کلیات

کپکان در دهستان میانکوه بخش چاپشلو شهرستان درگز استان خراسان رضوی قرار دارد و نام دیگر آن، کبکان یا کوکان است. سایت نظامی کبکان یا کپکان در دهه 50  شمسی، توسط نیروهای آمریکایی تأسیس شده بود و فعالیت های شنود در آن هدایت می شد. سازمان CIA و افسران پنتاگون در این سایت فعال بودند. این سایت که محل استقرار نیرو‌های آمریکایی برای فعالیت‌های جاسوسی علیه شوروی بود، با نصب و راه‌اندازی دستگاه‌های عظیم و مدرن جاسوسی‌-‌اطلاعاتی و استراق سمع علاوه بر کنترل فعالیت‌های جاسوسی شوروی، از مجموعه فعالیت‌های تکنولوژیکی، نظامی، موشکی و ... آن‌ها اطلاع پیدا می‌کرد.

در این سایت جاسوسی، دستگاه‌های پیشرفته‌ای نصب شده بود که گفته می‌شد کارایی آن برای قرن بیست و یکم هم پیش‌بینی شده بود. رادار‌های جاسوسی‌-‌اطلاعاتی سیا در ایران توسط اداره کل چهارم ساواک حفاظت و مراقبت می‌شد و این بخشی از تعهدات ساواک در قبال فعالیت‌های سیا در ایران بود. یکی از کارکنان سیا در این سایت می‌گوید: ما همیشه یک کارت شناسایی حمل می‌کردیم که نشان می‌داد برای شاه کار می‌کنیم. پلاک خودرو‌های ما پلاک رسمی دولت ایران بود.

مهم ترین سایت های عملیاتی

در کتاب THE WIZARDS OF LANGLEY که به موضوع شیوه های مدیریت علم و فناوری در سازمان جاسوسی امریکا اشاره دارد، «جفری ریچلسون» درباره سایت های نظامی CIA در ایران توضیح می دهد که مهمترین سایت های عملیاتی سیا در دوران جنگ سرد، در ایران واقع شده بود و به نام TACKSMAN I و TACKSMAN II‌ شناخته می شد. سایت اول، سایت تله متری بود و در دهه ۱۹۵۰ میلادی ساخته شد و در قصری به نام بهشهر ایجاد شد که در جوار دریای خزر بود. هدف، جمع آوری اطلاعات سیگنال ها از Tyuratam شوروی بود که سیا معتقد بود که یکی از ابزارهای تست اصلی موشکی اتحاد جماهیر شوروری به شمار می رفت. دومین سایت نظامی تله متری سیا در ایران، در شمال شرقی ایران یعنی کپکان احداث شد که ۴۰ مایل از مشهد فاصله داشت. این سایت ۶۵۰ مایل از جنوب غرب سایت نظامی Tyruatam شوروی فاصله داشت. این دو سایت، کارهایی می توانستند انجام بدهند که هیچ سایت نظامی آمریکا در جهان برای رصد و پایش سیگنال های موشکی شوروی سابق، قادر به انجام نبودند. این دو سایت، مانیتور لحظه ای آخرین فعالیت های تست موشکی شوروی را در دستور کار داشتند و اطلاعات فوق محرمانه درباره ابعاد موشک و شرایط فعالیتش را استخراج می کردند. در واقع این دو سایت نظامی سیا، تسلط کامل بر برنامه ICBM شوروی سابق داشتند.

نیویورک تایمز

روزنامه «نیویورک تایمز» در سال ۱۹۷۹ میلادی نوشت که رئیس جمهور وقت آمریکا (جیمی کارتر) به آخرین سفیر آمریکا در ایران (ویلیام سولیوان) دستور داده بود نگاه ویژه ای به همکاری سیا و رژیم شاه درباره دو سایت نظامی مهم آمریکا در بهشهر و کپکان داشته باشد. ژانویه ۱۹۷۹، شاه از ایران رفت و دو سایت نظامی سیا که برای پایش لحظه ای فعالیت های موشکی شوروی سابق احداث شده بود، در اختیار نیروهای دولت موقت قرار گرفت.

سریال روزهای ابدی و سایت کبکان

دستگاه ها و ابزارهای کنترلی و فنی مستقر در سایت کپکان که مجهز به دوربین های مدار بسته سیاه و سفید بود در سومین قسمت از سریال «روز‌های ابدی» به نمایش درآمد. این سریال که از ۸ دی هر شب ساعت ۲۲:۱۵ روی آنتن شبکه اول سیما می رود، به کارگردانی جواد شمقدری و تهیه‌کنندگی محسن علی‌اکبری محصول مرکز سیمافیلم در حال پخش از شبکه یک است.

• در مورد موساد در ویکی تابناک بیشتر بخوانید