کلیات
۲۶ آذر، روز ملی حمل و نقل ایران است. تعیین این روز به این مناسبت در سال ۱۳۷۶ به پیشنهاد وزارت راه و ترابری و برای آگاه‌سازی جامعه با نقش و جایگاه بخش حمل و نقل در اقتصاد ایران، از سوی شورای فرهنگ عمومی کشور صورت گرفت.
پیشینه نامگذاری روز ملی حمل و نقل
به دنبال فرمان تاریخی حضرت امام خمینی رحمه الله مبنی بر تخلیه کشتی‌های منتظر در بندر‌های جنوبی کشور، ایران زمین شاهد بسیج عمومی کامیون داران گردید و صحنه‌های کم نظیری از فداکاری، ایثار و تلاش شبانه روزی به ثبت رسید و این روز را در تاریخ کشور در یاد‌ها ماندگار ساخت. پانزده سال پس از زمان صدور فرمان حضرت امام رحمه الله، به پیشنهاد وزارت راه و ترابری و در جهت آگاهی اقشار مختلف مردم از نقش و جایگاه والای شبکه گسترده حمل و نقل کشوری، در سال ۱۳۷۶ از سوی شورای فرهنگ عمومی کشور، ۲۶ آذر به عنوان «روز حمل و نقل» شناخته شد.
تعریف ترابری و یا حمل و نقل
ترابری و یا حمل و نقل به جابجایی یا انتقال انسان، حیوان و یا کالا٬ از جایی به جای دیگر گفته می‌شود. خدماتِ حمل و نقل کارآمد، شرط لازم برای انجام تجارتی موفق است
حمل و نقل، نیروی محرّکه توسعه
گستردگی منحصر به فرد فعالیت هایی که در بخش حمل و نقل انجام می گیرد و همچنین، تحولات سریع فن آوری این بخش، ارتباط میان آن و فرآیند توسعه اقتصادی و اجتماعی را آن چنان حساس و پیچیده ساخته است که کارشناسان اقتصادی، از بخش حمل و نقل به عنوان «نیروی محرکه توسعه» یاد می کنند و کارآمدی و توانمندی آن را، زمینه ساز توسعه همه جانبه کشورها می دانند. به عقیده کارشناسان، موفقیت های راهبردی در زمینه رشد و توسعه اقتصادی، مدیون سرمایه گذاری کلان در زیرساخت ها و تجهیزات حمل و نقل و نیز توسعه مهارت های حمل و نقل بوده است. بر این اساس، جوامعی که در این مسئله حیاتی سرمایه گذاری نکنند و آن را به اهمال و فراموشی بسپارند، اندک اندک از قافله پیشرفت و توسعه به دور می مانند و حتی برای رفع نیازهای اولیه خود نیز، نیازمند استعمارگران شرق و غرب می گردند.
تجارت جهانی و حمل و نقل
رقابت در بازارهای بین المللی برای به دست آوردن سهم بیشتر در تجارت جهانی، روز به روز فشرده تر و پیچیده تر می شود. در این میان، تولید کنندگان و صادرکنندگانی موفق می گردند که با برخورداری از فن آوری روز در بخش تولید و بهره گیری صحیح از مدیریت علمی بازار در بخش توزیع و حمل و نقل، بتوانند قیمت تمام شده و هزینه های تجاری را برای عرضه محصولی استاندارد کاهش دهند.
بر این اساس، تجارت جهانی و حمل و نقل در انواع مختلف زمینی، دریایی و هوایی، دو پدیده جدانشدنی هستند. خدماتِ حمل و نقل کارآمد، شرط لازم برای انجام تجارتی موفق است. در نیم قرن اخیر، روند رشد تجارت جهانی به طور مستمر تداوم یافته و به موازات آن، خدمات حمل و نقل نیز بهبود یافته و نقش بسیار مؤثری در رونق تجارت جهانی ایفا کرده است.
حمل و نقل، انرژی و محیط زیست
حمل و نقل یا ترابری یکی از بخش‌های عمده و اصلی مصرف‌کنندهٔ انرژی است. بیشتر ترابرها از سوخت‌های هیدروکربنی استفاده می‌کنند. اگر این سوخت‌ها ناقص بسوزند، تولید آلودگی می‌کنند. با وجود اینکه وسایل نقلیه در ایالات متحده نسبت به گذشته به علت مقررات زیست‌بومی آلودگی کمتری ایجاد می‌کنند، اما در عمل این امر به دلیل افزایش تعداد ترابرها (وسایل نقلیه) و میزان استفاده‌ای که از هر یک از آنها می‌شود، بی‌اثر شده‌است.
سوخت‌های کم‌آلوده‌کننده می‌توانند آلودگی را کاهش دهند. در حال حاضر معمول‌ترین سوخت کم‌آلوده‌کننده گاز مایع است. هیدروژن نیز یک سوخت کم‌آلوده‌کننده‌است؛ حتی از گاز هم کمتر هوا را آلوده می‌کند. یک روش دیگر بالا بردن کارایی وسایل نقلیه‌است، که کاهش آلودگی و اتلاف را به‌وسیلهٔ ایجاد کاهش در مصرف کارمایه به همراه دارد. اگر امکان بهره‌گیری از نیروی الکتریسیته در ترابرها وجود داشته باشد، موتورهای الکتریکی بهترین و کاراترین گزینه هستند.