کلیات

عارضه چسبندگی روده که احتمالا نام آن زیاد به گوشتان خورده است، وضعیتی است که در آن مسیر حرکت مواد غذایی داخل روده کوچک یا بزرگ مسدود می‌شود و شرایط خطرناکی را بوجود می آورد. چسبندگی یا انسداد روده باعث تجمع مواد غذایی و مایعات در روده شده و تحت این شرایط دفع مدفوع یا گاز برای بیمار بسیار دشوار می‌شود.

این عارضه هم در کودکان و نوزادان و هم در بزرگسالان دیده می‌شود و می‌تواند دلایل بسیاری داشته باشد. معمولا افراد دیر متوجه این بیماری می‌شوند و به همین دلیل بیماری خطرناک می‌شود. انباشته شدن مواد غذایی در روده اگر طولانی شود، علاوه بر ایجاد باکتری و مشکلات دیگر ممکن است خطر پارگی روده را به دنبال داشته باشد.

علائم فردی که دچار چسبندگی روده شده 

بروز این بیماری معمولا با ایجاد نفخ و دردهای شکمی همراه است. در ادامه به علائم شایع دیگری که نشان دهنده چسبندگی روده است می‌پردازیم:

• احساس تهوع
• درد زیاد در شکم
• اسهال
• انقباض و تورم در شکم
• بی اشتهایی
• ناتوانی در دفع مدفوع و گاز
• استفراغ
• یبوست

اگر مدتی است که علائم بالا را تجربه می‌کنید ممکن است خطری جدی سلامتی شما را تهدید کند. بنابراین در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید تا مشکلتان بررسی شود. معمولا انسداد روده با جراحی درمان می‌شود.

علت ایجاد چسبندگی می‌تواند ناشی از یک نقص در روده‌ها (نقص عملکردی) و یا وجود یک مانع در مسیر حرکت مواد داخل روده (نقص مکانیکی) باشد. به هر حال برخی از دلایل شایع این انسداد عملکردی یا مکانیکی را بررسی می‌کنیم:

• وجود یک شیء خارجی
• بیماری التهاب روده که به دلیل افزایش ضخامت دیواره‌ها ممکن است باعث چسبندگی شود
• عمل جراحی اندام های داخلی شکم شامل آپاندیس، کیسه صفرا  یا جراحی لگنی
• پیچ خوردگی روده
• وجود عفونت
• وجود التهاب در اجزای شکم مثل آپاندیس
• فتق
• برخی از اختلالات عصبی یا عضلانی
• آماس واگراهه
• تومور یا سرطان روده و معده
• فلج روده بر اثر مصرف برخی از داروها مثل داروهای شیمی درمانی، ضد افسردگی یا مخدرها
• بیماری کرون

موارد بالا بخشی از عوامل ایجاد چسبندگی روده است که با توجه به بیشترین علائمی که بیمار تجربه می‌کند، تشخیص محل گرفتگی تا حدی امکان پذیر است.

نحوه تشخیص انسداد 

اولین مرحله برای تشخیص انسداد روده که توسط پزشک انجام می‌شود، معاینه فیزیکی و بررسی سابقه پزشکی بیمار است. دکتر با لمس نقاط مختلف شکم وجود هرگونه گرفتگی و برآمدگی سفت در شکم را بررسی می‌کند. همچنین با استفاده از گوشی پزشکی فعالیت‌های روده و صدای حرکت آنها را گوش می‌کند. در مرحله بعدی دکتر انجام تست هایی را توصیه می‌کند که در ادامه به توضیح مختصر هر یک می‌پردازیم:

سی تی اسکن: انجام این آزمایش با گرفتن تصاویر واضحی از روده، به پزشک برای بررسی دقیق تر کمک می‌کند.

آزمایش خون: برای بررسی فعالیت کلیه، کبد و شمارش الکترولیت‌ها

کولونوسکوپی: اگر پزشک مشکوک شود که انسداد در بخشی از روده بزرگ اتفاق افتاده، انجام کولونوسکوپی را تجویز می‌کند. طی این آزمایش بیمار بیهوش شده و لوله ای که در ابتدای آن یک دوربین قرار دارد، از طریق مقعد وارد می‌شود تا امکان بررسی دقیق این بخش را برای دکتر معالج فراهم کند.

تصویر برداری از شکم با اشعه ایکس: تصاویری که در این روش گرفته می‌شود، مشابه سی تی اسکن به تشخیص محل چسبندگی کمک می‌کند.

نحوه درمان انسداد روده 

بعد از انجام بررسی‌های لازم و تشخیص شدت و علت انسداد روده، یکی از روش های درمانی برای رفع این چسبندگی در نظر گرفته می‌شود. ممکن است گرفتگی به قدری جزئی باشد که تنها با یک رژیم غذایی برطرف شود، اما در غیر اینصورت نیاز به اقدامات جدی‌تری است.

این احتمال هم وجود دارد که پزشک تا زمان برطرف شدن این گرفتگی بیمار را بستری کند و مصرف غذا و مایعات را تا چندین روز ممنوع کند تا روده استراحت کند. اگر چسبندگی روده جزئی باشد، با زدن سرم غذایی و وارد کردن یک لوله به داخل معده برای خارج کردن هوا و مایعات، می‌توان این عارضه را برطرف کرد.

درمان اورژانسی و جراحی زمانی انجام می‌شود که انسداد کامل رخ داده باشد. در اینصورت نیاز به تخلیه محل چسبندگی یا در موارد خفیف تر، ایجاد برشی کوچک توسط جراحی لاپاراسکوپی می‌باشد.

اگر فرد در نتیجه چسبندگی روده دچار پارگی یا عفونت شکمی شده باشد، باید از داروهای آنتی بیوتیک برای درمان التهاب استفاده کند. داروهای دیگری که همزمان با درمان چسبندگی روده تجویز می‌شود شامل داروهای ضدتهوع و مسکن است.

عوارض این بیماری

همانطور که در ابتدای مقاله گفته شد، عدم درمان به موقع این انسداد می‌تواند عوارض و عواقب جبران ناپذیری داشته باشد.

یکی از این عوارض مردن بخشی از بافت روده است که به دلیل انسداد، خونرسانی به آن متوقف شده و دچار پارگی می‌شود. در نهایت هم ممکن است منجر به ایجاد عفونت پریتونیت در این ناحیه شود.

همچنین احتمال از کار افتادگی یا آسیب دیدگی عصب‌های روده هم در نوع مزمن این عارضه وجود خواهد داشت.

البته اگر به موقع برای تشخیص و درمان این چسبندگی اقدام شود، احتمال بروز چنین عوارضی به حداقل می‌رسد.

پیشگیری از انسداد روده 

نمی‌توان روش مشخصی را برای پیشگیری از این عارضه تعیین کرد اما با ایجاد کمی تغییر در سبک زندگی مثل تغذیه مناسب و مصرف میوه و سبزیجات، افزایش تحرک و ورزش کردن و مصرف مواد غذایی یا داروهایی که به بهتر شدن حرکات روده کمک می‌کنند می توان تا حد زیادی احتمال ابتلا به این عارضه را کاهش داد.