در مورد پرویز ثابتی در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
کلیات
پرویز ثابتی متولد ۴ فروردین ۱۳۱۵، مسئول ادارهٔ سوم (مهمترین رکن) ساواک طی سالهای ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۷ و رئیس ساواک تهران بود. وی دوران ابتدایی را از سال ۱۳۲۲ تا ۱۳۲۸ در سنگسر و دوران دبیرستان را از ۱۳۲۸ تا ۱۳۳۴ در تهران گذراند.
او از ۱۳۳۴ تا ۱۳۳۷ در دانشکده حقوق دانشگاه تهران تحصیل نمود و لیسانس قضایی را اخذ کرد. در بهمن ماه ۱۳۳۷ با معرفی ضرابی (مدیر کل نهم ساواک) به عنوان تحلیلگر سیاسی به استخدام ساواک درآمد. مطابق با اسناد ساواک، وی در ۹ آبان ۱۳۵۷ با نام مستعار عالیخانی از طریق فرودگاه بینالمللی مهرآباد، تهران را به مقصد لندن ترک کرد.
عضویت در ساواک
همانطور که اشاره شد پرویز ثابتی با حضور در تلویزیون ملی ایران به عنوان «مقام امنیتی» معرفی شد تا ابهّت ساواک را به رُخ بکشد.
او از مُهرههای اصلی سازمان اطلاعات و امنیت کشور بود و با نوشتن بولتنهای محرمانه و فوق سرّی، علاوه بر نخستوزیر و رئیس کل ساواک، برای دفتر مخصوص شاه از اوضاع داخلی کشور، تحلیل سیاسی مینوشت.
سال ۱۹۶۲ وقتی جان اف کندی، مقامات ایرانی را به انتخابات آزاد سفارش کرد، شاه از تیمسار حسن پاکروان خواست از اوضاع مملکت تحلیل جامعی ارائه دهد تا او به جمعبندی برسد. پاکروان، این وظیفه را به ثابتی سپرد.
ثابتی در گزارشی که تهیه کرد اشاره نمود که مردم ایران برای دموکراسی آمادگی ندارند و اینکه شاه برایشان جذبه دارد و محبوب آنها است کافی است. دادن آزادی و درانداختن انتخابات آزاد، دست حکومت را میبندد و کار دست ما خواهد داد…
بخشی از زندگینامه و نحوه پیوستن به ساواک
ثابتی پس از این که دوران دبیرستان خود را به اتمام میرساند وارد دانشکده حقوق دانشگاه تهران میشود و پس از فارغالتحصیل شدن به جای اینکه در حوزه تحصیل خود یعنی قضاوت، مشغول به کار شود به سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) میرود.
ثابتی خودش را تا ۳۰ تیر ۱۳۳۱، ملیگرا و طرفدار مصدق میداند؛ یعنی زمانی که دانشآموز مقطع نهم بود. البته آنگونه که میگوید، سالهای بعد، از آن موضع برگشت. او که به ساواک پیوسته بود دیگر نمیتوانست مثل قبل باشد و شاید به گفته خودش واقعا سالها بود از آن موضع برگشته بود.
عباس میلانی در خصوص انگیزه پیوستن ثابتی به ساواک مینویسد «در سال آخر دانشگاه، ثابتی به دنبال استخدام به عنوان معلم بود. او به یکی از مدارس کوچک در اطراف تهران فرستاده شد. در آن دوره کسانی که مدرک حقوق داشتند یا وکیل میشدند یا قاضی و ثابتی قضاوت را برگزید اما قبل از این که مشغول به کار شود از دوستانش درباره انجمن سری (ساواک) شنیده بود. ثابتی با شنیدن این خبر قضاوت را رها کرد و عضو این سازمان جدید شد. او معتقد بود این کار پلی به سوی آینده سیاسیاش است.»
عباس میلانی: ثابتی قضاوت را رها کرد و عضو سازمان جدید شد. او معتقد بود این کار پلی به سوی آینده سیاسیاش است
به هر ترتیب، هرچه که بود ثابتی قدم در سازمان اطلاعاتی گذاشته بود که طی یک دوره، مخوفترین چهره را در ذهن تاریخ از خود برجای گذاشت. احتمالا پیوستن چنین افراد تحصیلکردهای به ساواک برآمده از سیاستی بوده که در پیش گرفته شد؛ مسالهای که حسن علویکیا معاون ساواک هم به آن اشاره میکند و معتقد است که در آغاز فعالیت ساواک، هدف جذب جوانان تحصیل کرده و باسواد بود که بتوانند در ساختار امنیتی کشور مفید واقع شوند. البته نباید این مفید واقع شدن را فراموش کرد چون هر فردی با توجه به سمتی و مسئولیتی که دارد آنگونه که خودش میفهمید مفید را معنا میکند؛ از دید یک نفر مفید یعنی ایجاد اشتغال و ... و از دید فردی دیگر مفید یعنی سرکوب.
پیشرفت در ساواک با جاهطلبی یا رندی؟
چرا ثابتی به امنیتیترین چهره در تاریخ معاصر ایران تبدیل شد و حتی از روسای خود در سازمان اطلاعات و امنیت کشور مشهورتر شد؟ او خود را تا مدیریت امنیتی ساواک بالا کشید و مشتری ویژه گزارشهایش محمدرضا پهلوی بود.
نخستین گزارش ثابتی به محمدرضا پهلوی مربوط به آذر ۱۳۵۵ و پس از انتخاب جیمی کارتر به ریاست جمهوری آمریکا و قبل از ورود او به کاخ سفید بود. گزارش دوم نیز در سال ۱۳۵۶ به قلم ثابتی نوشته شد که در آن راهحلهای متعددی برای کنترل اوضاع پیشنهاد میکند؛ راهحلهایی که بر نقطه «اقدامات شدید» استوار و نوشته بود که بدون در نظر گرفتن اقدامات شدید، حکومت پهلوی سقوط میکند.
ثابتی در خاطراتش در خصوص توجیه بسیاری از اعمالش گفته سعی میکردم که ردههای بالای ساواک و حتی شاه را به این نکته توجه دهم که فقر و فساد و بیعدالتی موجب عدم رضایت و رویگردانی و توسل به اقدامات ضدامنیتی میشود. هرچه که بوده رفتار ثابتی در ساواک به نوعی بود که حتی گفتهاند که در دو دهه حکومت پهلوی در میان افکار عمومی به یکی از ترسناکترین و قدرتمندترین چهرهها تبدیل شده بود.
حال این سوال مطرح میشود که این پیشرفت در ساواک مربوط به تحصیل، هوش و استعداد ثابتی بوده یا این که دلیلش جاهطلبی چنین چهرهای بوده است؟ برخی همچون داریوش فروهر معتقد بودند که پس از حسن پاکروان هیچ شخصیتی در ساواک، از نظر هوش و دانش همپایه ثابتی نبوده است.
حسین فردوست اما ثابتی را شخصیتی جاه طلب و بلندپرواز میداند. برخی دیگر معتقدند که محمدرضا پهلوی به جای نعمتالله نصیری میبایست ثابتی را به عنوان رئیس ساواک منصوب میکرد و شاید همین امر نقطه بازگشتی برای پهلوی میشد اما برخی دیگر جوان بودن و زبان صریح و نوع نگاه ثابتی را مانع رسیدنش به آن مقام میدانند.
فعالیت های ثابتی در ساواک
گزارشهای ساواک میگوید: ثابتی بر تمام امور در حوزه سرکوب مبارزان نقش داشت و اسنادی از دستور او مبنی بر دستگیری و تبعید، خفقان، سانسور، بسیاری از مبارزان وجود دارد
پرویز ثابتی در سال ۱۳۳۷ به ساواک پیوسته و در تمام حوادث دهههای ۴۰ و ۵۰ خورشیدی تا سقوط حکومت پهلوی گام به گام همراه رژیم بوده است. او به دلیل موقعیت شغلی که داشت از پشت پرده سیاسی حکومت پهلوی باخبر بود و خودش گفته که در دهه ۵۰ گزارشهایی از فساد ارائه کرده و افرادی همچون اسدالله علم، سپهبد ایادی و امیر هوشنگ دولو از نزدیکان محمدرضا پهلوی با او دشمن شدهاند.
ثابتی حدود پنج سال ریاست اداره کل سوم ساواک را برعهده داشت؛ ادارهای که بنا به نوشته جیمز بیل در کتاب «عقاب و شیر» جزو بدنام ترین بخشهای ساواک بود. محمود طلوعی نوشته است که ثابتی در تمام عملیاتهای پر سر و صدای سالهای ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۶ نقش اصلی را برعهده داشت. ثابتی البته پیش از رکن سوم و ساواک تهران، ریاست رکن اول (امور اداری و استخدامی و ستادی) را بر عهده داشت.
گزارشهای ساواک نشان می دهد که ثابتی بر تمام امور در حوزه سرکوب مبارزان نقش داشت و اسنادی از دستور او مبنی بر دستگیری و تبعید، خفقان، سانسور، بسیاری از مبارزان وجود دارد. فرجالله سیفی کمانگر، معروف به کمالی از شکنجهگران کمیته مشترک ضد خرابکاری، در اعترافات خود بعد از انقلاب در مورد نقش ثابتی در شکنجهها میگوید: «هر وقت ثابتی به کمیته میآمد عضدی داخل حیاط میشد و با صدای بلند داد میزد؛ بازجوها مگر مرده هستند که صدایشان در نمیآید. داد بزنید و فحاشی کنید، آقا خوشش میآید و بارها در جمع کلیه کارمندان کمیته اظهار میداشت؛ هر وقت آقا یعنی پرویز ثابتی به کمیته میآید شما متهم را بیاورید داخل اتاق و بزنید و فحاشی کنید با صدای بلند که آقا بشنود»
بی بی سی فارسی پس از رخنمایی ثابتی در گزارشی درباره او نوشت: «او مخالف فعالیت آزادانه بسیاری از نویسندگان و هنرمندان از جمله صمد بهرنگی بوده است. خودش بهصراحت در مصاحبه با عرفان قانعیفرد در کتاب «در دامگه حادثه» گفته که کتاب اولدوز و کلاغهای صمد بهرنگی را پیش فرح پهلوی برده و تاکید کرده نویسندگانی مثل صمد بهرنگی از راه داستان افکار کمونیستی را ترویج میدهند و باید جلو آنها گرفته شود. ... او در مقابل پرسشی درباره شکنجه زندانیان سیاسی چپ و چریکهای فدایی، آنها را «تروریست» خوانده و ادعا کرده بسیاری از آنها یا در زدوخورد زخمی شده یا بدست گروه خودشان شکنجه شده بودند و بسیاری هم در این باره اغراق میکردند.»
گفتههای خود ثابتی هم در خاطراتش دیدگاههای یادشده را تایید میکند. ثابتی در خاطراتش میگوید که «در ۳ آبان ۱۳۵۷ که مرا برداشتند و رفتم نزد هویدا که بگویم مرا برداشتهاند و میخواهند سفیر شوم...گفت که با برداشتن تو از دستگاه معلوم است که شاه دیگر اراده ماندن ندارد...کار ما هم تمام است...امیدی بود که روزی شاه برگردد و مخالفین را سرجایشان بنشاند ولی الان با برداشتن شما دیگر تمام است». پس میتوان این گونه گفت که ثابتی ماموریت داشت مخالفان را سرجایشان بنشاند! اینکه چگونه و با چه فرجامی تاریخ گفته است.
در مورد پرویز ثابتی در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
صادق زیباکلام با اشاره به مستند شبکه من و تو اظهار کرد: ثابتی ناخواسته میگوید چرا انقلاب شد؟ چون بعد از ۲۸ مرداد، تمام تصمیمات و جهتگیری حکومت در یک نفر، یعنی شخص محمدرضا پهلوی خلاصه میشد و حکومت نفر دوم نداشت و دیگران کارهای نبودند. شاه هم به کسی اعتماد نداشت و بیماری سرطانش را حتی فرح و ثابتی نمی دانستند. پس وقتی این شخص ضعیف شد و نتوانست تصمیم بگیرد، حکومتش سقوط کرد.
کد خبر: ۱۲۱۰۶۱۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۲۵
مستند پنج قسمتی « پرویز ثابتی » اگرچه تحریف آشکاری علیه تاریخ معاصر بود اما ثابتی خواه ناخواه دست به اعترافاتی میزند که یک مورد آن درباره رضا پهلوی است.
کد خبر: ۱۲۰۹۱۵۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۸
نبض خبر
فیلم گوزنها به کارگردانی مسعود کیمیایی، جزو آثاری بود که ساواک با حضور در صحنه فینال فیلم را دوباره فیلمبرداری کرد و به طور کلی عوض نمود! بهروز وثوقی، بازیگر این فیلم روایتی تکان دهنده از تهدیدش به مرگ با صحنه سازی توسط پرویز ثابتی از عناصر کلیدی ساواک به واسطه بازی در این فیلم و دیالوگی که میان آنها تبادل شده، سخن به میان آورده است. اظهارات بهروز وثوقی را میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۱۲۰۸۹۰۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۷
روزنامههای امروز چهارشنبه ۱۵ آذرماه
چرا وزارت نفت اموال زنجانی را نمیفروشد؟ کارنامه فاجعه بار نمایندگان ایران برابر حریفان عربستانی، میدان جدید رویارویی محور مقاومت و اسراییل، روزی برای شنیدن اعتراض یا تمجید؟ مردم حق دارند بدانند پول مالیات کجا هزینه میشود، چهره پنهان پایداری در انتخابات ۱۴۰۴، آیا اتباع به خانه هایشان برمی گردند؟ بودجه ۱۴۰۳ در دوراهی رکود و تورم و زیر پوست تهدید سران حماس به ترور، از مواردی است که موضوع گزارشهای خبری و تحلیلی روزنامههای امروز شده است.
کد خبر: ۱۲۰۸۵۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۵
تحلیلی بر مستند پنج بخشی شبکه «منو تو»
کد خبر: ۱۲۰۷۸۰۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۱
حضور ثابتی در یک برنامه تلویزیونی با صلاحدید شخص شاه، و نامی که برای اشاره به او استفاده شد(«مقام امنیتی») در افکار عمومی ایرانی ها ماندگار شد و خیلی زود نام او به مظهر رعب و سرکوب رژیم شاه بدل گشت.
کد خبر: ۱۲۰۶۷۶۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۰۵
سوت
داریوش اقبالی مشهور به داریوش در دوران پهلوی و به علت خواندن آهنگهایی که برداشت سیاسی از آنها میشد، همچون جنگل، بنبست، بوی گندم، علی کنکوری و گل بارونزده، چندین بار دستگیر و زندانی شد. نخستین بار او، بنا به گفته پرویز ثابتی معاون ساواک، با دستور مستقیم محمدرضا شاه دستگیر و پس از دستگیری به مدت 6 ماه در انفرادی نگاه داشته و پس از 6 ماه حبس آزاد شد. او مجموعاً مدت 26 ماه در دوران سلطنت محمدرضا پهلوی زندانی بود اما در تبلیغات رسمی برای خراب کردن داریوش اعلام شد که او به دلیل مصرف مواد مخدر دستگیر شده است! روایت او را از تجربه زندان رفتناش در دوران شاه میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۱۲۰۲۷۶۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۸/۱۴
معاون امور بینالملل قوه قضاییه در نامهای به دادستان کل کشور خواستار تعقیب قضایی پرویز ثابتی رئیس ساواک تهران شد.
کد خبر: ۱۱۶۵۸۱۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۰۸
موضوع مهمی که از آن نباید غافل شده این است که ریشه و مبنای این تجمعات و نشست ها علاوه بر حمایت و طراحی کشورهای غربی و منطقه ای از علل داخلی هم برخوردار است و اتفاقا این رخدادهای داخلی است که بهانه ای برای تشکیل این رویدادها می شود.
کد خبر: ۱۱۶۴۶۵۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۰۱
وزیر کشور در مورد پیگیریِ محاکمه شکنجه گران دوران پهلوی گفت: نه تنها شکنجه گران ساواک، بلکه همه کسانی که در دوره پهلوی منابع مالی کشور را غارت کردهاند باید مورد پیگیری قرار گیرند و جمهوری اسلامی این مساله را دنبال میکند.
کد خبر: ۱۱۶۴۵۹۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۳۰
مرور روزنامههای دوشنبه ۲۴ بهمن ماه
دستگیری متهمان اصلی سرقت از بانک ملی، عیدیها کفاف هزینهها را نمیدهد، روزهای برفی دست و پای پایتخت را بست، دیپلم افتخار پر ماجرا به هومن برق نورد، رونمایی از فاز اول سامانه اینترنتی جزئیات اموال دولت، کرونا در نقطه گذار و شرط ایران برای احیای برجام، از مواردی است که موضوع گزارشهای خبری و تحلیلی روزنامههای امروز قرار گرفته اند.
کد خبر: ۱۱۶۳۷۹۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۲۴
رئیس دفتر رئیس جمهور دوران اصلاحات به انتشار عکس پرویز ثابتی از روسای معروف ساواک بعد از ۴۴ سال واکنش نشان داد.
کد خبر: ۱۱۶۳۷۵۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۲۳