هر کاری که میخواست انجام میداد. نمایندگان مجلس با دخالت و انتخاب او به مجلس راه مییافتند. هنگامی که شاه، طرح یا لایحهای را مد نظر داشت تصویب میشد و زمانی که مخالف بود آن طرح یا لایحه رد میشد.
سقوط رضاشاه
با اشغال ایران در شهریور ۱۳۲۰ به دست نیروهای متفقین، مقدمات استعفای رضاخان فراهم شد. «اشغال ایران که به راحتی صورت گرفت، نشان از ضعف ارتشی داشت که رضا شاه بیشترین بودجه راصرف آن میکرد.» او در نیمه دوم سلطنتش و با قدرتگیری «هیتلر» به سمت آلمان متمایل شد. روابط ایران و آلمان در زمینههای تجاری و سیاسی گسترش یافت و این برای انگلیسیها ناگوار بود. این عامل و عوامل دیگر سبب شد، با ورود نیروهای متفقین به ایران، او از سلطنت، استعفا کند و پسرش «محمدرضا» به قدرت برسد. روز ۵ شهریور ۱۳۲۰ نیروهای انگلیس و شوروی به سوی تهران حرکت کردند. در همین زمان رضاشاه استعفا کرد.
مرگ
او در سال ۱۳۲۰ به دست انگلیسیها از ایران تبعید و به «ژوهانسبورگ» در آفریقای جنوبی فرستاده شد. سرانجام او به ژوهانسبورگ در آفریقای جنوبی فرستاده شد. چند سال بعد در ۴ مرداد ۱۳۲۳ در آنجا بر اثر سکته ;رد. جنازهاش را به مصر بردند و حدود ۶ سال به صورت امانت در آنجا گذاشتند و سرانجام سال ۱۳۲۸ جسدش را به ایران آوردند و دفن کردند.
نبض خبر
رئیس سازمان بسیج مستضعفین در یادواره شهدای دانش آموز چهارمحال بختیاری گفت: «بسیاری از فرماندهان جنگ اون زمانی که وارد جنگ شدن دانشآموز بودند بخشی هم دانشجو و سایر اقشار بودند. ۳۶ هزار شهید دانش آموز داریم. دشمنان میخواهند جای جلاد را با شهید عوض کنند، میخواهند جای میهن پرستان را با خائنین جابجا کنند. میهن پرستان واقعی این ملت شهدای عزیز هستند. میهن پرستان اصلی تاریخ معاصر ما، شهدای عزیز هستند؛ آیا کسی میتواند ادعا کند که رضاخان و ایادی پهلوی میهن پرست بودند؟ پس اشغال کشور ما در شهریور ۱۳۲۰ چگونه اتفاق افتاد؟ قبل از سسلسه پهلوی، موسسان سلسله های پادشاهی بخش هایی از سرزمین هایی که دشمنان از ما گرفته بودند، پس گرفتند ولی رضاخان بدون قید و شرط تسلیم شد. کشور ما یک بار برای همیشه اشغال شده آن هم در سال 1320 بوده است.» سردار غلامرضا سلیمانی در ادامه گفت: «دو تا اتوبوس سرباز هندی آمدند و خرمشهر را در دوره رضاخان اشغال کردند. روستاها و شهرها و مناطق مختلف کشور و پایتخت ایران به اشغال متفقین در آمدند. اشغال گران انگلیسی در تهران و اشغالگران اتحاد جماهیر شوروی در شهرهای شمالی و انگلیسی ها در جنوب کشور چه جنایاتی که انجام ندادند. محمدرضا پهلوی 5 سال در دوره ای که کشور اشغال بود پادشاه بود، اشغال خیلی سخت است. امروز فلسطینیان با اشغالگری مبارزه می کنند حتی خانه های آنها را ویران می کنند ولی تسلیم نمی شوند ولی محمدرضا پهلوی یک مصاحبه علیه اشغالگران انجام نداده یک جمله علیه اشغالگران نگفته، عجیب و درس آموز و عبرت آمیز نیست؟» اظهارات کامل رئیس سازمان بسیج را میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۱۲۶۹۳۴۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۸/۱۲
کد خبر: ۱۲۰۷۶۵۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۰
امیرحسین قاضیزاده هاشمی نایب رییس مجلس که نامزد انتخابات ریاست جمهوری شده است می گوید رقیبش رضاخان است!
کد خبر: ۱۰۴۷۲۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۳۱
یکصدمین سالگرد کودتای سوم اسفند 1299 بحث دربارۀ رضاخان و فرجام او را تازه کرده و رسانه های داخلی و خارجی مطالب متعددی در این باره منتشر کرده اند.
کد خبر: ۱۰۳۶۲۳۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۰۴
رضاشاه خودش شخصا حکم صادر و شخصا هم اجرا میکرد.
کد خبر: ۹۸۹۷۲۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۲۱
گزیده خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزیدهای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه می کنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیترها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده خبرهای «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۹۲۴۴۹۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۶/۲۷
کد خبر: ۹۱۳۸۷۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۵/۰۳
وقایع اتفاقیه؛
واقعه مسجد گوهرشاد مشهد در 21 تیر 1314 هجری شمسی، از رخدادهای مهم دوران حکومت رضا شاه پهلوی و نخستوزیری محمدعلی فروغی به شمار میآید. خیزش مردم در جریان این واقعه، در اعتراض به اجباری شدن بر سرنهادن کلاه شاپو توسط حکومت مرکزی، رخ داد اما ریشه این اتفاق چه بود و چه اتفاقاتی در جریان این خیزش رخ داد؟ در این ویدیو به این پرسش پاسخ داده میشود.
کد خبر: ۸۴۵۳۳۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۸/۰۲
فوتونیوز:
تصاویر با شما سخن می گویند؛ تصاویری بی روتوش با سخنانی بی روتوشتر؛ میخواهیم با بخش خبری «فوتونیوز»، مقامات با شما بی روتوش و رودررو سخن بگویند. از این پس، عصرگاه هر روز با «فوتو نیوز» تابناک، حرف و سخن مقامات داخلی و خارجی را به عکس بی روتوششان الصاق میکنیم، تا بهتر بدانیم چه کسی حرف زده و از چه سخن گفته است. کوتاه و مختصر؛ به احترام وقت شما و فرصتی که برای دانستن میگذارید.
کد خبر: ۸۲۳۸۶۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۵/۱۹
نبض خبر؛
محمدجواد حقشناس، عضو شورای شهر تهران گفت: «اطلاع موثق دارم که جسد مومیایی منسوب به رضاشاه با دستور مقامات به خاک سپرده شده است» سخنان این مقام مسئول را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۷۹۴۲۵۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۲/۰۸
کد خبر: ۷۹۳۶۴۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۲/۰۶
کد خبر: ۷۹۳۴۲۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۲/۰۵
در حالی که آموزش عالی گسترش یافت، دانشگاه تهران در 1933 بنا شد و دانش سنتی نیز به گونه آشکار ادامه یافت، کارهای خلاق و انتقادی که حتی در جهت انتقاد از رژیم هم نبود، از اوایل دهه 1930 رو به خشکیدن گذاشت.
کد خبر: ۴۱۷۵۱۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۳/۰۴/۲۸