در مورد سونوگرافی در ویکی تابناک بیشتر بخوانید

 

کلیات

سونوگرافیsonographie) یا فراصوت‌نگاری یکی از روش‌های تشخیص بیماری در پزشکی است. به این روش اکوگرافی، پژواک‌نگاری و صوت‌نگاری نیز گفته می‌شود. این روش بر مبنای امواج فراصوت و برای بررسی بافت‌های زیرجلدی مانند عضلات، مفاصل، تاندون‌ها و اندام‌های داخلی بدن و ضایعات آن‌ها پی ریزی شده‌است. سونوگرافی در حاملگی نیز کاربردهای وسیعی دارد. همچنین امروزه سونوگرافی کاربردهای درمانی نیز دارد.

ریشه لغوی

کلمه سونوگرافی از لفظ لاتین sono به معنی صوت و نیز لفظ زبان یونانی «گرافیا» به معنی ترسیم گرفته شده و ultrasound از ultra به معنی ماورا و نیز sound به معنی صوت یا صدا گرفته شده‌است.

تاریخچه

در سال ۱۸۷۶ میلادی، فرانسیس گالتون برای اولین بار پی به وجود امواج فراصوت برد. در زمان جنگ جهانی اول کشور انگلستان برای کمک به جلوگیری از غرق شدن کشتی‌هایش توسط زیردریایی‌های کشور آلمان در اقیانوس اطلس شمالی دستگاه کشف‌کننده زیردریایی‌ها به کمک امواج صوتی به نام سونار ابداع کرد. این دستگاه امواج فراصوت تولید می‌کرد که در پیدا کردن مسیر کشتی‌ها استفاده می‌شد. این تکنیک در زمان جنگ جهانی دوم تکمیل گردید و بعدها به‌طور گسترده‌ای در صنعت این کشور برای آشکارسازی شکاف‌ها در فلزات و سایر موارد مورد استفاده قرار می‌گرفت. از کاربرد بخصوصی که انعکاس صوت در جنگ و صنعت داشت صوت‌یاب به علم پزشکی وارد شد و تبدیل به یک وسیله تشخیصی بزرگ در علم پزشکی گردید.

سیر تحولی در رشد

نخستین دستگاه تولیدکننده امواج فراصوت در پزشکی، در سال ۱۹۳۷ میلادی توسط دوسیک اختراع شد و روی مغز انسان آزمایش شد. اگر چه فراصوت در ابتدا فقط برای مشخص کردن خط وسط مغز بود، اکنون به صورت یک روش تشخیصی و درمانی مهم درآمده و پیشرفت روز به روز انواع نسل‌های دستگاه‌های تولید فراصوت، تحولات عظیمی در تشخیص و درمان در علم پزشکی به وجود آورده‌است. اگرچه بر اساس آماری که در سال ۲۰۰۰ گرفته شده اولتراسوند بعلت هزینه پایین‌تر، ایمنی بیشتر، حمل و نقل آسان و امکان ارائه تصاویر زنده بیش‌ترین کاربرد را در مقایسه با سایر روش‌های تصویربرداری دارد ولی بر اساس آمار به ترتیب سی.تی. اسکن (CT) و ام.آر. آی (MRI) و پس از آن تصویربرداری هسته‌ای به‌ویژه مقطع‌نگاری پوزیترون (PET) بیشترین کاربرد را دارند چراکه سامانه فراصوتی دارای محدودیت‌هایی نیز هست از جمله:

امواج فراصوت قابلیت عبور از استخوان را ندارند. همچنین از گاز و هوا نیز نمی‌توانند عبور کنند و بازتاب پیدا می‌کنند؛ بنابراین روش ایده‌آلی برای تصویربرداری از سینه، روده و معده نمی‌باشند. گازهای روده‌ای جلوی تصویربرداری از ساختمان‌های داخلی‌تر مثل پانکراس و آئورت را می‌گیرند. دیگر اینکه امواج در بافت‌ها افت کرده و به‌عنوان مثال، این مسئله تصویر برداری از قلب افراد چاق را با مشکل مواجه می‌کند.

تعریف امواج فراصوت

امواج فراصوت به شکلی از انرژی از امواج مکانیکی گفته می‌شود که فرکانس آن‌ها بالاتر از حد شنوایی انسان باشد. گوش انسان قادر است امواج بین ۲۰ هرتز تا ۲۰۰۰۰ هرتز را بشنود. هر موج (شنوایی یا فراصوت) یک آشفتگی مکانیکی در یک محیط گاز، مایع یا جامد است که به بیرون از چشمه صوتی و با سرعتی یکنواخت و معین حرکت می‌کند. در حرکت یا گسیل موج مکانیکی، ماده منتقل نمی‌شود. اگر ارتعاش ذرات در جهت عمود بر انتشار صوت باشد، موج عرضی است که بیشتر در جامدات رخ می‌دهد و در صورتی که ارتعاش در راستای انتشار امواج باشد، موج طولی است. انتشار در بافت‌های بدن به صورت امواج طولی است. از این رو در پزشکی با این‌گونه امواج (بالای ۲۰٬۰۰۰ هرتز) سر و کار داریم. در کاربردهای تصویر برداری پزشکی، امواج فراصوت در رنج فرکانسی ۲ تا ۲۰ مگاهرتز به کار گرفته می‌شوند. فرکانس‌های بالاتر از این میزان کاربردهای تحقیقاتی و آزمایشگاهی دارند.

روش‌های تولید امواج فراصوت

روش پیزوالکتریسیته تأثیر متقابل فشار مکانیکی و نیروی الکتریکی را در یک محیط اثر پیزو الکتریسیته می‌گویند. به‌طور مثال بلورهایی وجود دارند که در اثر فشار مکانیکی، نیروی الکتریکی تولید می‌کنند و برعکس ایجاد اختلاف پتانسیل در دو سوی همین بلور و در همین راستا باعث فشردگی و انبساط آن‌ها می‌شود که ادامه دادن به این فشردگی و انبساط باعث نوسان و تولید امواج می‌شود. مواد (بلورهای) دارای این ویژگی را مواد پیزو الکتریک می‌گویند. اثر پیزو الکتریسیته فقط در بلورهایی که دارای تقارن مرکزی نیستند، وجود دارد. بلور کوارتز از این دسته مواد است و اولین ماده‌ای بود که برای ایجاد امواج فراصوت از آن استفاده می‌شد که اکنون هم استفاده می‌شود.

اگر چه مواد متبلور طبیعی که دارای خاصیت پیزو الکتریسیته باشند، فراوان هستند. ولی در کاربرد امواج فراصوت در پزشکی از کریستالهایی استفاده می‌شود که سرامیکی بوده و به‌طور مصنوعی تهیه می‌شوند. از نمونه این نوع کریستالها، مخلوطی از زیرکونیت و تیتانیت سرب است که به شدت دارای خاصیت پیزوالکتریسیته هستند. به این مواد که واسطه‌ای برای تبدیل انرژی الکتریکی به انرژی مکانیکی و بالعکس هستند، مبدل می‌گویند. یک مبدل فراصوتی بکار می‌رود که علامت الکتریکی را به انرژی فراصوت تبدیل کند که به داخل بافت بدن نفوذ و انرژی فراصوت انعکاس یافته را به علامت الکتریکی تبدیل کند.

روش مگنتو استریکسیون

این خاصیت در مواد فرومغناطیس (مواد دارای دو قطبی‌های مغناطیسی کوچک به‌طور خود به خود با دو قطبی‌های مجاور خود هم خط شوند) تحت تأثیر میدان مغناطیسی به وجود می‌آید. مواد مزبور در این میدان‌ها تغییر طول می‌دهند و بسته به فرکانس (شمارش زنش‌های کامل موج در یک ثانیه) جریان متناوب به نوسان در می‌آیند و می‌توانند امواج فراصوت تولید کنند. این مواد در پزشکی کاربرد ندارند و شدت امواج تولید شده به این روش کم است و بیشتر کاربرد آزمایشگاهی دارد.

در مورد سونوگرافی در ویکی تابناک بیشتر بخوانید

گروه همراه اول با شعار «اتصال به آینده هوشمند» در رویداد الکامپ 1403، به ارائه جدیدترین سرویس‌های دیجیتال با محوریت فناوری‌های جدید نسل پنجم می‌پردازد.
کد خبر: ۱۲۴۵۶۴۰   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۴/۱۱

یک ساعت هوشمند جدید با تصویربرداری از جریان خون به شما این امکان را می‌دهد که در حال حرکت، داخل بدن خود را ببینید.
کد خبر: ۱۲۲۶۸۷۷   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۳

سونوگرافی یکی از ابزارهای مهم در دنیای پزشکی است که برای تصویربرداری از داخل بدن انسان از آن استفاده می شود.
کد خبر: ۱۲۱۵۵۱۱   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۲۳

یک متخصص گوارش و کبد گفت: یک بیماری خطرناک اخیرا در جوامع شیوع پیدا کرده است که متأسفانه ۴۰ درصد ایرانی‌ها گرفتار آن هستند.
کد خبر: ۱۱۸۸۳۲۹   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۲۶

وزیر بهداشت گفت: موضوع رعایت حجاب به مراکز دولتی ابلاغ شده است و رعایت نکردن قانون حجاب تخلف است.
کد خبر: ۱۱۶۲۹۹۵   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۱۸

مهاجم خارجی پرسپولیس به بازی با نساجی نخواهد رسید اما کادرفنی این تیم امیدوار است او را زودتر در اختیار داشته باشند.
کد خبر: ۱۱۵۷۵۷۹   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۱۲

کد خبر: ۱۱۱۵۶۰۳   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۰۵

کد خبر: ۱۱۰۸۵۴۳   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۱۷

ناروی که برای مؤسسه تحقیقاتی بیمارستان کودکان مانیتوبا کار می‌کند، گفت: ما این موارد را گاهی در شکم می‌بینیم، اما هرگز در کبد نمی‌بینیم. این اولین تجربه من است. "
کد خبر: ۱۰۹۳۸۶۶   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۲۷

مدیر کل دفتر خدمات تخصصی سازمان بیمه سلامت گفت: موضوع تحت پوشش قرار گرفتن درمان ناباروری بانوان در بودجه امسال دیده شده که بعد از مکاتبات با دولت و دریافت مصوبه از هیات دولت به سمت انعقاد قرارداد با موسسات مربوطه رفتیم تا خدمات ناباروری را بیمه کنند.
کد خبر: ۱۰۸۶۰۸۳   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۱۵

فوتو نیوز
آیت‌الله سید هاشم حسینی بوشهری، رییس شورای عالی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: ولنگاری‌های فضای مجازی باید مدیریت شود، اما صراحتاً می‌گویم که نظر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و مراجع عظام تقلید بر مسدود کردن این فضا نیست و نباید جلو فضای مجازی گرفته شود.
کد خبر: ۱۰۸۳۵۵۵   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۳۰

گزیده‌ خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزید‌ه‌ای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه می‌کنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیتر‌ها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده خبر‌های «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۱۰۳۱۲۷۲   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۱۲

وقتی جواب تست حاملگی شما مثبت می‌شود، تازه اول ماجراست. بعد از آن، پزشک زنان با درخواست دوره‌ای انواعی از آزمایشات بارداری، سلامت شما و جنین را مورد ارزیابی قرار خواهد داد. به ‌این ‌ترتیب او می‌تواند از بروز بسیاری از عوارض بارداری پیشگیری کند و پیشرفت بارداری شما را تحت نظر داشته باشد. در ادامه با مهم‌ترین آزمایشات بارداری آشنا خواهید شد.  
کد خبر: ۹۹۲۶۲۷   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۰۴

گزیده‌ خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزید‌ه‌ای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه می کنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیترها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده‌ خبرهای «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۹۸۶۶۶۹   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۰۶

کد خبر: ۹۱۲۱۶۸   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۴/۲۶

گزیده‌ خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزید‌ه‌ای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه می کنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیترها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده‌ خبرهای «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۹۰۰۱۰۶   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۲/۲۹

گزیده‌ خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزید‌ه‌ای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه می کنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیترها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده‌ خبرهای «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۸۹۴۰۶۵   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۲/۰۳

نبض خبر؛
بسیاری از افراد از سونوگرافی خانم‌ها توسط آقایان و نداشتن حق انتخاب در این زمینه گلایه دارند. رئیس انجمن رادیولوژی ایران به این موضوع پاسخ داده است.
کد خبر: ۸۶۳۲۶۸   تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۰۳

کد خبر: ۸۴۹۴۴۲   تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۸/۱۵

کد خبر: ۸۴۵۰۱۳   تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۷/۳۰

تبلیغات در تابناک صفحه خبر
اینترنت پیشگامان