کلیات

مَیمَنه شهر و مرکز ولایت فاریاب در شمال غربی افغانستان است. که در فاصله تقریباً ٤٠٠ کیلومتری شمال غربی کابل، پایتخت کشور واقع شده است. این شهر را با ١٩٤٬٤٧٣ نفر جمعیت در سال ٢٠٢٠، از بزرگترین شهرهای شمال غربی افغانستان می باشد.

پیشینه

این شهر دارای ریشه باستانی است. قدمت ارگ میمنه به اوایل عصر آهن برمی گردد و موجودیت مواد سرامیکی غار بیلچیراغ که در مجاورت میمنه قرار دارد، مربوط به دوران پارینه سنگی و اواخر عصر نوسنگی و مفرغ است.

پس از اسلام در قرون اول و دوم هجری میمنه محل اقامت مالک گوزگانان، آخرین بازماندگان کوشانیان کوچک بود که پس از آن تحت کنترل سلسله بومی آل فریغون در آمد. از قرن سوم تا پنجم میلادی این منطقه توسط چندین دودمان ازجمله صفاریان، سامانیان، غزنویان، سلجوقیان و خوارزمشاهیان قرار داشت. در قرن ششم و هفتم این منطقه توسط مغولان مهاجم ویران شد. مدتها طول کشید تا این منطقه، از خساراتی که خارجیان کوچ نشین و مهاجمان ترک-مغول از شمال آسیای میانه متحمل شده بودند، رونق یابد. جمعیت این منطقه کم شده و تجارت آن بسیار ضعیف گردید اما برای بازماندگان به اندازه کافی زمین کشاورزی بود.

در قرن شانزدهم، نفوذ ترکان ازبک با حمله محمد شیبانی به ترکستان افغانی و هرات با تصرف میمنه آغاز شد. اوضاع میمنه دوباره پیچیده شد. با این حال، شیبانیان از صفویان شکست خوردند اما عناصر ازبک از آن زمان تا به امروز هنوز در منطقه مسلط اند. میمنه برای اولین بار به مرکز مهم تجارت تبدیل شد و همچنین دروازه ای برای ورود به ترکستان از هرات و ایران بود. این شهر به عنوان مرکز فرهنگی و بازرگانی مهم برای کل منطقه خدمت می کرد و برای برقراری ارتباط بین ایالت ها و مردمان مختلف عمل می کرد. اوج رشد و پیشرفت میمنه تحت حاکمیت اشتراخانیان صورت گرفت و میمنه به یکبارگی نوزایی ناگهانی را تجربه کرد.

در ١٨٧٦، تحت سلطنت امیر شیرعلی خان این شهر به دست پادشاهی کابل افتاد و به سختی ویران شد. در نتیجه، تنها ده درصد از جمعیت زنده مانده بودند در حالی که بخش عمده ای یا کشته شدند یا پس از کشتار هولناک شهر را به مناطق دیگر ترک کردند.

در قرن بیستم، شهر یک بار دیگر با دیوارها و برجهای ضخیم به شدت محصور شد و توسط خندق احاطه گردید. در سال ١٩٣٤، بازسازی شهر آغاز شد و در سال ١٩٤٩ قسمت های شمالی شهر قدیمی تجدید شد، ارگ شهر قدیمی به پارک تغییر یافت. میمنه تا زمان تجزیه ولایت مرکز اداری ولایت میمنه بود.

به عنوان بخشی از عملیات نیروهای کمک بین المللی امنیت در افغانستان، یک تیم بازسازی ولایتی به سرپرستی نروژ قبلاً در این ولایت فعالیت می کرد. در این تیم سربازان لتونی نیز حضور داشتند.

نام

در قرون‌وسطی آن را یهودان و یهودیه می‌گفتند و غالباً مرکز جوزجان شمرده می‌شد. یاقوت که آن را یهودان بزرگ نامیده است، مولف شهرهاى آريانا مينويسد:« ميمنه بار اول از طرف اسرائيلى‌هايى كه (بخت النصر) فرستاده بود، آباد گرديد. ولى بعداً مسلمانان به فال نيک گرفته، ميمنه گفتند كه معنى شهر ‹خجسته› را ميرساند.»

جغرافیا

میمنه از حيث موقعيت جغرافيايى در۳۶ درجۀ عرض البلد شمالى و در ۶۵ درجۀ طول البلدشرقى قرار دارد.

محلات

سرشناسان

از برزگان آن می‌توان ظهیرالدین فاریابی شاعر غلام‌محمد میمنگی نقاش داکتر عبدالاحد قاریزاده رئیس قوانین و بررسی پیشین داکتر نقیب الله فایق والی نظام الدین قیصاری فرماندۀ پولیس قیصار استاد کاظم امینی استاد دانشگاه را نام برد. از شهیدان شهر میمنه می‌توان به شهید عبدالوحید خاکسار شهید غلام حیدر رئیسی ملقب به داملا نام برد.

امکانات

در سال ۱۳۸۵ خورشیدی پروژۀ برق فاریاب به کمک مالی جمهوری هند به راه افتاد و اکنون ۴۵ هزار تن از باشندگان شهر میمنه از آن بهره می‌گیرند. برق این پروژه از کشور ترکمنستان تأمین می‌شود.

این شهر یک باند خاکی برای فرود هواپیما نیز دارد.

گروه بازسازی نروژی از سوی ایساف در میمنه مستقر است.