کلیات

حزب «کتائب» لبنان در ۲۱ نوامبر سال ۱۹۳۶ م توسط پیر جمیل تأسیس شد. وی پس از سفر به آلمان و فراگرفتن اصول و شیوه نازیسم به همراه شارل حلو، جرج نقاش، شفیق ناصیف و امیل یارد به چنین اقدامی دست زد. پیر جمیل در سال ۱۹۶۰ م نماینده مسیحیان مارونی بیروت در مجلس لبنان شد.

جمیل تا زمان مرگش علاوه بر آن که ریاست این حزب را بر عهده داشت، چندین بار به مقام ریاست جمهوری رسید. سرانجام در روز چهارشنبه ۲۹ اوت ۱۹۸۴ م در سن ۷۹ سالگی بر اثر سکته قلبی درگذشت. امیل جمیل و بشیر جمیل رؤسای جمهور پیشین لبنان از فرزندان او هستند.

رویکردهای سیاسی حزب

این تشکّل که دست کم از نظر ساختار، تحت تأثیر فاشیست‌های اروپایی بود، خصوصیّت شبه نظامی بسیار نیرومندی داشت و نماینده سازمان یافته‌ترین ملّی گرایی لبنانی بود که اعضای آن را غالبا مارونی‌ها تشکیل داده بودند. هدف اصلی حزب کتائب کاشتن روح احساس ملی در جوانان لبنانی بود و کار خود را به عنوان یک سازمان ورزشی آغاز کرد و با گذشت زمان به صورت یک گروه دست راستی افراطی در آمد که مسیحیان لبنان به آن گرایش داشتند.

تحولات حزب

 با مرگ پیر جمیل، حزب کتائب با سیری قهقرایی مواجه شد که موجب چنددستگی شدید میان اعضای آن گردید. بعد از پیر جمیل چند صباحی ایلی کرامه ریاست آن را بر عهده گرفت، ولی به سرعت کنار رفت و جای خود را به جورج سعاده داد. کتائب یکی از قوی‌ترین احزاب مسیحی به شمار می‌رود که در واقع امتداد نفوذ دول غربی در لبنان می‌باشد و وظیفه حفظ منافع مسیحیان را عهده دار است و به همین خاطر در مقابل هر نوع طرح وحدت سیاسی و اقتصادی میان لبنان با هر کشور عربی ایستادگی می‌کند؛ زیرا از نظر دست اندرکاران این حزب، لبنان دارای تمدن و ملیّت جدا و شخصیّتی برتر از کشور‌های مذکور می‌باشد.
حزب کتائب در قالب یک ترکیب هرمی، تشکل یافته که در رأس آن دفتر سیاسی قرار دارد که تعیین کننده سیاست حزب و وظایف مسؤولان رده پایین آن است. شورای مرکزی مسؤول مستقیم در برابر دفتر سیاسی است و می‌تواند بر آن نظارت داشته باشد. پنج اداره منطقه‌ای که یکی از آن‌ها مربوط به بیروت است و اداره همه استان‌ها را بر عهده دارد و تعدادی از دوایر بخش‌های مختلف شامل ورزش، امور اجتماعی، معلمان و... زیر نظر شورای مرکزی می‌باشد.

 بازوی نظامی حزب کتائب، نیرو‌های فالانژ است که یکی از عوامل اصلی جنگ‌های داخلی لبنان به شمار می‌رود. اکثریّت اعضای حزب از طبقه متوسط مسیحیان هستند، اما در سطح رهبری غالبا وکلا و تجّار هستند و از نظر شغل و حرفه، حدود ۶۰% اعضای آن را کارکنان دولت، صاحبان حرفه و کارگران تشکیل می‌دهند. به لحاظ جغرافیایی ۷۰% افراد آن از جبل عامل هستند.

ضربه به فلسطینی ها

بشیر جمیل که از سال ۱۹۷۶ م فرماندهی شورای امنیّتی حزب کتائب را بر عهده داشت، به کمک سرنیزه‌ها و حمایت مالی اسرائیل به ریاست جمهوری لبنان انتخاب شد و بدین گونه اتحاد صهیونیست‌ها و مارونی‌ها تکمیل شد. در دیداری که بشیر جُمیّل با آریل شارون داشت، جمیّل از ویران کردن اردوگاه‌های آوارگان فلسطینی و تبدیل آن به باغ وحش بزرگ سخن به میان آورد. همچنین وی به رئیس موساد گفته بود با توسل به روش‌های غیرمعمول، لبنان را از وجود فلسطینی‌ها پاک می‌کند.

دشمنی با حافظ اسد

همین موضع گیری‌ها و همگامی با صهیونیست‌ها موجب گردید که حافظ اسد بشیر جمیّل را به عنوان دشمن اصلی خود در لبنان به حساب آورد و سیاستمداران سوری تصمیم گرفتند شاخه فرعی لبنانی حزب ملی سوریّه را فعال سازند تا مارونی‌های دردسرآفرین را از میان بردارند. موضع گیری رهبر فالانژ‌های لبنان بر علیه مقاومت فلسطین منجر به انفجار مقرّ حزب فالانژ گردید که طی آن ۲۷ نیروی این حزب کشته و ۳۷ نفر زخمی شدند و بشیر جمیّل نیز در این ماجرا به هلاکت رسید.

جنایت صبرا و شتیلا

جنایت خونینی که در صبرا و شتیلا صورت گرفت و طی آن تعداد زیادی از فلسطینی‌ها قتل عام شدند، به دستور آریل شارون و با همکاری فالانژ‌ها اتفاق افتاد. درست یک هفته پس از مرگ بشیر جمیّل برادرش امین جمیّل با حمایت آمریکایی‌ها به ریاست جمهوری رسید. وی نیز کوشید تا روابط خود را با اسرائیل عادی سازد و طی توافقی که سرانجام در ۱۷ ماه مه ۱۹۸۳ م به امضا رسید، دولت امین جمیّل موافقت کرد که به حالت جنگ علیه اسرائیل پایان دهد و گشت مشترک رژیم اشغالگر قدس و لبنان را در منطقه مرزی جنوب به اجرا در آورد.
آمریکا تاوان حمایت خود از فالانژ‌ها را به چشم خود دید؛ زیرا در ۱۸ آوریل ۱۹۸۳ م سفارت آمریکا در بیروت منفجر شد که ۶۱ نفر کشته و ۱۲۰ نفر زخمی بر جای نهاد. در ۲۳ اکتبر همان سال نیز مقرّ دریاداران آمریکایی در بیروت با کامیونی پر از بمب منفجر شد که موجب هلاکت ۲۴۱ نفر شد. در همان روز یک کامیون پر از بمب، مقرّ نیرو‌های فرانسه را در بیروت در هم کوبید و ۷۴ چترباز فرانسوی را کشت. آمریکایی‌ها که مدام خسارت مالی و جانی را در لبنان متحمل می‌شدند، ناگزیر گردیدند این کشور را ترک کنند. مقرّ ارتش اسرائیل (شین بت در تایر) نیر منفجر شد و ۳۰ افسر اسرائیلی را به هلاکت رساند.

نقش داشتن در ربایش دیپلمات های ایرانی

حزب کتائب از احزابی به شمار می‌رود که به طور غیر مستقیم در جریان ربایش چهار دیپلمات جمهوری اسلامی ایران در لبنان دست داشتند و تاکنون از سرنوشت این 4 دیپلمات اطلاعاتی در دست نیست. حال این پرسش مطرح می‌گردد که چگونه این افراد با این سوابق به راحتی در ایران به جولان پرداخته و این گونه اقدامات مشکوک را انجام می‌دهند.

• در مورد احمد متوسلیان در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
• در مورد انفجار بیروت در ویکی تابناک بیشتر بخوانید

منبع: پایگاه اطلاع رسانی حوزه