محمد محمدى نیک معروف به ری‌‏شهرى (۱۳۲۵ش-۱۴۰۱ش) روحانی شیعه، حدیث‌پژوه، سرپرست آستان عبدالعظیم حسنی و از کارگزاران جمهوری اسلامی ایران بود.

ری‌شهری همچنین نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان و بنیان‌گذار و رئیس دانشگاه قرآن و حدیث بود.  میزان الحکمه معروف‌ترین اثر اوست و کتاب‌های متعددی با تکیه بر احادیث شیعه نگاشت. چند مجموعه مانند دانشنامه امیرالمومنین،  دانشنامه امام حسین،  دانشنامه امام مهدی و دانشنامه قرآن و حدیث نیز زیر نظر او تألیف شده است. وی داماد میرزا علی مشکینی بود.

 

زندگى‌‏نامه
محمد محمدى نیک معروف به ری‌‏شهرى متولد آبان ۱۳۲۵ش در شهر ری است. او پس از پایان تحصیلات ابتدایى، درسال ۱۳۳۹ش، وارد حوزه علمیه شهر ری (مدرسه برهان) شد و در سال ۱۳۴۰ش، براى ادامه تحصیل به قم رفت و در مدرسه گلپایگانی که زیر نظر سید محمد بهشتی و ربانی شیرازی بود، دروس حوزوی را پیش گرفت. وی دروس خارج فقه و اصول را در سال ۱۳۴۷ش در قم آغاز کرد. به گفته ری‌شهری، او از سال ۱۳۳۹ش تا پیروزى انقلاب، حدود ۱۸سال در حوزه‌های علمیه ری،  قم،  نجف و مشهد مشغول تحصیل بود.

ری‌شهری، قبل از انقلاب دوبار توسط ساواک در سال‌های ۱۳۴۴ش و ۱۳۴۷ش دستگیر و زندانی می‌شود. ری‌شهری در اولین روز فروردین ۱۴۰۱ش در تهران درگذشت.

اساتید
استادان او در درس خارج اصول،  محمدعلی اراکی و حسین وحید خراسانی و اساتیدش در فقه،  میرزا علی مشکینی،  جواد تبریزی،  سید محمدرضا گلپایگانی و مرتضی حائری یزدی بودند. وى همچنین از ‏سید رضا بهاءالدینی،  اجازه روایت دریافت کرد.

ری‌شهری در حوزه اخلاق، خود را تحت تأثیر عبدالکریم حامد از شاگردان رجبعلی خیاط،  آقا حسین فاطمی،  محمدتقی بهجت و سید رضا بهاءالدینی می‌داند.

تألیفات
آثار تالیفی و پژوهشی ری‌شهری ۳۰ عنوان کتاب در ۹۵ جلد است. او نخستین کتابش را با عنوان «بحث‌هایی درباره خدا» در سال ‍۱۳۵۰ش منتشر کرده است. چاپ «موسوعه میزان الحکمه» در ۱۵ جلد و نیز انتشار «دانشنامه امیرالمؤمنین» در ۱۳ جلد و دانشنامه امام حسین (ع) در ۱۴ جلد از دیگر آثار منتشر شده زیر نظر اوست.

برخی آثاری که مستقیم و یا با اشراف وی چاپ شده‌اند عبارتند از:

دانشنامه قرآن و حدیث
دانشنامه قرآن و حدیث، دایرةالمعارفی موضوعی که مفاهیم دینی، اعتقادی، اخلاقی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی را پوشش داده است. این دانشنامه به شیوه الفبایی ــ موضوعی به گزارش احادیث مرتبط با موضوعات پرداخته و با استناد به آیات و روایات به توضیح و تبیین موضوعات، مفاهیم و مدخل‌های دینی می‌پردازد.  


دانشنامه امام مهدی (ع)
دانشنامه امام مهدی بر پایه قرآن و حدیث، دایرة المعارفی که دارای چهارده بخش از ولادت، زندگی امام (ع) تا تشکیل حکومت را شامل می‌شود که در سال ۱۳۹۳ش در ۱۰ جلد انتشار یافت.

کیمیای محبت
این کتاب درباره زندگی‌نامه شیخ رجبعلی خیاط است که مجموعه‌ای از خاطرات و گفتگو با شاگردان شیخ رجبعلی است و این کتاب از پنج بخش ویژگی‌ها، تحول، سازندگی، وفات و برخی مربیان و شاگردان شیخ، تشکیل شده است.

علم و حکمت در قرآن و حدیث
در این اثر، ارزش علم و عقل از دیدگاه اسلام در آیات قرآن و روایات شیعه و اهل سنت، به صورت موضوعی گردآوری شده است. کتاب، در هفت بخش نوشته شده است. این کتاب در پنج نوبت چاپ شده است.

مناظره در رابطه با مسائل ایدئولوژیک
این اثر ۱۲ مناظره از جمله مناظره پیامبر اسلام با اشراف قریش، مناظره علی (ع) با یکی از دانشمندان یهود و دیگر مناظره‌ها را در بر دارد.

مسئولیت‌های اجتماعی و سیاسی
محمد ری‌شهری از مسئولان فعال جمهوری اسلامی پس از انقلاب بود. ری‌شهری علاوه بر نمایندگی مجلس خبرگان در دوره سوم، نمایندگی در دوره پنجم را نیز به عهده داشت. وی حاکم شرع دادگاه‌هاى انقلاب اسلامى دزفول،  بهبهان، گچساران،  بروجرد، رشت و گنبد کاووس پس از پیروزى انقلاب بود. ری‌شهری در اواسط سال ۱۳۵۸ش ریاست دادگاه انقلاب ارتش را داشت و از جمله مسائل مطرح در طول تصدى او، رسیدگى پرونده حزب خلق مسلمان در پایگاه‌هاى هوایى تبریز،  اصفهان و بوشهر، محاکمه نظامیان کودتاى نوژه، رسیدگى به پرونده قطب‌زاده و سران نظامى حزب توده بوده است.

ری‌شهری در سال ۱۳۶۸ش دادستان کل کشور و چندی بعد دادستان ویژه روحانیت می‌شود. او اولین وزیر اطلاعات ایران (۶ آذر ۱۳۶۴ش) بود و از دیگر مسئولیت‌های سیاسی وی می‌توان نمایندگی، ولی فقیه و سرپرستی حجاج ایرانی و عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام در دوره چهارم، پنجم و ششم را نام برد.

ری‌شهری در سال ۱۳۷۵ش یک حزب سیاسی به نام جمعیت دفاع از ارزش‌های انقلاب اسلامی تأسیس کرد و خود دبیر کل آن شد. او در سال ۱۳۷۶ش نامزد انتخابات ریاست جمهوری ایران شد، ولی رأی نیاورد.

ری‌شهری تا آخر عمر متولی حرم عبدالعظیم حسنی و رییس مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث (با دو زیر مجموعه پژوهشگاه قرآن و حدیث و دانشگاه قرآن و حدیث) بود.

 

ایشان در تاریخ  ۱ فروردین ۱۴۰۱ از دنیا فوت کردند.