کلیات

پیروز یوزپلنگ ایرانی در ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۱ متولد شد و به دلیل عارضه کلیوی ۹ اسفند ۱۴۰۱تلف شد. یوزپلنگی ایرانی و فرزند «ایران» و «فیروز» بود و به نماد یوزپلنگ آسیایی تبدیل شد. این یوز تنها تولهٔ باقی‌مانده از سه فرزند «ایران» بود. 

پیروز تنها فرزند باقی‌مانده از بارداری درحصار «ایران»، یکی از نامورترین یوزهای ایران بود. بسیاری پروژهٔ حفظ نژاد یوزپلنگ آسیایی را حالا با نام آن، تنها فرزند «ایران» که شانس زنده‌ماندن پیدا کرد، می‌شناسند؛ گرچه ادامهٔ زندگیش با توجه به‌بزرگ‌شدن درحصار و به‌کمک تیماردار موضوعی بود که محل بحث کارشناسان قرار گرفته‌است. مسئولان سازمان محیط‌زیست که به‌دلیل انجام پروژهٔ بارداری درحصار ایران و ازدست‌رفتن دو تولهٔ این یوزپلنگ به‌شدت زیر فشار قرار دارند، گفتند به‌جز پیروز یوزپلنگ‌های دیگری هم در طبیعت هستند که نیاز به‌توجه دارند.

معاون محیط‌زیست‌طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست دربارهٔ «بازوحشی‌سازی» و «رهاسازی» پیروز گفت: «احتمال اینکه «پیروز» خوی وحشیگری پیدا کند ناچیز است؛ «پیروز» را حتماً به‌توران انتقال خواهیم داد اما برنامه‌ای برای رهاسازی آن در طبیعت نداریم.»

تولد و مرگ

پیروز ۱۱ اردیبهشت در پارک ملی توران واقع در استان سمنان به همراه ۲ توله دیگر متولد شدند. دو توله اول در روزهای اول تلف شدند و پیروز با تلاش متخصصین زنده ماند. چهار روز پس از تولد توله اول تلف شد، نگهداری توله دوم و سوم نیز از روز چهارم به مدت شش روز به علیرضا شهرداری سپرده شد. دلیل اصلی تلف شدن توله اول طبق گفته رئیس دامپزشکی کشور نقص ژنتیکی و چسبندگی ریه و دلیل تلف شدن توله دوم استفاده از شیر بی کیفیت بود. پیروز برای تکثیر در اسارت متولد شده‌است. پیروز در ده ماهگی در ۹ اسفند ۱۴۰۱ پس از اعلام نارسایی کلیه، مشکلات گوارشی و انجام دیالیز و یک عمل جراحی تلف شد.

نگهداری

پیروز با کمک و پرستاری تیمارگر و امدادگر حیات وحش (علیرضا شهرداری پناه و علی عمارلویی) در پارک جنگلی پردیسان نگهداری می‌شود. پیتر کالدوِل دامپزشک آفریقایی و بابک باستانی نیز روزانه شرایط جسمانی پیروز را پایش و نیز در نگهداری پیروز همراهی می‌کنند. پس از تلف شدن توله دوم، سازمان حفاظت محیط زیست تصمیم گرفت که پیروز را به تهران که شرایط و امکانات مناسب‌تری نسبت به توران دارد منتقل کند تا شاید بتوان از این طریق از تلف شدن توله یوز سوم جلوگیری کرد.

برخلاف انتقاداتی که به دست‌آموز بار آمدن پیروز وارد است، پیروز به این نحوه بزرگ شدن نیاز دارد. این توله‌یوز از روز اول توسط انسان بزرگ شده و نگهداری آن نیاز به کمک انسان دارد، ضمن اینکه تحت هیچ شرایطی قرار نیست که به طبیعت بازگردد. پیروز شب‌ها به همراه مربی خود در فضای باز زیر آسمان می‌خوابد تا به فضای طبیعی عادت کند و به دلیل سرد شدن هوا فضای بسته را هم برای نگهداری آن فراهم کردیم تا سرما به آن‌ها آسیب نزند.

وزن پیروز در پنج ماهگی به ۴ کیلو و ۵۰۰ گرم رسیده‌است، گوشت مرغ و گوساله به‌همراه مکمل‌های مخصوص را تغذیه می‌کند و حال عمومی خوبی دارد اما نگرانی‌ها همچنان ادامه دارد و وضعیت پیروز پایدار نشده‌است.

در مورد روش‌های نگهداری پیروز نیر نقدهایی وارد شده‌است. بسته شدن گردنبند طبی جانوران، به گردن پیروز، نگرانی دوستداران پیروز را در پی داشت که گفته شد به صلاحدید تیمارگران و دامپزشکان برای مراقبت از «پیروز» در ۲۰ روز گذشته بسته شده بود. پیروز از ابتدای تولد مشکل گوارشی داشته و گاهی دفع برای او سخت می‌شد که در چنین شرایطی پشتش را لیس می‌زد و باعث زخم روی مقعدش می‌شد؛ بنابراین برای جلوگیری از اینکه پیروز پماد روی مقعدش را نلیسد، به گردنش گردنبند طبی بسته شد.

زیستگاه

پیروز تا ۱۲ ماهگی در تهران می‌ماند و بعد از رفع مشکلات بعد از ۱۲ ماهگی ممکن است که به پارک ملی توران منتقل شود.

وضعیت وخیم سلامتی و انتقال به بیمارستان

پیروز با علائم مشکوک به انسداد روده در ساعات بامدادی روز جمعه ۵ اسفند به بیمارستان دامپزشکی مرکزی تهران منتقل شد. پس از بررسی‌های اولیه و انجام آزمایش‌های رادیولوژی و سونوگرافی، دامپزشکان تشخیص دادند که او انسداد روده ندارد و به یک «عارضه حاد کلیوی» مبتلا بوده‌است.

تلف شدن

پیروز در اسفند ۱۴۰۱ به‌علت نارسایی کلیوی در بیمارستان تلف شد.