کلیات
حراج تهران نهادی مستقل و خصوصی است که در تهران فعالیت می‌کند و بازار اصلی فروش آثار هنرهای تجسمی همچون نقاشی، مجسمه، نقاشی‌خط و عکس است. این نهاد با مجموع فروش ۶۵ میلیارد تومان در سال ۱۳۹۷ بزرگ‌ترین مرکز خرید و فروش اثر هنری در ایران است.
تاریخچه
مجموعه حراج تهران فعالیت خود را به‌طور رسمی از ۲۹ خرداد ۱۳۹۱ در تهران آغاز کرد. رویکرد این حراج معرفی بهترین نمونه‌های هنر مدرن و معاصر ایران، از هنرمندان پیشگام و نام‌آشنا گرفته تا جوانان، به مجموعه‌داران هنری و مخاطبان جهانی است.
مکان برگزاری
این حراج در هتل پارسیان آزادی تهران برگزار می‌شود.
مدیریت حراج
علیرضا سمیع‌آذر مدیر اسبق موزه هنرهای معاصر تهران، مدیریت آن را برعهده دارد.
گران‌ترین اثرها
طی ده دوره برگزاری حراج تهران، گران‌ترین اثر فروخته شده تابلویی از سهراب سپهری بود که سال ۱۳۹۷ در نهمین دوره، لیلی گلستان آن را به حراج تهران عرضه کرد و با قیمت ۵/۱ میلیارد تومان فروخته شد. پس از آن اثری از منیر فرمانفرمایان با ۴ میلیارد تومان و اثر دیگری از حسین زنده‌رودی با ۳/۵ میلیارد تومان در صدر رده‌بندی حراج قرار دارند.
همچنین «خاطرات امید» از آیدین آغداشلو در سیزدهمین دوره رکورد پیشین حراج در طول ۱۲ دوره را با فروش ۱۲ میلیارد تومانی شکست.
دوازدهمین دوره
در جریان دوازدهمین حراج تهران در تاریخ ۲۸ دی ۱۳۹۸ اثر آیدین آغداشلو با عنوان «تابستان، زمستان» از مجموعه مغربی‌ها با قیمت کمینه و بیشینه ۷۰۰ تا ۹۰۰ میلیون تومان، با قیمت ۸۵۰ میلیون تومان فروخته شد. اثری بدون عنوان از عباس کیارستمی از مجموعه سفیدبرفی که پیشتر در حراج کریستیز (۲۰۱۴) ارائه شده بود، با قیمت کمینه و بیشینه ۴۰۰ تا ۶۰۰ میلیون تومان، با قیمت ۴۲۰ میلیون تومان چکش خورد.
همچنین در این حراج در این مراسم اثری از حسین زنده‌رودی با عنوان «قوس آبی نیلگون» به عنوان گران‌ترین اثر این دوره از حراج تهران که پیشتر در حراج ساتبیز پاریس (۲۰۱۹) ارائه شده بود، با قیمت کمینه و بیشینه ۳ تا ۴ میلیارد ارائه شد که در نهایت با قیمت ۳ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان چکش خورد. همچنین از دیگر نکات جالب توجه حراج امشب، فروش اثر حسن روح الامین بود که به قیمت ۲۸۰ میلیون تومان و حدود ۴ برابر قیمت بیشینه در نظر گرفته‌شده (۶۰ میلیون تومان) چکش خورد.
سیزدهمین دوره حراج تهران
سیزدهمین دوره حراج تهران تحت تأثیر شیوع ویروس کرونا به شیوه متفاوتی برگزار شد، در این دوره برای اولین بار آثار هنر مدرن و معاصر ایران در کنار هم برای فروش ارائه شدند و مجموع فروش ۸۷ میلیارد و ۹۴۲ میلیون تومان را به‌جای گذاشتند.
این دوره از حراج تهران که در بعدازظهر امروز (جمعه ۲۶ دی‌ماه 1399) با رعایت پروتکل‌های بهداشتی برگزار شد درمجموع ۲۲ اثر بالاتر از یک میلیارد تومان چکش خورد، ۱۹ اثر از ۵۰۰ میلیون تا یک میلیارد تومان، ۵۷ اثر بین ۱۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان و ۱۱ اثر زیر ۱۰۰ میلیون تومان به فروش رسیدند و یک اثر از منصور قندریز نیز فروخته نشدند.
رکورد فروش این دوره نیز در اختیار اثری با عنوان «خاطرات امید» از آیدین آغداشلو است که رکورد پیشین حراج در طول ۱۲ دوره را با فروش ۱۲ میلیارد تومانی شکست. او طی سال‌های اخیر به دلیل انتشار برخی ایمیل‌های شخصی و همچنین ادعاهایی از سوی برخی شاگردان و خبرنگاران، حاشیه‌ساز بوده است. رکورد فروش حراج در طول دوازده دوره گذشته متعلق به اثری از سهراب سپهری با فروش ۵ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان در دوره نهم بود.
* شگفتی‌سازان حراج تهران
پرویز تناولی با مجسمه «استاد و شاگرد» رکورد بعدی سیزدهمین دوره حراج را با فروش ۶ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومانی به دست آورد. سپس تابلو «دی جی‌ای- دی جی آ-دی اُیو» حسین زنده‌رودی نیز به فروش ۶ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومانی رسید. اثری قرآنی بدون عنوان از محمد احصایی روی رقم ۵ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان و اثری بدون عنوان از منیر فرمانفرماییان با فروش ۳ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومانی در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند.
تابلویی بدون عنوان (نقشه ایران) از فریده لاشایی روی رقم ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان، تابلوی «سواران صبحگاه» از رضا درخشانی روی رقم دو میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان و مجسمه ژازه تباتبایی با عنوان «کجاست؟ آن‌قدر می‌گردم تا پیدا کنم» روی رقم دو میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان چکش خوردند. همچنین ۱۴ اثر دیگر از هنرمندانی: سهراب سپهری، پرویز کلانتری، مسعود عربشاهی، محسن وزیری مقدم، رضا درخشانی، واحد خاکدان، مارکو گریگوریان، شهریار احمدی، صادق تبریزی، ابوالقاسم سعیدی، نصرالله افجه‌ای، تیمو ناصری، منوچهر یکتایی و فریده لاشایی در فهرست آثار میلیاردی سیزدهمین حراج تهران قرار گرفتند.
* حضور ۹ هنرمند جدید در فهرست حراج سیزدهم
حراج تهران در هر دوره، آثار چندین هنرمند جدید را به خریداران پیشنهاد می‌کند و آثارشان را در کنار هنرمندانی که مارکت هنری تثبیت‌شده‌ای دارند، چکش می‌زند و به‌این‌ترتیب راه ورود هنرمندان تازه‌ای را به بازار هنر جهان هموار می‌کند.
در این دوره ۹ هنرمند برای نخستین بار آثارشان به حراج تهران معرفی شدند که هنرمندان کمتر شناخته‌شده‌ای هستند؛ علی خسروی، محسن کیانی، جلال‌الدین مشمولی، محمدرضا منزه، تیمو ناصری، جواد نوبهار، حمید هادی نژاد، کیومرث هارپا، داور یوسفی که فروش آثارشان را در یک حراج رسمی برای نخستین بار تجربه می‌کنند.
*عملیات والفجر و عاشورا در حراج تهران
سیزدهمین دوره حراج تهران نیز همچون دوره‌های گذشته میزبان آثاری از هنرمندان انقلاب و دفاع مقدس بود که با استقبال خوبی روبه‌رو شد، عکسی از عملیات والفجر دفاع مقدس از سعید صادقی، عکاس شناخته‌شده جنگ تحمیلی به قیمت ۱۰۰ میلیون تومان و اثری با عنوان «عاشورا ۸» (باز این چه شورش است) از صادق تیرافکن باقیمت ۱۹۰ میلیون تومان به فروش رسید.
* قدردانی پاکدل از اصحاب رسانه
اجرای مراسم سیزدهمین حراج تهران را حسین پاکدل بر عهده داشت و درمجموع از میان ۱۱۰ اثر عرضه‌شده از ۹۶ هنرمند نقاش، مجسمه‌ساز و عکاس، ۱۰۹ اثر چکش خورد. پاکدل در مراسم حراج تهران از اصحاب رسانه تشکر کرد که در این دوره به دلیل رعایت پروتکل‌های بهداشتی ناشی از کرونا مجبور شدند از راه دور گزارش مراسم را تهیه کنند.
آثار میلیاردی:
در سیزدهمین دوره حراج تهران قیمت پایه ۱۶ اثر بالاتر از یک میلیارد تومان برآورد شده بود ولی در نهایت ۲۲ اثر در حراج میلیاردی شدند که شامل آثاری از آیدین آغداشلو ۱۲ میلیارد تومان، پرویز تناولی ۶ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان، حسین زنده‌رودی ۶ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان، محمد احصایی ۵ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان، منیر فرمانفرماییان سه میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان، فریده لاشایی دو میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان، رضا درخشانی دو میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان، ژازه تباتبایی دو میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان، پرویز کلانتری یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان، مسعود عربشاهی یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان، سهراب سپهری یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان، رضا درخشانی یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان، محسن وزیر مقدم یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان، واحد خاکدان یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان، شهریار احمدی یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان، مارکو گریگوریان یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان، ابوالقاسم سعیدی یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان، صادق تبریزی یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان، نصرالله افجه‌ای یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون تومان، تیمو ناصری یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان، فریده لاشایی یک میلیارد تومان، منوچهر یکتایی یک میلیارد تومان بود.
آثار بالاتر از ۵۰۰ میلیون تومان:
آثاری که بین ۵۰۰ میلیون تا یک میلیارد تومان فروخته شدند ۱۹ اثر بودند که شامل ناصر اویسی ۸۵۰ میلیون تومان، بهجت صدر ۸۰۰ میلیون تومان، نصرالله افجه‌ای ۸۰۰ میلیون تومان، ناصر عصار ۷۵۰ میلیون تومان، پروانه اعتمادی ۷۵۰ میلیون تومان، علیرضا اسپهبد ۷۰۰ میلیون تومان، عباس کیارستمی ۷۰۰ میلیون تومان، حسین کاظمی ۷۰۰ میلیون تومان، بهجت صدر ۷۰۰ میلیون تومان، مسعود عربشاهی ۷۰۰ میلیون تومان، سیراک ملکونیان ۶۵۰ میلیون تومان، محمدعلی ترقی جاه ۶۵۰ میلیون تومان، صداقت جباری ۶۰۰ میلیون تومان، آیدین آغداشلو ۶۰۰ میلیون تومان، حسین کاظمی ۵۵۰ میلیون تومان، پرویز تناولی ۵۵۰ میلیون تومان، کامبیز صبری ۵۵۰ میلیون تومان، مهدی ویشکایی ۵۰۰ میلیون تومان و منصور قندریز ۵۰۰ میلیون تومان می‌شود.
آثار بین ۱۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان:
آثاری که بین ۱۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان فروخته شدند شامل ۵۷ اثر هستند که شامل آثار؛ عبدالرضا دریابیگی ۴۴۰ میلیون تومان، منصوره حسینی ۴۲۰ میلیون تومان، بهمن دادخواه ۴۲۰ میلیون تومان، توکل اسماعیلی ۴۲۰ میلیون تومان، قاسم حاجی‌زاده ۴۲۰ میلیون تومان، رضا مافی ۴۰۰ میلیون تومان، گلناز فتحی ۴۰۰ میلیون تومان، لیلی متین دفتری ۴۰۰ میلیون تومان، محمدابراهیم جعفری ۴۰۰ میلیون تومان، منوچهر نیازی ۳۶۰ میلیون تومان، بیتا فیاضی ۳۴۰ میلیون تومان، غلامحسین نامی ۳۲۰ میلیون تومان، محمود زنده‌رودی ۳۲۰ میلیون تومان، بهروز دارش ۳۲۰ میلیون تومان، افشین پیرهاشمی ۳۰۰ میلیون تومان، حسین محجوبی ۲۸۰ میلیون تومان، ژازه تباتبایی ۲۸۰ میلیون تومان، منوچهر معتبر ۲۸۰ میلیون تومان، جلال شباهنگی ۲۶۰ میلیون تومان، جعفر روح‌بخش ۲۶۰ میلیون تومان، میترا کاویان ۲۴۰ میلیون تومان، هانیبال الخاص ۲۲۰ میلیون تومان، ابوالقاسم سعیدی ۲۲۰ میلیون تومان، علی شیرازی ۲۰۰ میلیون تومان، شهرام کریمی ۲۰۰ میلیون تومان، پروانه اعتمادی ۲۰۰ میلیون تومان، نیلوفر قادری نژاد ۲۰۰ میلیون تومان، مهدی سحابی ۲۰۰ میلیون تومان، مونا پاد ۲۰۰ میلیون تومان، صادق تیرافکن ۱۹۰ میلیون تومان، سیامک عزمی ۱۹۰ میلیون تومان، رضا بانگیز ۱۸۰ میلیون تومان، علیرضا آستانه ۱۸۰ میلیون تومان، محمدعلی ترقی جاه ۱۷۰ میلیون تومان، کریم نصر ۱۶۰ میلیون تومان، طلیعه کامران ۱۵۰ میلیون تومان، پری‌یوش گنجی ۱۵۰ میلیون تومان، همایون سلیمی ۱۵۰ میلیون تومان، ایرج اسکندری ۱۵۰ میلیون تومان، حمید هادی نژاد ۱۵۰ میلیون تومان، گارنیک درهاکوپیان ۱۵۰ میلیون تومان، هادی جمالی ۱۳۰ میلیون تومان، مهدی حسینی ۱۳۰ میلیون تومان، احمد اسفندیاری ۱۳۰ میلیون تومان، رضوان صادق زاده ۱۳۰ میلیون تومان، داور یوسفی ۱۲۰ میلیون تومان، حسین شاه‌طاهری ۱۲۰ میلیون تومان، مهدی سحابی ۱۲۰ میلیون تومان، احمد امین نظر ۱۲۰ میلیون تومان، جلال‌الدین مشمولی ۱۲۰ میلیون تومان، احمد وکیلی ۱۲۰ میلیون تومان، کیومرث هارپا ۱۱۰ میلیون تومان، رضا کیانیان ۱۰۰ میلیون تومان، محمدحبیب محمدی ۱۰۰ میلیون تومان، شیده تامی ۱۰۰ میلیون تومان، سعید صادقی ۱۰۰ میلیون تومان، طاهره صمدی طاری ۱۰۰ میلیون تومان.
آثار زیر ۱۰۰ میلیون تومان:
آثاری که زیر ۱۰۰ میلیون تومان چکش خورد شامل ۱۱ اثر است که عبارت‌اند از آثار: علی ندایی ۸۵ میلیون تومان، محسن کیانی ۹۵ میلیون تومان، حمیدرضا اندرز ۹۰ میلیون تومان، جواد نوبهار ۹۰ میلیون تومان، عادل یونسی ۸۰ میلیون تومان، قربانعلی اجلی ۷۰ میلیون تومان، آرمان یعقوب پور ۶۰ میلیون تومان، محمدرضا منزه ۶۰ میلیون تومان، ابراهیم صاحب اختیاری ۵۰ میلیون تومان، علی خسروی ۴۲ میلیون تومان، جمشید سماواتیان ۱۳۰ میلیون تومان.
اگرچه بیشتر خریداران آثار هنری ترجیح می‌دهند که سراغ آثار هنرمندان تثبیت‌شده بروند اما بااین‌وجود حراج تهران در راستای توجه به مارکت هنرمندان جوان، آثار آنان را نیز به خریداران پیشنهاد می‌کند که جوان‌ترین آن‌ها در این حراج ۳۵ سال دارد. عادل یونسی، هنرمند متولد ۱۳۶۴، جوان‌ترین هنرمند حاضر در حراج و ابوالقاسم سعیدی، هنرمند متولد ۱۳۰۴، مسن‌ترین هنرمند حاضر (در قید حیات) در این دوره از حراج بود.
در این دوره از حراج تهران ۱۱۰ اثر عرضه شد که از این تعداد ۹۶ اثر تابلو نقاشی، ۱۰ اثر مجسمه و ۴ اثر عکس بودند تنها یک اثر متعلق به منصور قندریز خریدار نداشت.