در مورد ارگ کریم خان در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
کلیات
ارگ کریم خانی در مرکز شهر شیراز قرار دارد. این ارگ در دوره سلطنت سلسله زندیه ساخته شدهاست و پس از اینکه کریم خان زند شیراز را به عنوان پایتخت خود و این مکان را بهعنوان مکان زندگی خود انتخاب کرد، به ارگ کریم خانی معروف شد. در زمان سلطنت سلسله پهلوی از ارگ بهعنوان زندان استفاده شد که آسیبهایی به آن وارد شدهاست. در سال ۱۳۵۰ این ارگ به اداره فرهنگ و هنر وقت واگذار شد. این بنای بزرگ اکنون زیر نظر سازمان میراث فرهنگی جمهوری اسلامی ایران اداره میشود و از چند سال پیش کار مرمت این بنا آغاز شدهاست تا به عنوان موزه بزرگ فارس مورد استفاده قرار گیرد. این اثر در تاریخ ۱۴ خرداد ۱۳۵۱ با شمارهٔ ثبت ۹۱۸ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.
تاریخچه
ساخت ارگ بین سالهای ۱۷۶۶ و ۱۷۶۷ میلادی انجام شد و کریمخان بهترین معماران زمان خود را جهت ساخت آن بکار گرفت. او همچنین بهترین مصالح را از داخل و خارج کشور تهیه و ساخت بنا را بهسرعت تمام کرد. این بنا در دوره زندیه بهعنوان محل استقرار حکومت و در دوره قاجاریه بهعنوان محل زندگی فرمانداران محلی استفاده میشد. عبدالحسین میرزا فرمانفرما حکمران فارس، دستور به بازسازی مینیاتورهای نقاشی شده در این بنا داد.
طراحی بنا
بنای ارگ ترکیبی از دو معماری مسکونی و نظامی است. بخش درونی ارگ با ایوانها و اتاقهای نقاشی شده، آبنماها و باغچهها از ظرافت خاصی برخوردار است. سه ضلع شمال، جنوب و غرب هر یک دارای یک ایوان و شش اتاق مسکونی در دو طرف آن است. ضلع شرقی شامل حمام خصوصی و برخی امکانات خدماتی است.
برج و باروی چهارگانه به انضمام خندقی که سابقاً دور آن حفر شده بود نیز نقش دفاعی بنا را بر عهده داشتهاند. ضخامت دیوارها در پایه ۳ متر و در بالا ۱۲ متر است. ارتفاع برجها نیز ۱۴ متر میباشد و از آجر ساخته شدهاند.
یکی از برجهای چهارگانه این ارگ مانند برج پیزا کج شده بوده و به این خاطر یکی از جاذبههای گردشگری شیراز به حساب میآمد. روند توقف کجشدگی این برج به لحاظ فنی و مهندسی مورد اهمیت قرار دارد.
توصیف محوطه
نمای بیرون این بنا آجرکاریست و بلندی دیوارهای کنگرهدار ۱۲ متر است که در هر گوشه یک برج ۱۴ متری برپا شده. در قسمت لبههای دیوار جان پناههای بسیار مناسبی جهت دیدهبانی و تیراندازی به هنگام جنگ ساخته شدهاست. ظاهر بنا حتی در محوطهٔ داخلی تزیین زیادی ندارد و تنها به نمای داخلی اتاقها محدود میشود.
مصالح عمدهٔ به کار رفته دربنا آجر و سنگ میباشد که تنها سنگ مرمر به کاررفته و از تبریز آورده شده بود.
ساختمان ارگ دارای دیوارهای بسیار ضخیم و نفوذ ناپذیریست. بیشترین ضخامت دیوارها در دیوارهای بیرونی ارگ وجود دارد. در این دیوارها در قسمت بالا ناودانهایی سنگی جهت باران درست شده و نیز مزغلهایی جهت تیراندازی تعبیه شدهاست.
برجها در چهارگوشه ارگ ساخته شده و هر یک ۶ متر شالوده دارد. گفته شده در هنگام ساخت این بنا به علت نشست خاک و نامناسب تشخیص دادن خاک شمال غربی جهت ایجاد برج میبایست وزن زیادی را تحمل کند محل ساخت آن چند متر به سمت غرب کشیده شده به همین علت این برج در راستای برجهای دیگر نیست و به شکل ذوزنقهٔ ناقص درآمده است. این برجها دارای سه طبقهٔ مجزا هستند و توسط راه پلههایی به صورت دورانی قابل رفتوآمد میباشد. در این طبقات دو اتاق وجود دارد یک اتاق جهت استراحت نگهبانان و یک اتاق جهت نگهداری اسلحه. این برجها توسط دری به پشت راه دارد. ورودی ارگ در نمای بیرونی با یک تابلوی بزک کاشیکاری صحنه نبرد رستم با دیو سفید مزین شده که مربوط به دورهٔ قاجار است. نمای کاشیکاری محوطهٔ داخلی در ضلع شرقی بالای در ورودی کاملاً از میان رفتهاست.
وجود شیر سرها در دور تا دور لبهٔ بام ضمن جلوگیری از تابش مستقیم خورشید در ظهر تابستان به داخل اتاقها در هنگام بارندگی به خوبی از پنجرههای بزرگ گره چینی محافظت میکند.
سنگهای به کار رفته از جنس سنگ آهک معروف به گندمک میباشد. بر روی این سنگها علامتی است که منحصر به افراد سنگتراش سازندهٔ آن قطعات میباشد و به منزلهٔ مهر سنگتراش است.
ارتباط اتاقها
تمامی اتاقها از قسمت داخل به هم مرتبط میشود و بدون بیرون آمدن از فضای داخلی قابلیت رفتوآمد دارند. ورودی اتاقها کاملاً روبروی یکدیگر است و تنها یک فضای راهرو مانند میان دو اتاق فاصله انداختهاست.
اتاقهای کوچک بالای راهروها که شامل چهار اتاق در هر ضلع میشود با مقرنس و تزییناتی مشابه مزین شده ولی در نقاشی آن مواد و مصالح با درجهٔ کیفیت پایین بکار رفتهاست.
این اتاقهای کوچک در قسمت پشتی دارای پستویی هستند که روبه روی پستوهای پایین ساخته شدهاست. افزون بر این اتاقها در هر ضلع در دو طرف شاهنشین راهروهای کوچکی وجود دارد که راه ارتباطی با محوطه میباشد هیچ ارتباطی با اتاقهای اصلی ندارد. به نظر میرسد در راهروها اتاقهای کوچکی ساخته شده که توسط پلکانی به راه رو پایین متصل میشود. این فضا بیشتر جهت استراحت غلامان بودهاست.
در مورد ارگ کریم خان در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
نبض خبر
ساخت یک هتل در حریم و در ارتفاعی بالاتر از ارگ کریم خان زند شیراز، مانع از ثبت این بنا در میراث در فهرست میراث جهانی یونسک شده اما ظاهراً زور صاحب آن هتل بیشتر است. حالا یک توریست خارجی ویدیویی منتشر کرده و با عصبانیت نسبت به او واکنش نشان داده و این وضعیت را شرم آور خوانده است. حرفهای این توریس را به زیرنویس فارسی میبینید.
کد خبر: ۱۱۹۶۳۳۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۷/۱۰
یک ورزشگاه فوتبال در کشور قطر وجود دارد که از نمای بیرونی و سازههای اطرافش شباهت زیادی به ارگ کریمخان، از آثار تاریخی شیراز دارد که اخیراً مورد توجه کاربران ایرانی قرار گرفته است.
کد خبر: ۱۱۲۸۴۱۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۱۵
ارگ کریم خان ی در مرکز شهر شیراز قرار دارد. این ارگ در دوره سلطنت سلسله زندیه ساخته شدهاست و پس از اینکه کریم خان زند شیراز را به عنوان پایتخت خود و این مکان را بهعنوان مکان زندگی خود انتخاب کرد، به ارگ کریم خان ی معروف شد. در زمان سلطنت سلسله پهلوی از ارگ بهعنوان زندان استفاده شد که آسیبهایی به آن وارد شدهاست. در سال ۱۳۵۰ این ارگ به اداره فرهنگ و هنر وقت واگذار شد. این بنای بزرگ اکنون زیر نظر سازمان میراث فرهنگی جمهوری اسلامی ایران اداره میشود. / امیر صادقیان
کد خبر: ۱۱۱۷۶۷۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۱۸
در شب چهل و سومین سالگرد پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، شامگاه پنجشنبه ۲۱ بهمن ۱۴۰۰ همزمان با سراسر کشور، مراسم نورافشانی در برج میلاد تهران و ارگ کریمخان شیراز برگزار شد.
کد خبر: ۱۱۰۴۱۳۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۲۲