کلیات

کاشان، مرکز شهرستان کاشان در استان اصفهان می‌باشد. کاشان را دارالمومنین، شهر گل و گلاب، شهر خانه‌های تاریخی و پایتخت فرش جهان میخوانند.

این شهر زادگاه یکی از کهن‌ترین تمدن‌های جهان بنام سیلک با قدمتی بیش از هفت هزار سال است. این شهر اولین تمدن یکجانشینی و شهرنشینی را دارد. کاشان با بیش از ۱۷۰۰ اثر تاریخی که ۳۳۳ اثر آن ثبت ملی و باغ فین هم ثبت یونسکو شده است.

کاشان در طول تاریخ سکونت گاه مردمانی از نژادها و ادیان مختلف بوده،این شهر در قرون گذشته یکی از سکونت گاه های یهودیان ایران بود. یهودیان کاشان عمدتاً از دسته یهودیان اخراجی از اسپانیا بودند که در این منطقه سکنی گزیدند و در دهه های بعدی اکثراً مسلمان شدند.

^{جغرافیا}

شهر کاشان در شمال استان اصفهان و در شمال کوهستان کرکس نطنز و شرق کویر مرکزی ایران واقع شده‌است، جایی که از لحاظ پوشش گیاهی بیشتر فقیر است و در آن بوته‌ها و درختچه‌ها کم و بیش یافت می‌شوند.

قله کوه دره در کنار روستای دره و 14 کیلومتری جنوب غربی کاشان با ارتفاع2985 متر مشرف به شهر کاشان میباشد و قله گرگش از قلل مرتفع رشته کوه کرکس در 33کیلومتری جنوب غرب کاشان و 12 کیلومتری جنوب غربی قمصر و 7کیلومتری شمال شرق کامو با ارتفاع 3600 متر در مجاورت شهر کامو و چوگان قرارگرفته است، با توجه به کمترین آلودگی نوری و هوایی توسط کارشناسان بین‌المللی، به عنوان مناسب ترین و بهترین مکان جهت تاسیس رصدخانه ملی ایران، خانهٔ یکی از بزرگ‌ترین تلسکوپ‌های بزرگ خاورمیانه با نوین‌ترین فناوری، برگزیده شد. قلهٔ اردهال در 35 کیلومتری غرب کاشان با ارتفاع 3505 متر پس از گرگش بلندترین نقطه از ارتفاعات کاشان (ادامهٔ رشته کوه‌های مرکزی) در مجاورت نیاسر و روستاهای مزوش و نشلج و مشهد اردهال قرار دارد و همچنین به عناوین «دماوند کاشان» و «بام کاشان» شناخته می‌شود.

اقتصاد

اقتصاد کاشان از دیرباز بر روی صنعت کشاورزی و تولید محصولاتی چون پنبه، پیاز، غلات، صیفی‌جات و انواع میوه‌ها و گیاهان دارویی، گلابگیری و تهیه عرقیات سنتی و صنایع دستی مانند مسگری، کاشی‌کاری، ابریشم‌بافی، مخمل‌بافی، شعربافی، گلیم‌بافی، زیلوبافی، زری‌بافی و قالی‌بافی تکیه داشته‌است. اما اکنون ۹۰ درصد صنعت این شهر بر پایه فرش ماشینی و صنایع وابسته آن است و ۷۰ درصد فرش ماشینی ایران را تولید می‌کند.

 در اراضی کشاورزی منطقه کاشان و حومه انواع درختان میوه می‌روید. قسمت عمده زمین‌های این منطقه زیر کشت پنبه و غلات است. همچنین گوجه درختی، سیب درختی، انگور، سبزی‌کاری و صیفی‌کاری، چغندر، هویج و شلغم از دیگر محصولات کاشان است. افزون بر آن پرورش گل در قمصر، نیاسر، برزک، وادقان، جوشقان قالی و کامو هندوانه و طالبی در آران و بیدگل و کشت سیب زمینی در حومه رونق خوبی دارد و انار فین و راوند و عطر و گلاب قمصر شهرت ویژه‌ای دارد. در کاشان معادنی مانند مس، آهن، سولفات باریم، زاج سبز، نمک طعام، سنگ‌های مرمر و تراورتن وجود دارد که بعضی از آن‌ها دست نخورده باقی مانده‌است.

صنعت فرش دستباف کاشان در طرح‌ها، نقش‌ها و رنگ‌های زیبا و دلفریب، روزگاری طولانی زبانزد و نقل محافل هنری، اقتصادی، نمایشگاهی و علمی بوده‌است؛ که با روی‌کارآمدن فناوری‌های ماشینی این صنعت و حرفه با ارزش به همراه حرفه‌های جانبی آن در حال رکود و فراموشی است.

کاشان در زمره اولین شهرهای ایران است و صنایع کارخانه‌ای را در خود جای داده‌است. اولین کارخانه در سال ۱۳۱۳ به نام کارخانه ریسندگی پایه‌گذاری شد و پس از آن کارخانه‌های دیگری مانند حریر و مخمل (۱۳۳۸)، تاروپود (۱۳۳۴)، کرک (۱۳۴۵)، پشم (۱۳۴۸) و قالی راوند (۱۳۵۰) به کار افتاد. ارباب تفضلی پدر صنعت نساجی ایران از اهالی و ساکنین این شهر می‌باشد. امروزه کاشان با دارا بودن ۱۲۰۰ کارخانه فرش ماشینی و صنایعی چون خودروسازی، فولاد، چینی و ملامین‌سازی، کاشی‌سازی، ریسندگی و ابزارآلات صنعتی تبدیل به یکی از قطبهای صنعتی کشور شده‌است. به علت اینکه ۹۵ درصد فرش جهان در منطقه کاشان تولید و عرضه می‌گردد، از این شهر به عنوان پایتخت فرش‌ماشینی جهان یاد می‌شود. همچنین قالی دستباف کاشان با شناسه ۰۰۳۸۳ در یونسکو ثبت گردیده‌است.

گردشگری نیز یکی از حوزه‌های اقتصادی کاشان است. کاشان ۱۷۰۰ اثر تاریخی شناسایی شده و ۳۱۳ اثر ثبت شده ملی دارد. جاذبه‌های گردشگری آن باعث شده‌است که تعداد زیادی گردشگر هر ساله از مناظر دیدنی و آثار تاریخی و صنایع دستی کاشان دیدن کنند. حضور گردشگران در کاشان طی دو سال گذشته (۱۳۹۲ و ۱۳۹۳) نسبت به مدت مشابه قبل ۴ برابر رشد داشته‌است.

گردشگری فرهنگی، مبحثِ تازه‌ای است که در کاشان آغاز شده‌است. این حرکت به لطفِ حسین فرمانی و با کمک حسن روشن بخت و حسین روشن بخت با افتتاح خانه استیو شروع شد. هشت‌چشمه نیز مکانِ دیگری با همین رویکرد است که با سرمایه‌ی حسینِ فرمانی و با پشتکار برادران روشن‌بختبه انجام رسید.

• در مورد نیاسر در ویکی تابناک بیشتر بخوانید