کلیات
امنیت، خواسته عمومی هر جامعهای میباشد و هر حکومتی برای ایجاد امنیت در جامعه با هر طرز تفکری که داشته باشد تلاش میکند و با مجرمان امنیتی به طور جدی برخورد مینماید. یکی از جرایم علیه امنیت کشورها محاربه و
افساد فی الارض میباشد. «محاربه و افساد فی الارض» جزو جرائم و گناهانی است که دارای مجازات خاص و معین شرعی بوده و از این جهت، در حوزه حدود (مجازاتهایی که کمیت و کیفیت آنها در شرع مشخص شده است) جای میگیرد.
افساد فی الارض در قانون
قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ درباره جرم انگاری
افساد فی الارض در ماده ۲۸۶ چنین آورده است:
«هرکس به طور گسترده، مرتکب جنایت علیه تمامیت جسمانی افراد، جرائم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور، نشر اکاذیب، اخلال در نظام اقتصادی کشور، احراق و تخریب، پخش مواد سمی و میکروبی و خطرناک یا دایر کردن مراکز فساد و فحشا یا معاونت در آنها گردد به گونهای که موجب اخلال شدید در نظم عمومی کشور، ناامنی یا ورود خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد یا اموال عمومی و خصوصی، یا سبب اشاعه فساد یا فحشا در حد وسیع گردد مفسد فی الارض محسوب و به اعدام محکوم میگردد.»
مدت هاست در فقه جزایی و قانون مجازات کشور در باب این مسئله که محاربه و افساد فی الارض چه رابطهای دارند بین کارشناسان مربوطه تبادل نظر در جریان است.
در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ درباره جرم انگاری و مجازات محاربه در ماده ۲۷۹ به بعد چنین آورده است:
ماده ۲۷۹- محاربه عبارت از کشیدن سلاح به قصد جان، مال یا ناموس مردم یا ارعاب آنها است، به نحوی که موجب ناامنی در محیط گردد. هرگاه کسی با انگیزه شخصی به سوی یک یا چند شخص خاص سلاح بکشد و عمل او جنبه عمومی نداشته باشد و نیز کسی که به روی مردم سلاح بکشد، ولی در اثر ناتوانی موجب سلب امنیت نشود، محارب محسوب نمیشود.
ماده ۲۸۰- فرد یا گروهی که برای دفاع و مقابله با محاربان، دست به اسلحه ببرد محارب نیست.
ماده ۲۸۱- راهزنان، سارقان و قاچاقچیانی که دست به سلاح ببرند و موجب سلب امنیت مردم و راهها شوند محاربند.
ماده ۲۸۲- حد محاربه یکی از چهار مجازات اش اعدام است
افساد فی الارض در فقه و قرآن
ثنویت یا یگانگی دو موضوع محاربه و افساد فیالارض از مباحث بسیار مهم فقه جزایی است. برخی متون فقهی و نیز برخی قوانین به تبع قرآن کریم این دو عنوان را در کنار هم ذکر کردهاند، به گونهای که این فکر را به ذهن متبادر میکند که این دو، یک جرم به شمار میروند. فارغ از بررسی عمیق رابطهی محاربه و افساد، قصد داریم در ادامه این نوشته آن گونه که شایسته است به خاستگاه بحث پیش رو بپردازیم؛ از این جهت که مشترکات محاربه و افساد فی الارض چیست که مجازات سخت محاربه را بتوان به افساد فی الارض نیز تسری داد.
باید توجه داشت که طرح این پرسش ناشی از به کار رفته شدن دو عنوان محاربه و افساد فی الارض درآیه ۳۳ سوره مائده میباشد.
آن چیزی از لابلای مطالعات انجام شده در این باب به نظر میرسد آن است که رابطه محاربه و افساد فی الارض عموم و خصوص مطلق باشد. ولی از آن جایی که مسیر بحث ما این نیست در همین حد اکتفا میکنیم.
در آیهی ۳۳ سوره مائده خدای رحمان برای مفسد فی الارض مجازاتهای سختی را قرار داده است. اما این جرم چه جرمی است که چنین مجازاتی را اقتضا میکند؟
خداوند رحمان و رحیم در آیات و روایات متعدد مسلمانان را از ارتکاب فساد در زمین بر حذر میدارد:
۱. از روزى خدا بخورید و بیاشامید و [لى]در زمین سر به فساد برمدارید. (بقره ۶۰)
۲. و در زمین پس از اصلاح آن فساد مکنید و با بیم و امید او را بخوانید که رحمت خدا به نیکوکاران نزدیک است. (اعراف ۵۶)
۳. پس نعمتهاى خدا را به یاد آورید و در زمین سر به فساد برمدارید. (اعراف ۷۴)
۴. به سبب آنچه دستهاى مردم فراهم آورده فساد در خشکى و دریا نمودار شده است تا [سزاىِ]بعضى از آنچه را که کردهاند به آنان بچشاند، باشد که بازگردند. (روم ۴۱)
۵. یا کسانى را که گرویده و کارهاى شایسته کردهاند، چون مفسدانِ در زمین مىگردانیم یا پرهیزگاران را، چون پلیدکاران قرار مىدهیم؟ (ص ۲۸)
۶. آن سراى آخرت را براى کسانى قرار مىدهیم که در زمین خواستار برترى و فساد نیستند و فرجام [خوش]از آنِ پرهیزگاران است. (قصص ۸۳)
۷. و با آنچه خدایت داده سراى آخرت را بجوى و سهم خود را از دنیا فراموش مکن، و هم چنان که خدا به تو نیکى کرده نیکى کن و در زمین فساد مجوى که خدا فسادگران را دوست نمىدارد. (قصص ۷۷)
۸. و به سوى [مردمِ]مَدْیَن، برادرشان شعیب را [فرستادیم]. گفت: «اى قوم من، خدا را بپرستید و به روز بازپسین امید داشته باشید و در زمین سر به فساد برمدارید.» (عنکبوت ۳۶)
همه آنچه تعادل فرد و اجتماع را برهم زند عملی مفسدانه است و هر آنچه به انسان و اجتماع آرامش بخشد عملی مصلحانه است...
ابعاد خسارت افساد فی الارض
اصولا آنچه که در فرایند افساد فی الارض پیش میآید چیزی است فراتر از یک جرم معمولی که اثرش متوجه یک نفر یا گروهی از افراد باشد. این قسم جرایم که در این یادداشت از آنها سخن به میان آمد اثرش مستقیما بر روی نظام اسلامی و یا حداقل یک طبقه مشخص از جامعه میباشد.
در واقع رویکرد اسلام در جرم انگاری دقیق و مجازات سنگین که خودش یک پیش گیرندگی نهان دارد این بوده است که نشان دهد مصالح کلی و بالا دستی از اهمیت ویژهای برخوردار است.
عملکرد سازماندهی شدهی یک نفر در راستای منفعت طلبیهای خود و گروهش میتواند معیشت کل مسلمانان را تحت الشعاع قرار دهد؛ لذا قانون گذار آثار مخرب اجتماعی و گستردهی افساد فی الارض را بر نتافته و بر مبنای قرآن و روایات و در مسیر صحیح آنها دست به اقدام زده است و قانون مجازات اسلامی را تدوین نموده.
در پایان برای روشنتر شدن بحث به صورت گذرا به مصادیق افساد فی الارض در قانون مجازات اسلامی ایران میپردازیم...
ابواب افساد فی الارض
قانون مجازات اسلامی در ابواب زیر به افساد فی الارض اشاره میکند:
۱ - قانون مبارزه با مواد مخدر
۲ - قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری
۳ - قانون اخلال گران اقتصادی
۴ - قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح
۵ - قانون مجازات عبور دهندگان از مرزها
۶ - قانون تشدید مجازات جاعلان اسکناس
۷ - قانون تشدید مجازات محتکران و گرانفروشان
۸ - قانون مجازات فعالیت کنندگان در امور سمعی بصری
۹ - قانون مبارزه با قاچاق انسان
همانطور که در بالا مشاهده میشود همهی جرایمی که در بالا آمده است اثر مستقیم روی کیان نظام و امنیت اقتصادی و نظامی و ... کشور دارد که ممکن است علاوه بر این که جان افراد بسیاری را در خطر بیاندازد، کل کشور اسلامی را نیز تهدید کند؛ لذا هر عقل سلیم و حق طلبی این جرم و مجازاتش را کاملا متناسب میبیند.
نبض خبر
تصاویری از اولین اجرای محسن پورمست لرستانی مشهور به محسن لرستانی، خواننده جنجالی که پس از آزادی از زندان، در فضای مجازی منتشر و وایرال شده است. محسن لرستانی در سالهای 1390 تا 1395 با آهنگهای بچه ننه، بچه سوسول، بچه قرتی، آهنگ شاهزاده و گدا مورد توجه قشر خاصی از جامعه قرار گرفت. آغاز به کار محسن لرستانی به صورت غیر حرفهای با خوانش آهنگهای کردی و اجرا در مراسمهای عروسی به ابتدای دهه 1380 برمی گردد. پس از آن به خواندن آهنگهایی با لهجهی فارسی کرمانشاهی روی آورد و به صورت حرفهای این موضوع را دنبال کرد. سید کاظم حسینی وکیل مدافع محسن لرستانی 10 مهر 1398 در گفت و گویی عنوان کر: «موکلم 12 اسفندماه سال 1397 در منزل مادرش در سعادت آباد بازداشت شد و از آن زمان تاکنون در زندان است. پرونده موکلم با شکایت مدعی العموم و با صدور کیفرخواست به اتهام افساد فی الارض به شعبه 28 دادگاه انقلاب اسلامی تهران ارسال شده است. موضوع اتهامی موکلم در رابطه با مسائل اخلاقی و خصوصی بود که در فضای مجازی منتشر کرده بود و او شاکی خصوصی ندارد.» مشخص نیست پرونده لرستانی به کجا رسیده و حالا پس از شش سال دوباره میکروفن به دست گرفته است. ویدیویی که وایرال شده را میبینید.
کد خبر: ۱۲۶۰۶۹۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۶/۲۹
کد خبر: ۱۲۱۷۴۳۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۰۳
نبض خبر
خبرگزاری دانشجو در مصاحبهای با یک حقوق دان از احتمال اعدام تتلو به واسطه اتهامات کنونیاش -احتمالاً افساد فی الارض- سخن به میان آورد. مقصودلو یک محکومیت ده سال و 73 ضربه شلاق دارد که هنوز اجرا نشده است. این اظهارات را میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۱۲۰۸۷۴۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۶
نبض خبر
روح الله مومن نسب به خاطر اظهارات چند سال قبلش درمورد بارداری یک دختر نوجوان پس از آشنایی با پسری در فضای مجازی، به دلیل دریافت دو گیگابایت اینترنت رایگان، مشهور شد و از چندی پیش در اتفاقی غیرمنتظره دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر استان تهران شد، درخواست کرد فروشندگان وی پی ان را -به واسطه آنکه عدهای با آن پورن میبینند- تحت عنوان مفسد فی الارض اعدام کنند! اظهارات عجیب این شخص که با واکنش مجری همراه میشود را میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۱۲۰۳۱۹۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۸/۱۶
هشدار قاضی القضات کرمانشاه به اشرار:
رئیس کل دادگستری کرمانشاه با هشدار به اشرار سابقه دار و عاملان ناامنی، از احتمال صدور حکم مفسدفی الارض برای این افراد در استان خبر داد و گفت: در برخورد با چنین افرادی که امنیت مردم و جامعه را هدف گرفته اند، کوتاه نخواهیم آمد.
کد خبر: ۱۱۱۲۹۵۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۲۱
کد خبر: ۱۰۰۹۰۶۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۷/۲۳
حکم مفسد فیالارض بودن مرد شروری که پس از ورود به خانههای ۲۰ زن و کودک آنها را مورد آزار و اذیت قرار داده بود، از سوی دیوان عالی کشور تأیید شد و وی در فهرست اجرای حکم قرار گرفت.
کد خبر: ۱۰۰۸۸۸۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۷/۲۳
کد خبر: ۹۱۳۲۶۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۴/۳۱
کد خبر: ۸۹۹۸۹۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۲/۲۸
هزار و سیصد و پنجاه و پنجمین بسته ویژه خبری «تابناک»؛
رصدخانه «تابناک»، خبرهایی برای مخاطبان آماده میکند که غیررسمی هستند یا اینکه کمتر از اهمیت خود، مورد توجه قرار میگیرند. تیترهایی مانند؛نماینده ولی فقیه در نیروی قدس سپاه: شورای نگهبان جلوی FATF را بگیرد/سلبریتیها به دستور مقام قضایی احضار شدند/13 نفر از پرسنل شهرداری کرج دستگیر شدند/توصیه مردمیِ کدخدایی به نمایندگان مجلس
و ... رصدخانه امروز تابناک را تشکیل میدهند.
کد خبر: ۸۴۱۲۷۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۷/۱۷
کد خبر: ۸۳۱۷۶۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۷
مرور روزنامههای سهشنبه سی ام مردادماه؛
تندروها به کجا وصلند؟، کشف دلار هفت هزار تومنی، اَبَر مفسد اقتصادی هفته آینده پای میز محاکمه علنی، ابهام در موجودی ۹ هزار انبار یک استان، یک طلا و ۲ برنز رهاورد ایران در دومین روز مسابقات آسیایی، ظریف: متأسفانه درباره آمریکا اشتباه میکردم، بازداشت ۱۲۰ مفسد اقتصادی، بازی بچهها با خودکشی، «سنا» در حصر بانک مرکزی، انگلیسیبازی تیم امید، سکوت در مقابل دور زدن تحریم و از ترکمنچای تا کنوانسیون خزر از مواردی است که موضوع گزارشهای خبری و تحلیلی روزنامههای امروز شده است.
کد خبر: ۸۲۷۰۴۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۵/۳۰
کد خبر: ۸۱۱۵۱۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۰۵
به گفته سخنگوی قوه قضائیه حمید فلاح هروی متهم ردیف سوم پرونده فساد نفتی در دادگاه بدوی به اتهام افساد فی الارض به اعدام محکوم شد.
کد خبر: ۵۷۲۹۲۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۴/۱۲/۱۶