کلیات

دانشگاه امام حسین (ع) از سال ۱۳۶۵ راه اندازی شده و در سال ۱۳۸۷ با تصویب مقام معظم رهبری، به دو دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین (ع) و دانشگاه جامع امام حسین (ع) تفکیک شد. دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین (ع) مختص آموزش‌های افسری است و دانشجویان آن از طریق آزمون‌های داخلی سپاه پذیرش و گزینش می‌شوند.

اما دانشگاه جامع امام حسین (ع) در بخش دولتی (دوره‌های بورسیه و غیربورس) دارای مقاطع تحصیلات تکمیلی کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی (PhD) رشته‌های مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است که از طریق کنکور سراسری سازمان سنجش آموزش کشور و از میان کلیه داوطلبان متعهد به انقلاب اسلامی، بسیجیان و شاغلین نیرو‌های مسلح پذیرش دانشجو دارد و طبق قوانین و مقررات وزارت علوم تحقیقات و فناوری فعالیت می‌نماید.

دانشگاه جامع امام حسین (ع) با هویتی اسلامی و ولایی به عنوان بخشی از سپاه و نظام آموزش عالی کشور در راستای تحقق رسالت سپاه و نیاز‌های کشور با هدف تربیت فرماندهان، مدیران و کارشناسان سطوح میانی و عالی سپاه و کشور به عنوان پشتوانه و بازوی علمی، پایگاه جنبش نرم افزاری، تولید کننده و توسعه دهنده فنآوری‌های نوین و برتر ساز سپاه، سایر نیرو‌های مسلح و بخش‌های سازندگی کشور در عرصه‌های مختلف می‌باشد؛ لذا امروزه دانشگاه جامع امام حسین (ع)، نمونه بارز یک دانشگاه منطبق بر اهداف اسلامی است که با مدیریت جامع و جهادی خود نه تنها قدم بر توسعه آموزش، پژوهش و کارآفرینی بر می‌دارد،   بلکه با شناسائی و احصاء نظام مسائل کشور و انقلاب اسلامی، به تولید علم و توسعه فناوری‌های نوین و برترساز می‌پردازد و با پیاده سازی و اجرای آن کمک بزرگی به ترقی و تعالی زیر ساخت‌های کشور عزیز ایران می‌کند.

 

تاریخچه دانشگاه:

در سال ۱۳۶۵ هجری شمسی مرکز آموزش عالی امام حسین (ع) باهدف آموزش عالی و تربیت نیروی انسانی متخصص، انجام پژوهش‌های علمی مورد نیاز سپاه و کشور و هدایت علمی دانشگاه‌های علوم و فنون نیرو‌های پنج‌گانه سپاه توسط شورای گسترش وزارت فرهنگ و آموزش عالی وقت مورد تأیید و تصویب قرار گرفت. این مرکز در سال ۱۳۶۶ به‌عنوان یک دانشگاه جامع متشکل از دانشکده‌های علوم پایه، فنی و مهندسی، علوم پزشکی و علوم انسانی در سیستم آموزش عالی کشور رسمیت یافته است.
در سال ۱۳۶۹ دانشکده علوم پایه نظامی، به مجموعه دانشگاه اضافه شد و با تبدیل دانشکده علوم پزشکی به دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله (عج) دانشکده مزبور رسماً از دانشگاه جدا شد.
از سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۸۵ بر اساس نیاز‌های اعلام شده از سوی سپاه پاسداران و گسترش آموزش در دانشگاه، دانشکده‌هایی در دانشگاه ایجاد گردید که با روند اصلاحی و تکمیلی که وجود داشت متناسب با نیاز‌های سازمانی تغییراتی نیز در ساختار دانشگاه به عمل آمد.
دانشگاه امام حسین (ع) در سال ۱۳۸۷ با تصویب فرمانده کل قوا، به دو دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین (ع) و دانشگاه جامع امام حسین (ع) تفکیک شد. دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین (ع) مخصوص افرادی است که در آینده کادر سپاه خواهند شد و از طریق آزمون سراسری و آزمون‌های داخلی سپاه پذیرش و گزینش می‌شوند. دانشگاه جامع امام حسین (ع) در بخش دولتی (دوره بورسیه و غیربورس) تنها دارای مقاطع تحصیلات تکمیلی کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی (PhD) است که از طریق کنکور سراسری پذیرش دانشجو دارد و طبق قوانین و مقررات وزارت علوم تحقیقات و فناوری فعالیت می‌نماید.
دانشگاه امام حسین (ع) از بدو تأسیس بار‌ها افتخار داشته تا پذیرای وجود گران‌قدر امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی) باشد. حضور معظم له در دانشگاه از سال ۱۳۶۶ در دوران ریاست جمهوری  آغاز و تا سال جاری (سال ۱۳۹۷) ۱۵ مورد صورت گرفته است. اگرچه تناوب این حضور در دوره‌های گوناگون، دچار وقفه‌هایی شده، ولی به فرمایش معظم له، توجه امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی)  به این دانشگاه دائمی بوده است.



اهداف و مأموریت‌های دانشگاه:

ماموریت اصلی دانشگاه جامع امام حسین (ع)، کادرسازی و تربیت مدیران و نیروی انسانی متخصص بخش‌های مختلف کشور و انقلاب اسلامی می‌باشد و شعار محوری این دانشگاه  "تزکیه، جهاد علمی و دانشگاه تمدن ساز" است. تربیت و آموزش در این دانشگاه، پژوهش محور و در عرصه‌های میدانی و عملی صورت می‌پذیرد.
همچنین دانشگاه جامع امام حسین (ع) در حوزه پژوهش و فناوری و با رویکرد پژوهش آموزش محور، به دنبال شناسایی و حل مسائل اساسی و  کلان کشور و انقلاب اسلامی، رصد دانشی و آینده پژوهی و مدیریت دانش می‌باشد.




ساختار دانشگاه:

ساختار دانشگاه جامع امام حسین (ع)، ساختار نسل جدید دانشگاه‌ها می‌باشد و دانشکده‌ها و پژوهشکده‌ها یکپارچه شده و ذیل آن‌ها مراکز علم و فناوری با ماموریت‌های پژوهشی، آموزشی و خدمات مستشاری شکل گرفته اندو ذیل این مراکز گروه‌های آموزشی و کرسی‌های تخصصی تعریف شده است. در همین راستا این دانشگاه در حال حاضر ۱۰ دانشکده و پژوهشکده، ۷۳ مرکز علم و فناوری و ۷۰۰ کرسی تخصصی دارد.

 

نظام جدید ترفیع و ارتقای اساتید دانشگاه:

با عنایت به اینکه در محیط دانشگاه ها،  اعضای هیئت علمی و اساتید به عنوان محور اصلی تحول دانشگاه عمل می‌کنند، لذا به منظور تحقق اهداف و ماموریت‌های فوق الذکر، این دانشگاه مبادرت به تغییر منطق آیین نامه ترفیع و ارتقای اعضای هیئت علمی خود از مقاله محوری بدون ماموریت، به منطق احصاء و حل مساله ماموریت گرا نموده است. این آیین نامه جدید به تصویب وزارت علوم تحقیقات و فناوری و شورای عالی انقلاب فرهنگی کشور رسیده است و هم اکنون در حال اجرا می‌باشد. برهمین اساس کلیه اعضای هیئت علمی این دانشگاه دارای طرح تفصیلی ارتقاء مرتبه علمی بوده و براساس آن بر حل مسائل کشور و انقلاب اسلامی می‌پردازند و دانشجویان تحصیلات تکمیلی خود را نیز بر همین اساس پذیرش می‌کنند.

(لینک آشنایی بیشتر با آیین نامه جدید ترفیع و ارتقای دانشگاه جامع امام حسین (ع))


جایگاه دانشگاه در نظام رتبه بندی پایگاه استنادی جهان اسلام (ISC):

براساس آخرین ارزیابی علمی که پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) در سال تحصیلی ۱۳۹۷-۱۳۹۸ در خصوص رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی ایران انجام داده است، دانشگاه جامع امام حسین (ع) جزء ۱۰ دانشگاه جامع برتر کشور قرار گرفته است. بر اساس این گزارش، دانشگاه جامع امام حسین (ع) در معیار تسهیلات علمی اولین و برترین دانشگاه کشور شناخته شده و در معیار فعالیت‌های اجتماعی-اقتصادی رتبه سوم، در معیار وجهه بین المللی رتبه چهارم و در معیار آموزش رتبه هفتم را در بین کلیه دانشگاه‌های جامع کشور کسب نموده است. (لینک گزارش ISC)

لازم به ذکر است پیش از این نیز دانشگاه جامع امام حسین (ع) از سال ۱۳۹۵ در نظام ارزیابی و رتبه بندی دانشگاه‌ها وارد شده است که براساس نتایج ارزیابی منتشر شده در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، این دانشگاه در سال ۱۳۹۵ حائز رتبه ۲۲، در سال ۱۳۹۶ حائز رتبه ۱۶، در سال ۱۳۹۷ حائز رتبه ۱۲ و در سال ۱۳۹۸ موفق به کسب رتبه ۱۰ در بین دانشگاه‌های جامع کشور شده است.




طرح تحول علمی و تعالی معنوی دانشگاه جامع امام حسین (ع):

خداوند حال هیچ قومی را دگرگون نخواهد کرد تا زمانی‌که آنها، خود، حالشان را تغییر دهند: «إنَّ الله لا یُغیِّرَ ما بِقَوْمٍ حتّی یُغیِّروا ما بِأَنفُسِهِم». اساس نظام هستی، همواره در حال تحول، دگرگونی و تکاملی است که در جوامع انسانی، متناسب با همت آدمیان، توسط ذات اقدس الهی صورت می­گیرد. خدای حکیم و رحیم، بر مردم منت نهاد و با ظهور دین تعالی­ بخش اسلام، طلیعه‌ی شکست تمدّن­های غرب و شرق و آغاز تحولی عظیم به دست پیامبر اعظم (ص) را بر پایه‌ی چهار رکن ارزشی سترگ شامل معرفت، عدالت، عبودیت و عشق [۱]رقم زد که سند بی­بدیل، وحیانی و ماندگار آن، قرآن مجید بوده و هست. بعد از رحلت پیامبر (ص)، دوری امت اسلامی از امامت و زعامت اهل بیت عصمت و طهارت (ع) باعث فاصله گرفتن جامعه از ارزش‌های اصیل و غرق شدن آن در جهالت، ظلم، طغیان و فساد شد تا جایی که امیرمؤمنان (ع) و امام حسن مجتبی (ع) به شهادت رسیدند. به­تدریج شکاف بین حقیقت و واقعیات به حدی رسید که ارزش‌ها در جامعه همانند پوستینی وارونه شد. امام حسین (ع) که خود پرورده‌ی دامن پیامبر (ص) و تجسم اسلام ناب بود، برای ایجاد اصلاح و تحول اساسی و بازگرداندن امت به مسیر اصلی، قیام کردند. یک نکته‌ی درس‌آموز و عبرت‌انگیز، ایستادگی و صبر سخت حضرت در برپایی این قیام، علی‌رغم مخالفت بسیاری از نزدیکان و خواص بی‌بصیرت بود که از روی دلسوزی یا محافظه‌کاری ابراز می‌شد. [۲]پس از فاجعه‌ی عاشورا، فضای سنگینی بر جامعه‌ی مسلمانان حاکم شد به نحوی که تعداد دوستداران اهل بیت (ع)، در شهر‌های مکه و مدینه، به ۲۰ نفر هم نمی‌رسید. [۳]، اما راهبرد کادرسازی امام سجاد (ع)، از طریق خرید، تربیت و آزاد نمودن وسیع بردگان، سبب گردید در دوران امام باقر (ع) و امام صادق (ع)، کرسی‌های درس ۴۰۰۰ تا ۶۰۰۰ نفره تشکیل و گام­های نخستین برای ایجاد هسته­های تمدّن اسلامی برداشته شود. در ادامه نیز هرکدام از ائمه‌ی بزرگوار معصوم (ع)، متناسب با شرایط زمان و مکان، کار تربیت و انسان­سازی را ادامه دادند. حاصل این تلاش­ها، باعث شد پرچم اسلام بر فراز قله­های علم و دانش در جهان به اهتزاز در آید. دانشمندان تربیت‌شده‌ی این مکتب، دوران طلایی عظمت تمدّن اسلامی را خلق کردند. اما سوگمندانه باید گفت به علت نادیده گرفتن فرمان‌های صریح دین و یک‌جانبه‌نگری حکّام و طواغیت، این حرکت علمی در قرون بعدی رفته رفته، رو به افول نهاد.
پیروزی انقلاب کبیر اسلامی در سال ۱۳۵۷، به رهبری حضرت امام خمینی که تربیت­یافته­ی مکتب اهل بیت (ع) است، تحولی بزرگ و فروغ امیدی برای ایجاد حکومت جهانی اسلام ناب محمدی در دل مستضعفان و مظلومان عالَم ایجاد کرد و زلزله‌ای عظیم در دنیا پدید آورد.
بُعد فرهنگی این انقلاب، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که در این زمینه نظام تربیت و آموزش، نقشی مهم و اساسی بر عهده دارد. بر همین مبنا، انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۵۹، به فرمان حضرت امام خمینی (ره) با آرمان تحول اساسی در نظام آموزشیِ به ارث رسیده از طاغوت -که برای تربیت افرادی سلطه‌پذیر و خودباخته در برابر فرهنگ غربی طراحی شده بود- آغاز شد. لکن این حرکت تنها به تغییر شکلی برخی از دروس، اضافه شدن چند واحد سیاسی- مذهبی و اخراج معدودی از اساتید ضدانقلاب منحصر شد و به اهداف اصلی خود که همانا ایجاد دانشگاه‌های اسلامی بود، نرسید.
بر اساس تحلیل بیانات و تدابیر امام خامنه‌ای، مسیر انقلاب اسلامی در افق بلندمدت، پایه­گذاری تمدّن نوین اسلامی در جهان است که بی­تردید این کار، نیاز به بلندهمتی، برنامه‌ریزی، سازماندهی و مدیریت دارد. ایشان در مراسم میثاق دانشگاه امام حسین (ع) خطاب به جوانان فرمودند:
آینده‌ى دور، ایجاد تمدّن اسلامى است.... و شما هسته­ هاى مهم و اساسى و اصلى، در ایجاد این تمدّن‌اید. [۴]این دانشگاه در نگاه معظم‌له از چنان جایگاه بالایی برخوردار است که آن را «کانون امیدی جوشان برای آینده­ی انقلاب» [۵]می‌دانند. مجموع انتظار‌های فرمانده معظم کل قوا از این دانشگاه، در سخنان فرمانده محترم کل سپاه به این شکل منعکس شده است:
این دانشگاه باید پیشرو سپاه، اتاق فکر و کمک­دهنده به مدیریت سپاه باشد، دانشگاه مورد نظر امام خمینی (ره) و امام خامنه‌ای که تضمین­کننده­ی آینده­ی انقلاب است، باید دانشگاهی باشد که دغدغه­ی انقلاب اسلامی را داشته و پرچم‌دار علم و دانش باشد. سال‌ها از بیانات و انتظاراتی که مقام معظم رهبری از دولت و مسئولان نظام دارند و آن‌ها را بیان کرده‌اند، می‌گذرد در حالی که تلاش مؤثری برای تحقق آن در کشور مشاهده نمی‌شود. امید است سپاه بتواند در این عرصه هم، نقش پیش‌روندگی و پیش‌برندگی همیشگی خود را ایفا کند. دانشگاه باید افراد را به سطحی از علم، عرفان، معرفت و بصیرت برساند که آنان در راه خدا تا سر حد شهادت تلاش و مجاهدت کنند. دانشگاه دفاع مقدس، بیش از هر دانشگاه دیگری این افراد را تربیت کرد؛ اما آن فضا و صحنه‌ها منحصر به فرد بود. دانشگاه‌های ما باید تلاش کنند فضایی انسانی- الهی برای تربیت نسل‌های نو ایجاد کنند لذا معلم باید بتواند به گونه‌ای دانشجو را تربیت کند که درجه­ی تقوا و تزکیه­ی دانشجو در کنار مسائل علمی بالا برود؛ یعنی همان علم و راهی که خداوند به شهدا می‌دهد. انتظار تحول تعالی­بخش از دانشگاه جامع امام حسین (ع) و سپاه این است که منجر به نمونه­ی عینی دانشگاه اسلامی مورد انتظار حضرت امام (ره) و امام خامنه‌ای شود. در حال حاضر، ما چه بخواهیم و چه نخواهیم، در دنیا الگو شده‌ایم و چشم همه­ی کشور‌هایی که در حال تغییر و تحول و به دنبال حاکم کردن اسلام هستند، به ماست تا الگویی به آن‌ها ارائه دهیم. ما از سطح انتظاری که شهدا و امام شهدا برای ما تعریف کرده‌اند، فاصله زیادی داریم. رسیدن به این سطوح، اراده­ی جمعی و عزم راسخ و برنامه‌ریزی دقیق می‌خواهد. [۶]با این حال، از زمان تأسیس دانشگاه تاکنون، فراز و نشیب­های زیادی رخ داده است. فهم تدابیر حکیمانه امام خامنه‌ای در خصوص این دانشگاه و شناخت انبوه انتظار‌های برآورده نشده و فاصله‌ی عمیق وضع موجود دانشگاه با افق‌های بلند ترسیم شده توسط معظم‌له، این باور را به وجود آورده است که ایجاد تحول علمی و تعالی معنوی، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر برای تأمین نیازمندی‌های خاص تربیتی و دانشی سپاه در راستای تبدیل دانشگاه جامع امام حسین (ع) به معنای حقیقی کلمه به «دانشگاه سازمانی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» و عرضه‌ی «الگوی دانشگاه تراز انقلاب اسلامی» به جهان است تا به فضل خدا، یکی از ارکان زمینه‌ساز تمدّن نوین اسلامی گردد.
این تحول، یعنی یک عمر کار که در آن، باید سه چیز مهم مشخص شود. اولاً، اهم این کار‌ها چیست؟ ثانیاً، قرار است با چه هدفی انجام شود؟ ثالثاً، چگونه باید صورت پذیرد؟ در این خصوص باید مراقب بود همچون گذشته گرفتار بیراهه‌هایی مانند دنباله‌روی از نظام‌های تقلیدی رایج نشویم و با قرارگرفتن در جهت مأموریت‌های حال و آینده­ی سپاه و انقلاب اسلامی، جهاد اکبر سازمانی خود را که اصلی­ترین اقدام معنویت­ افزا به‌شمار می‌رود، به نحو احسن انجام دهیم. غفلت از این امر، بی‌شک می‌تواند موجب شکاف راهبردی در مسیر حرکت گردد. این تغییر‌های بنیادین، باید در همه ارکان، نهادینه شود تا با فعالیت‌های دانش­بنیان، بتوان سپاه را به یک نهاد حکمت­ بنیان تبدیل نمود. امام خامنه‌ای در خصوص فلسفه‌ی وجودی دانشگاه می‌فرمایند:
این نیاز‌های سپاه است که دانشگاه امام حسین (ع) را معنا می‌بخشد و تفسیر می‌کند چه باشد، اگر دیدید نمی‌توانید در کادرسازی، سازماندهی و پشتیبانی همه‌جانبه مأموریت‌های سپاه مشکلی را حل کنید، از تعریف این دانشگاه خارج شده‌اید. [۷]توجه به این تدبیر، مستلزم داشتن نگاهی جدید به تعریف دانشگاه است. برای این منظور، لازم است منابع زیر مورد بررسی قرار گیرند:


مبانی دینی و منویات ولایت، به عنوان اساس، بنیان و محور تحول.
اسناد بالادستی، از جمله طرح جامع و اساسنامه دانشگاه، طرح تحول سپاه، سیاست­های ستاد کل نیرو‌های مسلح و اسناد ملی و سیاست‌های کلان کشور.
دانش روز و تجارب موجود، از جمله مطالعات محیطی در مورد دانشگاه­های سازمانی و حاکمیتی دشمن، مراکز علمی پیشگام کشور و نظرات ذی‌حقان، خبرگان و نخبگان دانشگاه و سپاه.
مبتنی بر این مبانی اعتقادی، مفاهیم و مفروض‌ها و با توجه به رسالت و اهداف تعیین‌شده، دانشگاه باید بتواند:
در حوزه تربیت و کادرسازی برای پاسداری از انقلاب اسلامی پیشگام باشد.
با استفاده دانش ضمنی (تجارب میدانی و صحنه­ای منحصربه‌فرد)، دانش بومی مورد نیاز را برای توسعه­ی جامعه‌ی علمی کشور و انتقال آن به نسل­های آینده تولید نماید.
نقش شتاب‌بخشی به حرکت علمی کشور و جهت­دهی به آن را در راستای نیاز‌های پاسداری از انقلاب اسلامی به کمک اساتید متعهد و متخصص و دانشجویان نخبه و باانگیزه و استفاده از ظرفیت سایر مراکز علمی کشور و منطقه از طریق ایده‌ی هسته‌ی دانا و شبکه‌ی توانا تحقق بخشد.


به منظور تحقق این امر، طرح تحول علمی و تعالی معنوی دانشگاه جامع امام حسین (ع) به عنوان نقشه راه تحقق ماموریت‌ها و انتظارات از دانشگاه در اسناد بالادستی، بر اساس مدل مفهومی زیر و در شش فصل به شرح زیر تنظیم گردیده است: