در مورد رفراندوم در ویکی تابناک بیشتر بخوانید

 

کلیات


هَمه‌پُرسی یا رِفِراندوم (Référendum) رأی‌گیری مستقیم از همهٔ اعضای تشکیل دهندهٔ یک سازمان یا جامعه است برای رد یا تصویب سیاستی که رهبران یا نمایندگان پیشنهاد کرده‌اند. هدف همه‌پرسی پرهیز از قانون‌گذاری به زیان اکثریّت جامعه‌است. در نظام‌های نمایندگی و پارلمانی جدید از همه‌پرسی تنها برای تصویب قانون اساسی یا تغییر اساسی در حکومت بهره می‌گیرند؛ ولی در برخی جامعه‌های کوچک برای همهٔ امور رأی همگان پرسیده می‌شود.


انواع همه‌پرسی


دو نوع همه‌پرسی وجود دارد: اختیاری و اجباری. همه‌پرسی اجباری معمولاً برای تصویب قانون اساسی یا متمّم آن است. در همه‌پرسی اختیاری نمایندگان مجلس ممکن است با اکثریّت قاطع مسئله‌ای را به رأی عمومی واگذارند یا دولت، در غیاب مجلس یا به رغم آن، موضوعی را به رای عمومی بگذارد. امکان دیگر همه‌پرسی با درخواست همگانی است. بدین صورت که اگر مجلس قانون‌گذاری به میل خود موضوعی را به همه‌پرسی نگذارد، کسانی از مردم که صلاحیت رأی دادن دارند، ممکن است درخواستی را امضاء کنند که موضوع به رأی عمومی گذاشته شود. شمار لازم برای این درخواست، بر حسب قوانین کشورها، از ۵ تا ۱۵ درصد مجموع رأی دهندگان در آخرین انتخابات است.

تاریخچه



وقتی انسان‌های پیش از تاریخ به شکار و جمع‌آوری میوه مشغول بودند، وجود دولت یا فرمانروایانی برای کنترل جامعه ضرورت نداشت.   ولی با رشد جمعیّت و به وجود آمدن دولت -شهرها، لازم بود تا عده‌ای از مردم به عنوان فرمانروا یا حاکم برای سازماندهی امور جامعه، قدرت را به دست بگیرند یا از طرف مردم به این مقام برگزیده شوند.
یافته‌های باستان‌شناسی و مدارک به دست آمده از گذشتگان نشان می‌دهد که در بخش‌هایی از بین‌النهرین،  هندوستان و در بخش‌هایی از ایران، مجالسی وجود داشت که منتخبین و بزرگان شهر در آن جمع می‌شدند و پیرامون مسائل مهم و بیشتر از همه در مورد جنگ تصمیم می‌گرفتند.
البته هیچ گونه کنترل کامل و دقیقی بر رفتار این حاکمان اعمال نمی‌شد و رفتار و خواسته‌های حاکمان خود به خود به عنوان قانون تلقّی می‌گردید.   اما پس از مدّتی نظام حکومتی جدیدی شکل گرفت که نقش مردم در آن پررنگ بود: در سال ۵۰۸ پیش از میلاد مسیح، نظام حکومتی جدیدی به نام حکومت مردم بر مردم در دولت شهر‌های یونان شکل گرفت. این نظام «دموکراسیا» نامیده می‌شد که متشکّل از دو کلمه «دموس» به معنی مردم و «کراسیا» به معنی فرمانروایی و در نهایت به معنی مشارکت مستقیم مردم و شهروندان در اداره جامعه بود.
مردم در نشست‌هایی گرد هم می‌آمدند و در مورد موضوعات و مسائل مهم، مذاکره و مشورت و سپس بین خود رای‌گیری می‌کردند و تصمیم نهایی را می‌گرفتند.   پس از یونان، روم هم شیوه حکومتی جمهوری را برای اداره کشور انتخاب کرد: رومی‌های باستان در سال ۵۰۹ پیش از میلاد، حکومت پادشاهی را برانداختند و نظام جمهوری برقرار کردند.
برای اوّلین بار حکومت موروثی از بین رفت و رومی‌ها به این نتیجه رسیدند که مردم نمایندگان مجلس را انتخاب کنند و امپراتور توسط نمایندگان مردم به قدرت برسد و توسط همان مجلس تحت کنترل و نظارت باشد. در واقع معنی "جمهوری" به معنی "حکومت مردم" است" البتّه این شیوه حکومتی هم در روند شکل‌گیری و پیشرفت خود تغییرات زیادی داشت.
پاتریستن‌ها که اشراف‌زاده و از طبقات مرفه جامعه بودند، خود را وارثان مادام العمر سنا دانسته و به عوام اجازه ورود به مجلس و شرکت در تصمیم‌گیری‌ها را نمی‌دادند.   اما مردم عادی خواهان شرکت هرچه بیشتر در روند اداره کشور بودند. در اثر اعتراضات مردم، مجلس دیگری به نام عوام تشکیل شد. این مجلس حق قانون‌گذاری نداشت، اما می‌توانست با ارسال نمایندگانی به جلسات سنا، در تصویب قوانین نظارت عموم مردم را اعمال یا از تصویب قوانینی علیه منافع مردم جلوگیری کند. البته این تغییرات در شیوه حکومت به همین‌جا ختم نشده و در سراسر جهان همواره بحث‌های زیادی بر سر شیوه حکومت شده‌است. گاه حتی مردم برای اجرای حق خود در انتخاب شیوه اداره امور کشور شان انقلاب کرده‌اند مانند انقلاب فرانسه.

 

در مورد رفراندوم در ویکی تابناک بیشتر بخوانید

نماینده مجلس در گفتگو با تابناک/
محمد بهرامی سیف آباد نماینده مجلس و نایب رئیس کمیسیون انرژی در خصوص تداوم فیلترینگ در دولت چهاردهم گفت:.فیلترینگ به این شکل مانعی برای استفاده کاربران نیست حتی مسئولین هم از فیلترشکن استفاده می کنند.فقط هزینه آن از جیب مردم می رود.
کد خبر: ۱۲۵۹۹۷۳   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۷/۰۲

محمدرضا عارف معاون اول رئیس جمهور در سی و ششمین سالگرد تأسیس مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) گفت: رابطه‌ صمیمی بین دولت‌ و مجلس‌ وجود دارد که بهترین موقعیت برای‌ حل چالش‌ها است.
کد خبر: ۱۲۵۹۹۴۹   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۶/۲۶

نبض خبر
جمیله علم‌الهدی، همسر شهید ابراهیم رئیسی در مراسم بزرگداشت رئیس جمهور شهید در دانشگاه فردوسی مشهد برای نخستین پس از این واقعه تلخ سخنرانی کرد. او از تهدیدها به رفراندوم گفت و درباره تاثیر شهادت رئیسی بر این روند سخن به میان آورد. روایت دختر آیت الله علم الهدی را می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۱۲۴۰۹۹۴   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۳/۱۵

نبض خبر
امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه در مصاحبه با کانال خبری 4 انگلیس، ضمن زیر سوال بردن اظهارات خبرنگار این شبکه درباره اوضاع ایران گفت: «اگر در ایران و بریتانیا همزمان یک رفراندم برگزار شود و موضوعش هم حمایت از نظام‌شان باشد، تردید نکنید در این رفراندوم انگلیس باخته است»؛ حرف‌های امیرعبداللهیان را می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۱۲۲۴۹۵۲   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۲

لاریجانی با اشاره به مساله رفراندوم گفت: در انگلستان ۳ رفراندوم در طول ۵۰۰ سال برگزار شده و در امریکا هیچ رفراندوم صورت نگرفته است. برخی می‌گویند حجاب به رفراندوم گذاشته شود. در حالی که نمی‌دانند رفراندوم حجاب خلاف قانون اساسی است‌.
کد خبر: ۱۱۷۶۹۲۹   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۶

معاون حقوقی رئیس‌جمهور از طیف سیاسی که حدود ۳۲ سال دولت را در اختیار داشته، پرسید که چرا حتی یکبار مطابق قانون اساسی و قانون عادی تقاضای برگزاری همه‌پرسی از طریق مجلس شورای اسلامی را نکرده است؟
کد خبر: ۱۱۷۳۶۰۲   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۱۲

تحلیلگر مسائل سیاسی با بیان اینکه اینهایی که می‌گویند رفراندوم همه مدعی روشنفکری هستند که در فتنه ۸۸ دیدید با دموکراسی هم بد هستند، گفت: فتنه ۸۸ قبل از اینکه کودتا علیه نظام باشد کودتا علیه دموکراسی و رأی مردم بود.
کد خبر: ۱۱۷۲۷۳۳   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۰۶

مهدی فضائلی عضو دفتر حفظ‌ونشر آثار رهبر انقلاب اسلامی:
امروز اقتصاد و مشکلات معیشتی در رأس مسائل کشور است و همه، بخصوص قوای سه‌گانه، رسانه‌ها، جریان‌های سیاسی و دیگر‌انی که می‌توانند اثرگذار باشند، باید از سویی بر این مسأله متمرکز بشوند و همه بضاعت فکری و عملی خود را به میدان بیاورند و از سوی دیگر مراقب باشند مسائل جانبی، جایگزین این اولویت نشود.
کد خبر: ۱۱۷۲۳۸۱   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۰۴

قانون اساسی جمهوری اسلامی با این که توسط نمایندگان منتخب مردم در انتخاباتی آزاد تدوین گردیده بود، اما پس از آن هم در یک همه‌پرسی به آرای عمومی گذارده شد و با ۹۵ درصد آرای شرکت کنندگان به تصویب رسید و حتی اصلاحیه آن نیز در سال ۱۳۶۸ مجددا از طریق رفراندوم عمومی، باز با اکثریت قاطع آرای ملت به تصویب رسید.
کد خبر: ۱۱۷۲۰۱۸   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۳۱

نبض خبر
حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی عصر امروز در دیداری دو و نیم ساعته با بیش از هزار نفر از اعضای تشکل‌ها و فعالان مختلف دانشجویی، دانشجو و فعالیت‌ها و مطالبات دانشجویی را یک فرصت و ارزش برای کشور خواندند. ایشان در بخشی از بیاناتشان در پاسخ به طرح مسئله از سوی یکی دانشجویان تاکید کردند: «یکی از برادرها گفت رفراندوم ؛ این‌جوری گفتند که اگر چنانچه شما از اوّل در همه‌ی مسائلی که پیش می‌آمد رفراندوم میکردید، حالا آن حسّاسیّت روی رفراندوم وجود نداشت. کجای دنیا این کار را میکنند؟ مگر مسائل گوناگون کشور قابل رفراندوم است؟ مگر همه‌ی مردمی که در رفراندوم باید شرکت کنند و شرکت میکنند، امکان تحلیل آن مسئله را دارند؟ این چه حرفی است؟ چطور میشود رفراندوم کرد، در مسائلی که تبلیغات میشود کرد، از همه طرف حرف میشود زد؟ اصلاً یک کشور را شش ماه درگیر بحث و جدل و گفتگو و دوقطبی‌سازی میکنند برای اینکه یک مسئله‌ای رفراندوم بشود. در همه‌ی مسائل رفراندوم بکنیم؟ یعنی قضایا این‌جوری نیست که آدم این‌جور ساده از رویشان [عبور کند].» سخنرانی کامل رهبر انقلاب را در تابناک می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۱۱۷۱۸۷۳   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۳۰

طبق آیین نامه اگر ۶۰ میلیون واجد شرایط داشته باشیم باید بالای ۳۰ میلیون نفر شرکت کنند و نصف به علاوه یک آنها رأی مثبت بدهند؛ با دو سه میلیون که این روزها نمی شود رفراندوم برگزار کرد. لذا ما هیچ دغدغه ای نداشتیم و گفتیم حتما می شود با بازنگری قانون اساسی این کار صورت بگیرد.
کد خبر: ۱۱۶۵۴۲۲   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۰۶

طحان نظیف گفت: قانون اساسی ظرفیت‌های زیادی دارد، اما بسیاری از این ظرفیت‌ها مغفول مانده و اجرایی نشده است.
کد خبر: ۱۱۶۳۴۶۸   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۲۱

الیاس حضرتی نوشت: بلافاصله پس از پیروزی امام بر رفراندوم تکیه کرده و رسما خواستار آرای مردم شدند. همه این اصرارها بر رفراندوم و کسب آرای مردمی برای این بود که بنیاد انقلاب و نظام جمهوری اسلامی مبتنی بر آرای عمومی گذاشته شود. امروز هم نیاز داریم تا این نسخه مردم‌سالارانه احیا شود.
کد خبر: ۱۱۶۳۳۷۸   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۲۰

نماینده پیشین مجلس گفت: اقتصاد ایران در آستانه فروپاشی است و رابطه دولت – ملت تقریباً قطع است و حتی به نوعی در تناقض و جدال با هم هستند.
کد خبر: ۱۱۵۸۳۸۱   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۱۷

عضو شورای عالی امنیت ملی در پاسخ به سؤالی درباره اینکه چرا رفراندوم برگزار نمی‌شود؟ گفت: اصل نظام جمهوری اسلامی ایران انتخابی است؛ این انقلاب از همان ابتدا با حضور و همراهی مردم تشکیل شده و هم‌اکنون نیز با همراهی مردم موانع را پشت سر می‌گذارد.
کد خبر: ۱۱۴۹۸۲۱   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۸/۲۰

جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت: اتحادیه اروپا به شدت برنامه های روسیه برای برگزاری همه پرسی در بخش هایی از اوکراین را محکوم می کند و نتایج رای گیری را به رسمیت نمی شناسد.
کد خبر: ۱۱۴۱۵۹۲   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۳۰

عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم اعلام کرد: آقای رییسی مذاکره را به رفراندوم گذارید. تحریم ها و گرانیها کمر مردم را شکسته است.
کد خبر: ۱۱۳۲۵۶۹   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۹

حسین شریعتمداری بدون اشاره به پایین‌ترین درصد مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ مرزهای استدلال را جابجا کرد.
کد خبر: ۱۱۲۹۶۴۲   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۲۲

حسین شریعتمداری در یادداشتی نوشت: حضور چند ده میلیونی مردم در سالروز پیروزی انقلاب اسلامی و نمونه‌های مشابه دیگر، به وضوح حکایت از آن دارد که اگر هم مردم به برخی از عملکردها انتقاد داشته باشندـ که طبیعی نیز هست ـ ولی به اصل نظام کاملاً وفادار هستند.
کد خبر: ۱۱۲۹۶۴۰   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۲۲

نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری با بیان اینکه اگر لازم باشد رفراندوم برگزار می کنم، گفت: رهبر انقلاب فردی تحول خواه و انقلابی است، پس اصلاح از درون قدرت امکانپذیر است.
کد خبر: ۱۰۵۸۲۴۲   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۲۶

تبلیغات در تابناک صفحه خبر
اینترنت پیشگامان