کلیات
ارسطو به همراه سقراط و افلاطون از تأثیر گذارترین فیلسوفان یونان باستان بوده‌است. وی شاگرد افلاطون و آموزگار اسکندر مقدونی بود. تالیفات او در زمینه‌ها و رشته‌های گوناکون من‌جمله فیزیک ، متافیزیک ، شعر ، زیست‌شناسی، منطق ، علم بیان، سیاست ، دولت و اخلاق بوده‌اند.
زندگی
ارسطو در سال ۳۸۴ ق.م. در خانواده‌ای ثروت‌مند از اهالی است استاگیروس، شهری در شمال یونان، به دنیا آمد. در ۱۸ سالگی به فرهنگستان افلاطون در آتن فرستاده شد و ۲۰ سال در آن‌جا درس خواند. پس از مرگ افلاطون در سال ۳۴۷، ارسطو ناکام از به اختیار گرفتن مدیریت فرهنگستان، به اسوس در آسیای صغیر رفت و با پایتیاس خواهرزاده فرمانروای وقت ازدواج کرد. در ۳۴۳ به دعوت فیلیپ مقدونی آموزش اسکندر مقدونی را بر عهده گرفت. پس از بازگشتش به آتن در ۳۳۵، آموزشگاه خود را به نام لایسیوم تأسیس کرد. در ۳۲۳ و پس از مرگ اسکندر، که آتن را ملحق شاهنشاهی خود کرده بود، آتش احساسات ضد مقدونی اوج گرفت و دامن‌گیر ارسطو شد. او به ناچار به خالکیس پناه برد و سال بعد در ۶۲ سالگی درگذشت.
آثار ارسطو
آثار ارسطو، از حیث وسعت موضوع و جامعیت اطراف، طوری است که با چند استثنا، یک دایرةالمعارف تقریبا کامل عصر او را ارائه می‌کند.
فهرست آثار ارسطو بر اساس مجموعه معیار بکر :
آثار منطقی:
مجموعه‌ای که احتمالا از قرن چهارم میلادی (دوره بیزانسی) با عنوان «ارغنون» شناخته شده‌اند که در زبان یونانی به معنای «آلت و ابزار» است. این مجموعه، شامل شش رساله است:
۱. مقولات (قاطیغوریاس): در باره مقولات عشر
۲. عبارت (بری هرمنیاس): در باره قضایا
- تحلیلات (آنالوطیقای) اول: در باره قیاس
- تحلیلات (آنالوطیقای) دوم: در باره برهان
۵. جدل (طوبیقا): در باره جدل
- مغالطات (سوفسطیقا): در باره مغالطه و سفسطه
آثار فلسفه طبیعی:
- فیزیک
۲. در باره آسمان
- در باره کون و فساد
۴. کائنات جو
آثار روان شناختی :
- 1. در باره نفس
- خرده طبیعیات: مجموعه چند رساله کوتاه با عناوین «در باره حواس»، «در باره حافظه و یادآوری»، «در باره خواب و بیداری، در باره رؤیا»، «در باره پیشگویی از طریق رؤیا»، «در باره درازی و کوتاهی عمر»، «در باره جوانی و پیری» و «در باره تنفس»
آثار زیست شناختی
۱. در باره تاریخ جانوران
۲. در باره اعضای جانوران
۳. در باره پیدایش یا تکون جانوران
۴. در باره راه رفتن جانوران
۵. در باره جنبش یا حرکت جانوران
آثار اخلاقی:
۱. اخلاق اودموسی
۲. اخلاق نیکوماخوسی
۳. اخلاق کبیر: این رساله که از نظر ناقدان مشکوک است، برخلاف عنوان آن، حجم بسیار اندکی دارد.
آثار سیاسی:
شامل رساله «سیاست».
آثار فلسفی:
۱. فن خطابه (ریطوریقا): این رساله همانند «فن شعر»، برخلاف نام خود، بیشتر محتوای فلسفی دارد.
۲. فن شعر (بوطیقا): ناتمام است.
۳. در باره فضایل و رذایل: مشکوک است.
۴. متافیزیک (مابعدالطبیعه): شامل ۱۳ کتاب اصلی است که با الفبای یونانی مرتب شده‌اند. یک کتاب فرعی نیز با نام «آلفای کوچک»، پس از کتاب اول قرار گرفته است که بیشتر ناقدان، آن را تالیف ارسطو نمی‌دانند؛ اگرچه، محتوای آن ارسطویی است.