کلیات

گروه‌های خونی روشی برای تقسیم‌بندی خون‌ها بر پایه وجود یا نبود آنتی‌ژن‌های موروثی خاصی روی سطح گلبول‌های قرمز خون است. بر اساس مهم‌ترین این تقسیم‌بندی خون انسان‌ها به چهار دسته AB ,B ،A و O و بر اساس تقسیم‌بندی دیگر به گروه‌های مثبت و منفی تقسیم می‌شود.

گروه خون

هر انسانی به‌طور طبیعی یکی از این چهار گروه خونی را دارد؛ مثلاً فردی با گروه خونی A آنتی‌ژن A را بر روی گلبولهای قرمز خونش بروز می‌دهد و علیه سایر پادتن‌های گروه‌های خونی (B) در بدنش پادتن(آنتی‌بادی) ساخته می‌شود. فردی با گروه خونی B آنتی‌ژن B را دارد. فردی با گروه خونی AB هر دو آنتی‌ژن A و B را دارد و فردی با گروه خونی O هیچ‌کدام از دو آنتی‌ژن را ندارد و علیه هر دوی آن‌ها در بدنش پادتن ساخته می‌شود.

انواع گروه‌های خونی 

در سال ۱۹۰۱ میلادی کارل لندشتاینر، ایمونولوژیست اتریشی برای نخستین بار، وجود آنتی‌ژنهای گروه خونی بر روی گلبول‌های قرمز و نیز آنتی‌بادیهایی علیه همان آنتی‌ژنها را در سرم انسان ثابت نمود. او دریافت که نوعی ترکیب شیمیایی در خون افراد مختلف متفاوت است. لندشتاینر، ابتدا گلبول‌های قرمز را از سرم جدا کرد و سپس به مطالعه نتایج حاصل از مخلوط کردن سرم و گلبول‌های قرمز افراد مختلف پرداخت. وی دریافت که سرم بعضی از افراد قادر به آگلوتینه کردن گلبول‌های قرمز برخی دیگر از افراد می‌باشد، اما بر روی گلبول‌های قرمز همه افراد مؤثر نیست. در تجزیه و تحلیل نتایج، او فهمید که می‌توان افراد را از نظر گروه‌های خونی به گروه‌هایی تقسیم نمود:

• گروه خونی A: آنتی‌ژن نوع A را سطح گلبول قرمز خود دارند و در پلاسمای خونشان نیز آنتی کور B (ضد آنتی‌ژن B) را دارا هستند.
• گروه خونی B: آنتی‌ژن نوع B را در سطح گلبو لهای قرمز خود را دارند و در پلاسمای خونشان نیز آنتی کور A (ضد آنتی‌ژن A) را دارند.
• گروه خونی AB: آنتی‌ژن نوع A و B را در سطح گلبول‌های قرمز خود را دارند و در پلاسمای خونشان نیز هیچ‌یک از آنتی کورها را ندارند.
• گروه خونی O: هیچ‌یک از آنتی‌ژنها را در سطح گلبول‌های قرمز خود ندارند ولی هر دو آنتی کور را دارا هستند.

وراثت گروه خونی

طبیعتاً گروه خونی نوزاد از والدین به ارث می‌رسد، البته باید توجه داشت که چون نوع O مغلوب است ژنوتیپ نوع O همیشه خالص است (OO) و فنوتیپ نوع AB دارای ژنوتیپ AB است ولی گروه خونی مثلاً A می‌تواند دارای ژنوتیپهای AA یا AO باشد؛ لذا اگر مثلاً والدین هر دو دارای گروه خونی O باشند نوزاد قطعاً گروه خونی O خواهد بود ولی نوزاد والدینی با گروه خونی A ممکن است دارای گروه خونی A یا گروه خونی O باشد.

با توجه مطالب بالا می‌توان انواع ژنوتیپ گروه خونی را مطابق زیر در نظر گرفت

Ai = گروه خونی A هتروزیگوت

AA = گروه خونی A هموزیگوت

Bi = گروه خونی B هتروزیگوت

BB = گروه خونی B هموزیگوت

ii = گروه خونی O هموزیگوت

AB = گروه خونی AB هتروزیگوت