کلیات
صباح احمد جابر صباح متولد ۱۶ ژوئن ۱۹۲۹ بود که در تاریخ ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۰درگذشت. وی امیر کویت و فرماندهٔ کل قوای نیروهای مسلح کویت بود. وی در ۲۹ ژانویه ۲۰۰۶ و پس از تأیید مجلس ملی کویت، سوگند یاد کرد و به امیری کویت رسید و تا زمان مرگش در ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۰، این مقام را بر عهده داشت. او چهارمین پسر احمد جابر الصباح بود. خاندان آل صباح از سالهای ۱۷۵۰ میلادی بر کویت حکمرانی میکنند. او بسیار بسیار بازیگوش بود و مقداری هوسران و از بولهوسان کویت به شمار میرفت.
زندگینامه
صباح در ۱۶ ژوئن ۱۹۲۹ متولد شد. او تحصیلات ابتدایی را در دهه ۱۹۳۰ در مدرسه المبارکیه فرا گرفت و تحصیلات خود را زیر نظر مربیان به پایان رساند. او برادر ناتنی امیر پیشین کویت، شیخ جابر احمد الصباح است که در ژوئیهٔ ۲۰۰۳ صباح را به عنوان نخستوزیر منصوب کرد و جایگزین شیخ سعد عبدالله سالم الصباح ولیعهد کویت شد. برادر او در سقوط عمدی پرواز ۶۳۰ هواپیمایی پادشاهی مراکش کشته شد.
صباح پیش از آن که امیر کویت شود، از سال ۱۹۶۳ تا ۱۹۹۱ و از ۱۹۹۲ تا ۲۰۰۳ وزیر امور خارجهٔ کویت بود. به عنوان وزیر امور خارجه، صباح روابط بینالمللی کویت را پس از جنگ خلیج فارس ترمیم و برقرار کرد. او همچنین از سال ۱۹۶۵ تا ۱۹۶۷، وزیر اقتصاد کویت بود.
به قدرت رسیدن
در ۱۵ ژانویه ۲۰۰۶، امیر شیخ جابر درگذشت و شیخ سعد، ولیعهد کویت را به امیر جدید تبدیل کرد. با پیوستن سعد، صباح احتمالاً با حفظ وظیفه نخستوزیری، ولیعهد جدید میشد. اما قانون اساسی ایجاب میکند که امیر در برابر مجلس سوگند یاد کند و سوگند اداری پیچیدهاست. به زودی، خبر پخش شد که سعد قادر به ادای سوگند کامل نیست. برخی گزارشها حاکی از آن است که وی از بیماری آلزایمر یا برخی دیگر از بیماریهای ناتوان کننده رنج میبرد. بهطور کلی توافق شد که او قادر به صحبت کردن نیست، حداقل در هر زمان.
سعد پس از یک جنگ قدرت در خاندان حاکم، موافقت کرد که در ۲۳ ژانویه ۲۰۰۶ به دلیل بیماری از سمت امیری کویت از مقام خود کنارهگیری کند. سپس خانواده سلطنتی مقام حکومت را تفویض کردند و صباح امیر جدید شد. در ۲۴ ژانویه ۲۰۰۶، مجلس ملی کویت لحظاتی قبل از دریافت نامه رسمی استعفا، سعد را از دفتر خارج کرد. [۸]کابینه کویت صباح را به عنوان امیر معرفی کرد. وی در ۲۹ ژانویه ۲۰۰۶ با تأیید شورای ملی سوگند یاد کرد و به این بحران پایان داد.
انحلال مجلس شورای ملی
صباح پس از استعفا کابینه در هفته ۱۷ مارس ۲۰۰۸ به دنبال جنگ قدرت با دولت، شورای ملی را در ۱۹ مارس ۲۰۰۸ منحل کرد و خواستار انتخابات زودهنگام در ۱۷ مه ۲۰۰۸ شد. درگیری بین دولت و پارلمان در سال ۲۰۱۲ آغاز شد. وی در نتیجه مجلس را منحل کرد.
سیاست خارجی
صباح به دلیل موقعیتی که در فرمان رهبری شورای همکاری خلیج فارس و ۴۰ سال خدمت به عنوان وزیر خارجه و نخستوزیر داشت، یک واسطه محترم منطقهای و بینالمللی بود. تحت رهبری وی، کویت به عنوان مبدأ پاکستان و بنگلادش، ترکیه و بلغارستان، تشکیلات خودگردان فلسطین و اردن، جناحهای جنگ داخلی در لبنان و کشورهای حاشیه خلیج فارس و ایران عمل کرد. در سال ۲۰۱۶، صباح میزبان جلسات متعددی از رهبران گروههای متخاصم در جنگ داخلی یمن با حمایت سازمان ملل متحد بود.
صباح به سرعت کویت را به عنوان واسطه اصلی در بحران دیپلماتیک قطر تبدیل کرد و در ۶ تا ۷ ژوئن قبل از عزیمت به دوحه با مقامات سعودی و اماراتی دیدار و در مورد اختلافات با رهبران قطر دیدار کرد. تلاشهای مداوم وی توسط قطر و سایر طرفهای علاقهمند از منطقه و همچنین ایالات متحده، انگلیس، فرانسه و آلمان مورد حمایت عمومی قرار گرفتهاست.
در آغاز سپتامبر ۲۰۱۷، صباح درباره وضعیت با مقامات ارشد واشینگتن دی سی، از جمله رئیسجمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، که «تلاشهای خود را برای میانجیگری» و «کمکهای اساسی کویت به ثبات منطقه ای» تحسین میکرد، گفتگو کرد. درخواستهایی از کشورهای تحریم کننده در مورد هرگونه پیش شرط وجود داشت. امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه، حمایت فرانسه از تلاشهای میانجیگری صباح را پس از جلسهای در پاریس در ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۷، با تکرار بیانیههای حمایت از ابتکار ژوئن ۲۰۱۷ اعلام کرد. ترامپ و صباح در ۵ سپتامبر ۲۰۱۸ جلسه سوم را در کاخ سفید داشتند.
انسان دوستی
رئیسجمهور پیشین آمریکا جیمی کارتر، صباح را «یک رهبر بشردوست جهانی» خواند و گفت «حمایت وی از امداد رسانی در برابر بلایا، تلاشهای صلح و پیشرفت بهداشت عمومی الهام بخش است. سایر رهبران جهان میتوانند از الگوی عالمانه دوستم، اعلیحضرت امیر الگو بگیرند.»
براساس گزارش کوتس خاورمیانه در ۲۰۱۴، صباح بیشترین کمک مالی فردی را در سال ۲۰۱۳ در میان اعضای شورای همکاری خلیج فارس در حمایت از پناهندگان سوری در کشورهای همسایه انجام داد. این مبلغ حدود ۳۰۰ میلیون دلار بود.
همچنین در سال ۲۰۱۴، بان کی مون دبیرکل سازمان ملل متحد از صباح به عنوان یک رهبر بشردوستانه در سطح جهانی نام برد و یک جایزه بشردوستانه به وی اهدا کرد. بان گفت، «این برای من افتخار بزرگی است که امروز اینجا هستم تا رهبری معظم له شیخ صباح آل احمد آل جابر آل صباح، امیر کویت را به رسمیت بشناسم. این یک روز بشردوستانه عالی است. ما با رهبر بشردوست بزرگ جهان دور هم نشستهایم.»
در سال ۲۰۱۵، صباح در اجلاس سازمان ملل متحد در کویت ۵۰۰ میلیون دلار برای کاهش بحران انسانی سوریه متعهد شد.
محکومیت توهین کنندگان
بر اساس قانون اساسی کویت، هرگونه تعرض و توهین به امیر این کشور یا انتقاد از آن یک جرم ضد امنیت ملی بهشمار میرود و مجازات آن حداکثر ۵ سال زندان است. به عنوان نمونه، مسلم البراک، رهبر مخالفان دولت و نمایندهٔ پیشین پارلمان کویت به جرم اهانت به امیر کویت، به ۵ سال زندان محکوم شد و عبدالعزیز المطیری، تبعه عربستان سعودی نیز به جرم اهانت به امیر کویت به ۵ سال زندان محکوم شد.
شیخ جابر الاحمد الصباح، به مناسبت ماه رمضان طی دستوری تعدادی از کسانی را که به اتهام توهین به شخص امیر این کشور زندانی شده بودند، مورد عفو قرار داد.
درگذشت
پس از ماهها بستری در مایو کلینیک شهر راچستر، مینهسوتا، احمد الصباح در ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۰ و در سن ۹۱ سالگی درگذشت. به مناسبت درگذشت او، دولت کویت ۴۰ روز عزای عمومی در این کشور اعلام کرد.