کلیات

سد سفیدرود یا سد منجیل،  سدی است که در ابتدای رودخانه بزرگ سفیدرود در محل پیوستن دو رود قزل‌اوزن و شاهرود در نزدیکی منجیل ساخته شده‌است و برای تنظیم آب این دو رود برای کشاورزی در جلگه گیلان و نیز تولید برق به کار می‌رود.

نام

این سد در هنگام ساخت و اوایل دوره بهره‌برداری به سد سفیدرود معروف بود. از سال ۱۳۴۶ آن را سد شهبانو فرح نامیدند. از ۱۳۵۷ تاکنون به نام اولیه یعنی سد سفیدرود خوانده می‌شود.

تاریخچه

کار ساخت این سد از ۱۳۳۵ شروع شد و در سال ۱۳۴۰ به پایان رسید؛ و اولین سد ایران است بهره‌برداری از سد در ۲۹ اردیبهشت سال ۱۳۴۱ آغاز شد. ارتفاع سد از کف رودخانه ۹۲ متر و طول تاج آن ۴۲۵ متر است. سد سفیدرود پنج واحد تولید برق دارد که در مجموع بیش از ۸۷ مگاوات برق تولید می‌کند.
قرارداد مطالعات سد در تاریخ ۲۲/۱۱/۱۳۳۱ بین بنگاه مستقل آبیاری و مهندسین مشاور اتکو-افر "Etco-Ofer" منعقد گردید.
طرح مقدماتی در تاریخ ۲۲/۴/۱۳۳۲ از سوی مشاور تسلیم کارفرما گردید.
طرح قطعی در تاریخ ۱/۱۲/۱۳۳۲ ارائه گردید.
پیمانکار طرح، "شرکت فرانسوی ساسرِ "Saser بنابر موافقت نامه ۲۹/۹/۱۳۳۳ کار‌های مقدماتی طرح را آغاز، ولی قرارداد قطعی در خصوص اجرای ساختمان سد و تأسیسات جانبی آن در تاریخ ۹/۱۲/۱۳۳۴ منعقد گردید.
ساختمان بدنه سد سفید رود در تاریخ ۲۵/۱۱/۱۳۴۰ به پایان رسید و در اردیبهشت ماه سال ۱۳۴۱ رسماً افتتاح و بهره‌برداری از آن آغاز

ورود مستقیم فاضلاب

فاضلاب انسانی و خانگی، پساب صنعتی و بیمارستانی بدون تصفیه مستقیماً وارد دریاچه پشت این سد می‌شود و سموم و کود‌های کشاورزی بدون مدیریت از بالادست راهی دریاچه این می‌شود؛ و سپس مورد استفاده کشاورزی، آبزی پروری و آشامیدنی قرار می‌گیرد.

رسوب‌گیری

سد سفیدرود یکی از رسوب‌گیرترین سد‌های جهان است. اکنون بیش از نیمی از ظرفیت سد را رسوبات پر کرده‌است. از سال ۱۳۵۹ تاکنون عملیات شاس و تغییر زمان‌بندی پر و خالی کردن سد برای رفع این مشکل به کار گرفته شده‌است. همچنین احداث چند سد انحرافی برای رسوب‌گیری آب رود‌های شاهرود و قزل‌اوزن در دست اقدام است.