کلیات

دانشگاه هاروارد ( Harvard University) یک دانشگاه تحقیقاتی خصوصی و یکی از اعضای هشتگانه لیگ آیوی است که در کمبریج، ماساچوست واقع شده‌است. این دانشگاه در سال ۱۶۳۸ تأسیس و جهت بزرگداشت اولین خیّر آن، روحانی جان هاروارد، هاروارد نامیده شد. هاروارد قدیمی‌ترین مؤسسه آموزش عالی در ایالات متحده و از معتبرترین موسسات در جهان است.

کالج هاروارد در سال‌های اولیه، بیشتر روحانیون اجتماع‌گرا و توحیدگرا را تربیت کرد، اگرچه هرگز به‌طور رسمی به هیچ فرقه‌ای وابسته نبوده‌است. برنامه درسی و مجموعه دانشجویی آن در طول قرن هجدهم به تدریج سکولار گشته و در قرن نوزدهم، هاروارد به عنوان مرکز فرهنگی اصلی در میان نخبگان بوستون ظاهر شد.^[۳][۴] پس از جنگ داخلی آمریکا، دوره طولانی ریاست جمهوری چارلز ویلیام الیوت (۱۸۶۹–۱۹۰۹) دانشکده و مدارس حرفه‌ای وابسته را به یک دانشگاه تحقیقاتی مدرن تبدیل کرد. هاروارد در سال ۱۹۰۰ عضو مؤسس انجمن دانشگاه‌های آمریکایی گردید.

این دانشگاه از ده دانشکده دانشگاهی به اضافه مؤسسه مطالعات پیشرفته ردکلیف تشکیل شده‌است. دانشکده‌های علوم و هنر دانشگاه هاروارد برای دانشجویان و فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی طیف گسترده‌ای از رشته‌های دانشگاهی را ارائه می‌دهد، در حالی که سایر دانشکده‌ها فقط مدارک تحصیلات تکمیلی، عمدتاً درجات تخصصی را ارائه می‌دهند. کتابخانه هاروارد بزرگترین سیستم کتابخانه دانشگاهی جهان است که شامل ۷۹ کتابخانه منفرد بوده و حدود ۲۰٫۴ میلیون عنوان را در خود جای داده‌است.

دانشگاه هاروارد در بین تمام دانشگاه‌های جهان شامل بیشترین تعداد دانش آموختگانی است که برنده جایزه نوبل (۱۶۱ نفر)، و مدال فیلدز (۱۸ نفر) شده‌اند. همچنین در بین دانشگاه‌های آمریکا شامل بیشترین دانش آموختگانی است که عضو کنگره ایالات متحده آمریکا، عضو همکاران مک‌آرتور، محققان رودز (۳۷۵ نفر)، و محققان مارشال (۲۵۵ نفر) بوده‌اند.

تاریخچه تأسیس

در سال ۱۶۳۸ آن ناحیه و دانشگاه تازه تأسیس را به نام کمبریج نام‌گذاری کردند. در همان سال جان هاروارد یکی از وزیران پیوریتن و وزیر امور داخلی آمریکا که استاد یکی از شعبه‌های دانشگاه کمبریج بود در هنگام مرگ، نیمی از سرمایه و املاک خود را که ۷۸۰ پوند بود با چهارصد جلد کتاب به کالج بخشید و کالج مزبور در سال ۱۶۳۹ به‌افتخار این مرد، هاروارد نامیده شد. تاریخچهٔ هاروارد در حقیقت از سال ۱۶۴۰ آغاز می‌شود. نخستین جشن دانش‌آموختگان دانشگاه هاروارد در سال ۱۶۴۲ برگزار شد.

کالج هاروارد در سال‌های اولیه، بیشتر روحانیون اجتماع‌گرا و توحیدگرا را تربیت کرد، اگرچه هرگز به‌طور رسمی به هیچ فرقه‌ای وابسته نبوده‌است. برنامه درسی و مجموعه دانشجویی آن در طول قرن هجدهم به تدریج سکولار گشته و در قرن نوزدهم، هاروارد به عنوان مرکز فرهنگی اصلی در میان نخبگان بوستون ظاهر شد. پس از جنگ داخلی آمریکا، دوره طولانی ریاست جمهوری چارلز ویلیام الیوت (۱۸۶۹–۱۹۰۹) دانشکده و مدارس حرفه‌ای وابسته را به یک دانشگاه تحقیقاتی مدرن تبدیل کرد. هاروارد در سال ۱۹۰۰ عضو مؤسس انجمن دانشگاه‌های آمریکایی گردید.

بر سردر این دانشگاه لوحه‌ای نصب شده که متن آن چنین است:

«چون خداوند به‌سلامت ما را به سرزمین نیوانگلند رسانید، به یاری او خانه‌های خود را ساختیم و برای ادامهٔ زندگانی خود وسایلی برانگیختیم و مکان‌های مناسبی برای پرستش پروردگار پی‌افکندیم و به تشکیل یک دولت غیرنظامی همت گماشتیم. اما آرزوی بزرگی را که در قلب خود می‌پروراندیم و در پی تحقق آن روزشماری می‌کردیم، آموزش و پرورش بود که سعادت جاودانه در پی داشت. ما نمی‌خواستیم که دیو بی‌سوادی در کلیساها به جای ماند و کشیشان ما در تاریکی نادانی به‌سر برند.»

امور تشکیلاتی و اداری

بر اساس منشور مورخ ۱۶۵۰ دانشگاه برای پیشرفت علم، هنر و ادبیات به آموزش جوانان انگلیسی و بومی اختصاص یافت. دومین ساختمان دانشگاه، «کالج بومیان»، در سال ۱۶۵۴ تأسیس شد و مؤسسهٔ انتشارات و مطبوعات دانشگاه که از سال ۱۶۳۸ تا آن زمان در ساختمان رئیس دانشگاه بود، به‌آن محل انتقال یافت. به‌احتمال قوی در سال‌های ۱۶۶۱ و ۱۶۶۳، ترجمه کتاب مقدس به زبان بومیان آن سرزمین، توسط جان الیوت در همین کالج به چاپ رسید. با توجه به حمایت‌های مالی که دانشگاه برای پیشرفت اهداف خود از خارج دریافت کرد، از همان آغاز تأسیس به اهمیت شایانی دست یافت. منشور مصوبه دانشگاه هاروارد تا سال ۱۷۰۷، مرجع اساسی و تغییرناپذیر ادارهٔ دانشگاه به‌شمار می‌رفت. بر مبنای این منشور، سازمانی مرکب از یک رئیس و یک خزانه‌دار و پنج استاد به‌طور رسمی مقررات اداری دانشگاه را وضع نموده و به امور مالی و هزینه کردن وجوه دریافتی، نظارت مستقیم داشتند. این سازمان به وسیله هیئت ناظرانی که در سال ۱۶۴۲ تعیین شده بود، کنترل می‌شد. کم‌کم اوضاع و احوال ایجاب کرد که هیئت اداره‌کنندهٔ دانشگاه، از استادان مقیم آن تشکیل شود. امروزه دانشکده‌های گوناگون، دارای هیئت‌های قانون‌گذاری هستند که مستقیماً عهده‌دار نظم و برقراری آرامش در محیط دانشکده هستند. در اوان تأسیس این دانشگاه، هیئت ناظران از بین نمایندگان مشترک ایالت (دولت) و کلیسا تشکیل شده و دولت که مؤسس و مدیر کالج بود سازمان هاروارد را یک بنگاه دولتی تلقی کرده که در این راستا اختلافات تنگ‌نظرانه و متعصبانه نیز نمایان بود و سرانجام این کشمکش‌ها به سود دانشگاه هاروارد پایان یافت. در سال ۱۷۸۰ کالج هاروارد به دانشگاه هاروارد تغییر یافت. نخستین مدیران و رهبران کالج کلیسا بود، اما در پی تغییراتی که در ترکیب هیئت ناظران پدیدار شد، دانشگاه هاروارد از زیر کنترل روحانیت و سیاست‌مداران دولتی خارج شد. از سال ۱۸۶۵ هیئت مدیرهٔ دانشگاه از بین دانش‌آموختگان پیشین آن برگزیده شد و کنترل دانشگاه را به‌عهده گرفت.