کلیات

قَهرمان‌مَرعَش یا مرعش نام یکی از شهرهای ترکیه است.

این شهر مرکز استان قهرمان‌مرعش در جنوب‌شرقی است. شهر قهرمان مرعش یا به ترکی استانبولی کاهرامان ماراش؛ به کردی گورگوم یا همان مرعش، دارای مردمان کرد است که با زبان کردی و شاخه کرمانجی آن سخن می گویند.در دوره اسلامی به آن مرعش می گفته اند و در سال ۱۹۷۳ به صورت رسمی نام آن را قهرمان مرعش نهادند. کشاورزی در این منطقه به دلیل وجود زمین های حاصلخیز و آب فراوان، از رونق بالایی برخوردار است.

جغرافیا

این شهر در کوهپایهٔ کوه‌های تاوروس قرار گرفته و جمعیت آن در سال ۲۰۰۰ برابر با ۳۲۶٬۱۹۸ نفر بوده‌است. اکنون جمعیت آن در حدود ۷۱۵۰۰۰ نفر برآورد شده است.

منطقهٔ قهرمان‌مرعش به‌خاطر تولید آرد ثعلب (آردی ساخته‌شده از برجستگی‌های ارکیده) و بستنی مخصوص خود معروف است.

تاریخچه

مرعش را رومی‌ها مراسیون (Marasiob) می‌خواندند و گویند آن در جایگاه جرمانیقیه ساخته شده‌است. معاویه بن ابی‌سفیان در قرن یکم بنای آن را تجدید کرد و در اواخر دورهٔ امویان مسلمانان آنجا را پایگاه خویش ساختند و جمع کثیری از مسلمانان در آنجا اقامت گزیدند و مسجد جامعی نیز برای خود بنا کردند. هارون‌الرشید هم بر استحکامات آنجا افزود. این شهر یک خندق و دو بارو داشت و در وسط آن قلعه‌ای بود معروف به قلعهٔ مروانی که به قول یاقوت به نام مروان دوم آخرین خلیفهٔ سلسلهٔ امویان نامیده می‌شد. در سال ۴۹۰ مرعش را صلیبیون به سرکردگی گود فری دوبویون (Godfrey de Bouillon) تصرف کردند و از آن پس مرعش یکی از شهرهای مهم ارمنیهٔ صغری شد و مدت زمانی در دست مسیحیان باقی ماند تا زمانی که دولت ارمنیه منقرض گردید. این شهر در طول تاریخ صدمات زیادی به خود دیده است. هجوم رومی ها و بیزانسی ها، حملات اعراب برای فتح آن در ۶۳۲ میلادی، جنگ های ویرانگر سلسله سلجوق ها در ۱۱۰۳ میلادی بر علیه مردم آنجا و کوچاندن مردم، حمله های عثمانی ها در ۱۳۹۹ میلادی برای تصرف و سیطره بر این منطقه. یکی از بزرگترین صدمات به مردم کرد این شهر، کشتار یا قتل عام قهرمان‌مرعش یا به اختصار کشتار مرعش بود .این کشتار واقعه‌ای بود که در آن هزاران نفر از مردم کرد علوی مذهب توسط گروه گرگهای خاکستری قتل‌عام گردیدند.

این کشتار از ۱۹ تا ۲۶ دسامبر ۱۹۷۸ میلادی و در شهر قهرمان‌مرعش ترکیه رخ داده است و بر پایه مستندات و عکسها و فیلم های موجود، هزاران کرد علوی کرمانج توسط این گروه افراطی ملی گرای ترک، کشتار شده اند و یا به اجبار کوچانده شده اند. به لحاظ جغرافیایی نیز این شهر بر روی کمربند زلزله و گسل های بزرگ فعال، قرار دارد. در تاریخ ۱۶بهمن ۱۴۰۱ زلزله هایی به بزرگی۷/۹ و ۷/۵ ریشتر در ترکیه به مرکزیت قهرمان مرعش باعث خرابی زیادی در این شهر شد. این زلزله در ترکیه و شهرهایی از سوریه رخ داد و جان هزاران نفر را گرفت.در حال حاضر شمار جانباختگان از ۲٢۰۰۰ هم بیشتر شده است.