کلیات

خودخواری یا اتوفاژی، که از دههٔ ۱۹۶۰ میلادی شناخته شده است؛ بدین معنی است که سلول اجزای خود را در غشایی بسته‌بندی کرده، بعد این مجموعه با اندامک‌های بازیافت سلول (لیزوزوم) درمی‌آمیزد تا آنزیم‌های لیزوزوم، مواد مورد نظر را تخریب کنند. در سلول‌های یوکاریوتی سه نوع اتوفاژی شناسایی شده است: ماکرو اتوفاژی، میکرواتوفاژی و ماکروفاژی با واسطه چپرون‌ها. نوع اصلی و کلاسیک اتوفاژی، ماکرو اتوفاژی است که به میزان بیشتری در سلول رخ می‌دهد.

در اتوفاژی سلول ها از دیگر سلول ها تغذیه میکنند ، با این که ممکن است به نظر برسد اتوفاژی روندی مخرب است اما این مکانیسم طبیعی دفاع سلول است. در مواقعی که مواد غذایی به اندازه کافی به سلول نمی‌رسد یا اینکه سلول باید عوامل مهاجم مثل باکتری و ویروس را تخریب کند، اتوفاژی برای زدودن مواد زائد و کاهش مصرف سلول ضروری است. علاوه بر این سلول مواد زائدی را که خود تولید کرده یا اجزایی را که پیر شده‌اند به این ترتیب تخریب کرده و از مواد اولیه آنها برای تولید اجزا و مواد جدید استفاده می‌کند. 

نقش اتوفاژی در سرطان

اتوفاژی یک فرایند به‌شدت حفاظت شده است که در پاسخ به شرایط استرس ایجاد می شود و می تواند منجر به زنده ماندن سلول، تمایز و مرگ سلولی شود.این فرایند در سلول های توموری دارای دو عملکرد است: سرکوب کننده تومور و القا کننده آن.در واقع در مراحل اولیه تومور باعث سرکوب و در مراحل پیشرفته باعث بقای سلول های توموری می شود . یکی از چالش­های اصلی استفاده از داروهای شیمی درمانی در مدت زمان مصرف، ایجاد مقاومت در سلول­های سرطانی و در نتیجه کاهش بازده این داروهاست. مطالعات نشان داده است که مصرف داروهای پرکاربرد شیمی درمانی، با القای اتوفاژی در سلول­‌های سرطانی باعث ایجاد عوارض جانبی و مقاومت دارویی می­‌شود. در واقع فرآیند اتوفاژی در سلول های سرطانی در اثر مصرف طولانی مدت دارو های شیمی درمانی القا شده و باعث مقاومت سلول‌های سرطانی می شود.

بنابراین استفاده از مهار کننده های اتوفاژی می تواند باعث کاهش مقاومت سلول های توموری به دارو های شیمی درمانی شود. یکی از روش های درمانی استفاده همزمان از siRNA اختصاصی فاکتور شروع اتوفاژی Beclin1 و داروی شیمی درمانی برای درمان و کاهش مقاومت سلول­های توموری می­باشد. siRNA ماکرومولکولی آبدوست با بار منفی است و به دلیل خصوصیت فیزیولوژیکی به تنهایی قادر به عبور از سلول های سرطانی نیست. یکی از راه حلی هایی که برای این مشکل وجود دارد استفاده از نانوحامل های پپتیدی هوشمند برای دارورسانی و ژن رسانی هدفمند میباشد. پیشرفت های اخیر در زمینه مهندسی نانوساختارها منجر به توسعه کاربرد نانوحامل ها در ژن درمانی و دارو رسانی شده است.