کلیات
نماز امام زمان از نمازهای مستحبی شیعیان است که دو رکعت است و آیه «إیاکَ نَعْبُدُ وَ إیاکَ نَسْتَعین» از سوره حمد در آن صد بار تکرار میشود. در آداب مسجد جمکران به خواندن این نماز توصیه شده است. این نماز را سید بن طاووس در دو کتابش نقل کرده و در یکی از آنها، سند این نماز را یکی از توقیعات امام زمان بیان کرده است.
چگونهخواندن
نماز امام زمان (عج) مانند دیگر نمازهای مستحبی دو رکعت است. در هر رکعت هنگام خواندن سوره حمد، آیه «إیاکَ نَعْبُدُ وَ إیاکَ نَسْتَعین» صد بار تکرار میشود و پس از آن، سوره توحید خوانده میشود. در برخی منابع آمده است که هر کدام از ذکرهای رکوع (سُبْحانَ رَبِّی العَظیمِ وَ بِحَمْدِهِ) و سجده (سُبْحانَ رَبِّی الاَعْلی وَ بِحَمْدِهِ) هفت بار تکرار شود و در برخی عدد خاصی ذکر نشده است. پس از پایان نماز یک بار «لا إلهَ اِلّا الله» گفته شده و تسبیحات حضرت زهرا خوانده میشود، پس از آن به سجده رفته و صد بار صلوات فرستاده میشود.
در برخی منابع ذکر دعای زیر پس از پایان نماز برای استجابت دعا آمده است:
اللّٰهُمَّ إِنْ أَطَعْتُكَ فَالْمَحْمَدَةُ لَكَ ، وَ إِنْ عَصَيْتُكَ فَالْحُجَّةُ لَكَ ، مِنْكَ الرَّوْحُ وَمِنْكَ الْفَرَجُ ، سُبْحانَ مَنْ أَنْعَمَ وَشَكَرَ ، سُبْحانَ مَنْ قَدَّرَ وَغَفَرَ . اللّٰهُمَّ إِنْ كُنْتُ عَصَيْتُكَ فَإِنِّي قَدْ أَطَعْتُكَ فِي أَحَبِّ الْأَشْياءِ إِلَيْكَ وَهُوَ الْإِيمانُ بِكَ ، لَمْ أَتَّخِذْ لَكَ وَلَداً وَلَمْ أَدْعُ لَكَ شَرِيكاً مَنّاً مِنْكَ بِهِ عَلَيَّ لَامَنّاً مِنِّي بِهِ عَلَيْكَ ، وَقَدْ عَصَيْتُكَ يَا إِلٰهِي عَلَىٰ غَيْرِ وَجْهِ الْمُكابَرَةِ ، وَلَا الْخُرُوجِ عَنْ عُبُودِيَّتِكَ ، وَلَا الْجُحُودِ لِرُبُوبِيَّتِكَ، وَلٰكِنْ أَطَعْتُ هَوايَ وَأَزَلَّنِي الشَّيْطانُ ، فَلَكَ الْحُجَّةُ عَلَيَّ وَالْبَيانُ فَإِنْ تُعَذِّبْنِي فَبِذُنُوبِي غَيْرُ ظالِمٍ لِي ، وَ إِنْ تَغْفِرْ لِي وَتَرْحَمْنِي فَإِنَّكَ جَوادٌ كَرِيمٌ .
پس از این دعا تا نفس او وفا کند «یا کریم، یا کریم» را تکرار کند، و بعد از آن بگوید:
به جاى «فلان بن فلان» نام شخصی را که از شرّ او میترسد و نام پدرش را بگوید و از خدا بخواهد که زیان او را دفع و وی را از او کفایت کند، به درستی که حقتعالی گزند او را کفایت خواهد کرد انشاءاللهتعالی.
و پس از آن به سجده رود و حاجت خود را بخواهد و به سوی حقتعالی زاری کند. به درستی که مرد مؤمن و زن مؤمنهای نیست که این نماز را بجا آورد و این دعا را از روی اخلاص بخواند، مگر اینکه درهای آسمان برای او در برآمدن حاجاتش گشوده میشود و در همان هنگام و همان شب دعای او نسبت به هرگونه حاجتی که باشد مستجاب میشود و این به سبب فضل و انعام حقتعالی بر ما و بر مردم است.
سند نماز
سید بن طاووس (درگذشته به سال ۶۶۴ق) این نماز را در دو کتاب خود نقل کرده است:در کتاب جمال الاسبوع بدون ذکر سند در کتاب مهج الدعوات مستند به یکی از توقیعات امام زمان (عج) در کتاب کنوز النجاح، نوشته امین الاسلام طبرسی. سند این توقیع در کنوز النجاح چنین است: احمد بن الدَّربِی از خَزامَه از ابی عبدالله حسین بن محمد بزوفری از ناحیه مقدسه.
علامه مجلسی نیز در بحارالانوار ضمن حکایت حسن بن مثله و ساخت مسجد جمکران، این نماز را از کتاب تاریخ قم نقل میکند. در برخی منابع حدیثی همچون الدعوات قطب راوندی (درگذشت: ۵۷۳ق)، و هدایة الامة شیخ حر عاملی (درگذشت: ۱۱۰۴ق) این نماز به عنوان روایت نقل نشده است.
ثواب نماز
در حکایت حسن بن مثله در ساخت مسجد جمکران، ثواب خواندن نماز امام زمان در این مسجد معادل خواندن آن در خانه خدا بیان شده است.
نماز حاجت
دستور نماز امام زمان (ع) در دو جا آمده است: یکی در نماز حاجتی که از ناحیه مقدسه وارد شده و دومی در دستور نماز مسجد جمکران وارد شده است. در مهج الدعوات و البلد الامین توقیعی از ناحیه مقدسه به این مضمون نقل شده است: هرکس حاجتی از خدا دارد، شب جمعه پس از نیمۀ آن غسل کرده و نماز بالا را به جای آورد و پس از آن، دعای خاص این نماز را خوانده و حاجت خود را از خدا بخواهد که همه حاجات او برآورده خواهد شد.
سید بن طاووس در جمال الاسبوع گفته است پس از این نماز دعای «الهی عَظُمَ البَلاء» خوانده شود. نویسندگان «دانشنامه امام مهدی» معتقدند این نماز و دعا هر کدام سند خود را داشته و ترکیب آن به این صورت از سوی خود سید بن طاووس است.