کلیات

مرکز آموزشی، پژوهشی و درمانی سل و بیماری‌های ریوی دکتر مسیح دانشوری در سال ۱۳۲۰ هجری قمری به همت میرزا علی‌اصغرخان امین‌السلطان در شمالی‌ترین نقطه تهران آن‌سال (شاه آباد سابق و دارآباد کنونی) و به توصیه پزشکان فرانسوی مظفرالدین‌شاه که در آن دوران به سل ریوی مبتلا شده بود، تأسیس شد.

 پس از درگذشت مظفرالدین شاه و در دوره پهلوی اول، این مرکز که بی استفاده مانده بود با تلاش دکتر مسیح دانشوری و با کسب اجازه از رضا شاه پهلوی به آسایشگاه مسلولین و مدرسه پرستاری تبدیل شد. متعاقب آن در دهه ۲۰ ساختمان‌ها و بخش‌های مختلفی در این مرکز توسط وزارت بهداری وقت و برخی اشخاص ساخته شد. در سال ۱۳۶۵ این مرکز زیر مجموعه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی قرار گرفت. در سال ۱۳۷۱ مرکز تحقیقات بیماری‌های ریوی و سل در محوطه مرکز پزشکی مسیح دانشوری تأسیس شد که در سال ۱۳۷۷ مرکز تحقیقات و بیمارستان تحت عنوان مرکز آموزشی، پژوهشی و درمانی سل و بیماری‌های ریوی مسیح دانشوری ادغام شد. پژوهشگاه سل و بیماری‌های ریوی این مرکز دارای ۹ بخش مختلف بوده و قطب علمی منتخب کشور درخصوص بیماری‌های ریوی و سل شناخته می‌شود.

تاریخچه

مظفر الدین شاه که در زمان ولایتعهدی خود در تبریز اقامت داشت به بیماری سل مبتلا بود. با توجه به اینکه در آن زمان دارویی برای سل وجود نداشت پزشکان فرانسوی توصیه کردند تا ولیعهد در مکانی خوش آب و هوا سکونت کند.  پس از بررسی نقاط مختلف تهران قریه دارآباد برای اسکان مظفرالدین شاه انتخاب شد. «علی اصغر خان اتابک اعظم» در سال ۱۳۱۹ ه-ق مطابق با ۱۲۷۳ شمسی باغ بزرگی را در قریه دارآباد به مساحت ۲۶۰ هزار متر مربع خریداری کرد. به دستور «محمود خان حکیم الملک»،  وزیر دربار عمارتی در آن بنا شد و به کاخ شاه آباد معروف گشت.
پس از فوت مظفرالدین شاه به تدریج این مرکز به آسایشگاهی برای بیماران مسلول تبدیل شد و بعد‌ها پس از تغییر حکومت این زمین و ساختمان کاخ بدون استفاده مانده بود تا اینکه دکتر مسیح دانشوری در سال ۱۳۱۰ شمسی یک مدرسه پرستاری در آن احداث کرد و متعاقب این اقدام در دهه بیست ساختمان‌های متعددی توسط وزارت بهداری وقت، بعضی موسسات دیگر (بانک ملی ایران، شرکت دارایی وقت و…) و اشخاص خیر در محوطه بنا شد (از جمله ساختمانی قدیمی که به ساختمان «فخرالدوله» مشهور است و توسط «بانو فخرالدوله» دختر مظفرالدین شاه احداث شده‌است ایشان بانویی خیر بود و آسایشگاه کهریزک توسط وی احداث گردید). همچنین ساختمان بخش‌های بیماران مسلول توسط مهندسان آلمانی با معماری خاص طراحی و به شکل بال خمیده ساخته شد.
مسیح دانشوری متولد ۱۲۷۸ در نیشابور اولین پزشک متخصص ریه ایران بود. پدرش ملقب به «حافظ الصحه مجدالحکماء» و در زمان خود پزشک (طبیب) کاردانی بوده‌است. مسیح تحصیلات ابتدایی را در ترشیز (نام قبلی کاشمر) و سپس جهت ادامه تحصیل به مشهد رفت. پس از مدتی به مدرسه فرانسوی «سن لوئی» تهران اعزام و به رشته پزشکی علاقه‌مند شد و در سال۱۳۰۲ جهت تحصیل در رشته طب به فرانسه رفت و در رشته بیماری‌های ریوی و سل فارغ‌التحصیل شد و پس از مدتی در سال ۱۳۱۶ آسایشگاه سل شاه آباد را در محل کنونی بیمارستان مسیح دانشوری بنیان گذاشت. دکتر مسیحِ دانشوری در سال ۱۳۴۷ در تهران درگذشت.

بیمارستان دانشوری پس از انقلاب

سال‌ها بعد (۱۳۷۱ه‍. ش) علی اکبر ولایتی با همراهی چند تن از استادان پزشکی (مسجدی، طباطبایی، حسنتاش و بهادری) مرکزِ تحقیقات سل و بیماری‌های ریوی که در محوطه فیزیکی این مرکز پزشکی قرار دارد را تأسیس کردند و در سال ۱۳۷۷ با ادغام این مرکز با بیمارستان مسیح دانشوری، «مرکز آموزشی، پژوهشی و درمانیِ سل و بیماری‌های ریویِ دکتر مسیح دانشوری»، پایه‌گذاری شد.

۹ مرکز تحقیقاتی در کنار امور درمان بیماران با عنوان «پژوهشکده دکتر مسیح دانشوری» شناخته می‌شود. مرکز همکاری‌های آموزشی منطقه مدیترانه شرقی سازمان بهداشت جهانی، دبیرخانه منطقه خاورمیانه اتحادیه بین‌المللی مبارزه با سل و بیماری‌های ریوی، مرکز مرجع برنامه آموزشی و تحقیقاتی سل و عضو شبکه بیماری‌های ریوی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی فعالیت دارد.

شیوع کرونا ویروس در ایران و مقاله با آن

بیمارستان مسیح دانشوری بر حسب تخصص و توانمندی‌های عملیاتی از ابتدای ورود کرونا ویروس به ایران در صف اول مقابله با آن قرار داشت. در تاریخ ۵ اسفند ۱۳۹۸ علی‌اکبر ولایتی، رییس این بیمارستان در جلسه خبری برگزار شده در محل بیمارستان شمار بیماران مشکوک به کرونا در این بیمارستان را ۱۰۴ نفر اعلام کرد. همچنین در این جلسه وی از مبتلا شدن دو تن از اعضای کادر پزشکی این بیمارستان به کرونا پرده برداشت.  

• در مورد بیمارستان کامکار در ویکی تابناک بیشتر بخوانید