کلیات

اسپاسم، انقباض عضلانی ناگهانی و شدیدی است که کاملا غیرارادی می‌باشد و بسته به علت، ممکن است برای هر قسمت از بدن اتفاق بیفتد و از چندین ثانیه تا چندین دقیقه یا حتی طولانی‌تر ادامه یابد. این عارضه ممکن است حتی هر روز صبح که بیدار می‌شوید اتفاق بیافتد. بیشتر مردم حداقل یک مرتبه دچار اسپاسم عضلانی شده‌اند و اگرچه مشکل چندان بزرگ و یا جدی نمی‌باشد اما برای درمان آن و بهبودی کامل، بیمار را با دردسرهای بسیاری مواجه می‌سازد.

همانطورکه ما به طور معمول از عضلات خود استفاده می کنیم، آنها به طور متناوب منقبض و شل می‌شوند و اندام‌های خود را به جلو و عقب حرکت می‌دهیم. به طور مثال، ماهیچه‌هایی که وضعیت ما را حفظ می‌کنند، به صورت هماهنگ منقبض و شل می‌شوند. به عضله‌ای که به طور غیرارادی و بدون اراده آگاهانه منقبض می‌شود، اسپاسم گفته می‌شود. اگر شدید و پایدار باشد، تبدیل به یک گرفتگی می‌شود. گرفتگی عضلات، ماهیچه‌ای است که به طور غیرارادی و به اجبار منقبض می‌شود و شل نمی‌شود و باعث سفت شدن قابل مشاهده یا قابل لمس عضله درگیر می‌شود.

عوامل تشدید کننده اسپاسم عضلانی

عواملی که ممکن است باعث تشدید اسپاسم عضلانی شوند عبارتند از:

• خستگی ماهیچه
• کم آبی
• کشش نامناسب
• اعصاب ناقص
• کمبود ویتامین یا مواد معدنی (کاهش شدید الکترولیت‌ها در بدن، مانند:پتاسیم، کلسیم و منیزیم) 
• ورزش سنگین یا تحرکات بسیار زیاد
• محدود شدن بدن در خون‌رسانی
• فشار شدید

علت اسپاسم عضلانی چیست؟

از دلایلی که می‌تواند موجب گرفتگی عضلات شوند، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• گردش خون محدود که به دلیل تنگ شدن عروق، فشار زیاد بر اعصاب ستون فقرات، محدودیت مواد معدنی در بدن همچون کلسیم، منیزیم یا پتاسیم و همچنین داروهای دیوریتیک که عموما برای فشارخون بالا استفاده می‌شوند.
• استفاده بیش از حد از عضلات
• فعالیت‌های تمرینی و بدنی جدید
• آترواسکلروز یا تنگی عروق
• گردن درد و کمر درد مزمن
• اختلالات عصبی
• افزایش سن
• کم کاری تیروئید
• بارداری
• جمع شدن مواد اضافی در عضلات (مانند لاکتات)
• چاقی
• افراد مبتلا به دیابت
• بیماری کلیوی
• تجمع پلاک در عروق کرونری که به دلیل مصرف مواد مخدر، مصرف الکل، سیگار کشیدن و داشتن استرس بیش از حد باعث اسپاسم عروق کرونری می‌شود.

تشخیص اسپاسم عضلانی چگونه است؟

پزشک بعد از دریافت شرح حال بیمار، معاینه را آغاز می‌کند و سپس با پرسیدن سوالاتی، شرایطی که بیمار در آن دچار گرفتگی عضلات شده است را بررسی می‌کند:

• اسپاسم‌ چه زمانی شروع شده‌است؟
• چه مدت طول می‌کشد؟
• چند وقت یکبار رخ می‌دهد؟
• آیا ریتم مشخصی دارد؟
• به صورت تصادفی رخ می‌دهد؟
• آیا همیشه گروه ماهیچه‌ای خاصی در بدن درگیر می‌شود؟

بهترین راه درمان اسپاسم عضلانی

درمان اسپاسم معمولا خود به خود برطرف می‌شود. ممکن است چند ثانیه یا حتی چند دقیقه طول بکشد تا آنها متوقف شوند، اما اغلب نیازی به درمان ندارند. نوشیدن آب زیاد می‌تواند به کاهش گرفتگی عضلات مرتبط با کم آبی کمک کند. اگر فردی گرفتگی دردناک دارد، می‌تواند چند روش را برای کمک به کاهش علائم امتحان کند.

برخی از روش‌های درمانی شامل موارد زیر است:

• درمان دارویی
• درمان فیزیوتراپی