کلیات

زخم اثنی عشر، زخمی است که روی پوشش قسمت فوقانی و ابتدایی روده کوچک شما به وجود می‌آید. درواقع ما به قسمت اول روده کوچک اثنی عشر می‌گوییم و به همین علت این زخم به چنین نامی معروف شده است. اگر زخم در معده شما باشد به آن زخم معده می‌گویند. اگر زخم در دوازدهه باشد به آن زخم اثنی عشر می‌گویند.

اثنی عشر 

احتمالاً برای بسیاری این سؤال مطرح می‌شود، که منظور از اثنی عشر چیست؟ اثنی عشر را با دو نام دیگر دئودنوم یا دوازدهه نیز معرفی می‌کنند. دوازدهه در حقیقت عضوی لوله‌ای مانند، توخالی و شبیه به یک لوله خم‌شده است. اما نقش اثنی عشر چیست؟ اثنی عشر یا دئودنوم وظیفه اتصال معده به تهی‌روده را دارد. تهی‌روده بخش میانی روده باریک است و اثنی عشر بخش ابتدایی روده باریک. در ابتدای اثنی عشر، حباب دوازدهه‌ای و در آخر آن رباط ترایتز وجود دارد.

چرا به اثنی‌عشر دوازدهه می‌گویند؟

یکی از نام‌های اثنی‌عشر، دوازدهه است. خوب است بدانید که پزشک یونانی هروفیلوس چنین نامی را انتخاب کرده است چون این قسمت از روده باریک حدوداً ۱۲ انگشت است. پس از هروفیلوس در کتاب قانون ابوعلی سینا دوازدهه با نام اثنی عشر معرفی شد و بعدها به زبان لاتین وارد شد. طول اثنی عشر موجود در بدن ما در حدود ۲۵ تا ۳۸ سانتی‌متر است. به بخش ابتدایی اثنی عشر حباب دوازدهه و به بخش انتهایی آن عضله تعلیقی اثنی عشر گفته می‌شود. به‌طورکلی اثنی عشر از ۴ بخش متفاوت تشکیل می‌شود.

نقش اثنی‌عشر در بدن و دستگاه گوارش

اصلی‌ترین و مهم‌ترین نقش اثنی‌عشر یا دوازدهه در بدن ما تجزیه مواد خوراکی در روده‌ی کوچک است. اثنی عشر برای تجزیه مواد غذایی نیاز به آنزیم، بی‌کربنات سدیم و نمک صفراوی دارد. این ترکیبات از پانکراس و کیسه صفرا ترشح و وارد اثنی‌عشر می‌شوند و روند تجزیه مواد غذایی را تسهیل می‌کنند.

 عوامل سبب بروز زخم اثنی‌عشر 

در گذشته، کارشناسان تصور می‌کردند سبک زندگی و عادات اشتباهی که در سبک زندگی خود داریم سبب بروز این زخم می‌شود. به‌عنوان‌مثال استرس و رژیم غذایی می‌توانند سبب بروز و تشدید زخم اثنی عشر و معده شوند. امروز می‌دانیم که اسیدهای معده و دیگر شیره‌های گوارشی به ایجاد زخم اثنی‌عشر کمک می‌کنند. خوب است بدانید که اسیدهای معده تا حدود معینی می‌توانند برای بدن مفید باشند و بیش از آن قابلیت سوزاندن پوشش معده و روده را دارند. دلایل بروز زخم دوازدهه به شرح زیر است.

• باکتری هلیکوباکتر پیلوری

بیشتر زخم‌های دستگاه گوارش در اثر عفونت باکتری یا میکروبی به نام هلیکوباکتر پیلوری ایجاد می‌شوند. این باکتری می‌تواند به مخاطی که از پوشش داخلی معده و قسمت اول روده کوچک شما یعنی اثنی عشر محافظت می‌کند، آسیب برساند. سپس اسید معده به مخاط می‌رسد و زخم خفیف تا شدید و آزاردهنده به وجود می‌آید.

• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی

داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند داروهای ضد درد و تب که بدون نسخه مصرف می‌شوند، یکی از علل اصلی بروز زخم دوازدهه شناخته می‌شوند. آسپرین، ناپروکسن، ایبوپروفن و دیگر داروهای شبیه به این موارد می‌توانند با گذشت زمان به مخاطی که از پوشش داخلی معده شما محافظت می‌کند آسیب برسانند.

تفاوت زخم معده و زخم اثنی عشر

زخم معده زخمی است که در پوشش معده پدید می‌آید اما زخم اثنی عشر زخمی است که در ابتدای روده کوچک و متصل به معده ظاهر می‌شود. عوامل اصلی ابتلا به هر دو زخم یکسان هستند و شامل عفونت هلیکوباکتر پیلوری و مصرف خودسرانه و بلندمدت داروهای مسکن است. از شایع‌ترین علائم زخم معده و زخم دوازده هم می‌توان به درد مبهم یا سوزش شکم بین استخوان سینه و ناف اشاره نمود. این دردها اغلب در زمان ناشتا بروز می‌کنند و از چند دقیقه تا چند ساعت نیز ادامه‌دار هستند.

علائم زخم اثنی‌ عشر

یکی از نکات جالب‌توجهی که باید در مورد آن آگاهی داشته باشید، تفاوت بین علائم زخم اثنی عشر و زخم معده در بیماران مختلف است. علائم زخم اثنی عشر در هر فرد ممکن است متفاوت باشد. در برخی از موردها مبتلایان به زخم اثنی عشر هیچ دردی و علامتی ندارند، حال‌آنکه برخی علائم زیادی را در خود مشاهده می‌کنند.

شایع‌ترین علامت زخم اثنی عشر، احساس درد مزمن یا سوزنده در شکم بین استخوان سینه و ناف است. این درد اغلب چند ساعت بعد از صرف غذا رخ می‌دهد و ممکن است شما را در طول خواب شبانه بیدار کند. حتی این درد نیز در مبتلایان متفاوت است. برخی تنها چند دقیقه درگیر این درد هستند و برخی تا چند ساعت این درد را تحمل می‌کنند. علائم زخم پپتیک ممکن است شبیه سایر مشکلات سلامتی باشد. همیشه برای اطمینان از ابتلا و عدم ابتلا به بیماری به پزشک متخصص مراجعه کنید و از درمان خودسرانه خودداری کنید.