کلیات
بازار متشکل ارزی بازاریست که با اهداف از پیش تعیین شده دولت ها، از جمله کوتاه کردن دست دلالان بازار ارز و همچنین شفافیت معاملات راه اندازی می شود. این بازار در اکثر کشورهای در حال توسعه به طور موفق راه اندازی و اجرایی شده است. بازار متشکل ارزی عمدتا برای مبادلات اسکناس ارز در حجم بالا بین صرافیها و بانکها است.
یکی از مهمترین اهداف راهاندازی بازار متشکل ارزی تبدیل شدن آن به مرجعی برای کشف نرخ و نرخگذاری است به گونه ای که بانک مرکزی مرجع تعیین نرخ ارز در کشور شود. بدین صورت که اولین معاملهای که هر روز صبح در بازار متشکل ارزی انجام میشود، نرخ ارز را تعیین کنید. به این ترتیب نرخ ارز براساس عرضه و تقاضا تعیین و امکان مداخله در نرخگذاری از جانب کشورهایی نظیر دبی، سلیمانیه و عراق وجود نخواهد داشت.
نرخگذاری در این بازار به این صورت است که سیستم، پیشنهادهای عرضه از سوی فروشندگان را از پایینترین قیمت به بالاترین و پیشنهادهای خرید را از بالاترین قیمت به پایینترین مرتب میکند، سپس مظنه ها توسط سیستم به یکدیگر مرتبط و با اولین معامله، قیمت ابتدای روز کشف خواهد شد. این روند معاملاتی دقیقا مشابه سایر معاملات بورسی انجام خواهد شد.
طبق اعلام بانک مرکزی صرافیها و بازیگران این بازار موظف هستند یک حساب ریالی و یک حساب ارزی مبتنی بر اسکناس معرفی کنند که شرکت بازار متشکل ارزی به این حسابها دسترسی داشته باشد.
به محض ارائه پیشنهاد، مبلغ عنوان شده در حساب آنها مسدود می شود.
این امر در این نوع معاملات نوعی تضمین برای حضور واقعی افراد برای خریدو فروش به شمار می رود که به نوعی دست کلاهبرداران نرخ امروز و یا فردایی را کوتاه کرده است. در نهایت فرآیند عملیاتی این بازار هم مانند سایربازار ها از طرف بانک مرکزی مکلف میشود که تابلویی داشته باشد تا نرخ را به صورت لحظه به لحظه و آنلاین نمایش دهد.
در مورد تعیین نرخ نیز بازار موظف است آییننامه معاملاتی مورد تایید بانک مرکزی را تدوین کند که بر اساس آن نرخ کلوزینگ (پایانی) هر روز با نوسان ۵ تا ۱۰ درصد تعیینکننده نرخ روز آینده خواهد بود، البته در شرایط خاصی که اتفاق ویژهای رخ دهد مدیر بازار با کسب مجوز از هیئت مدیره و با اطلاع بانک مرکزی دامنه نوسان را تغییر میدهد. کف و سقف تقاضا نیز تعیین خواهد شد که به مرور زمان سقف تقاضا در این بازار افزایش خواهد یافت.